پایگاه خبری چهاردانگه: آخرین سرشماری از زیستگاه تنها گوزن زرد ایران در پناهگاه دشت ناز ساری نشان می‌دهد که ۳۵ رأس ازاین‌گونه زیبا و منحصربه‌فرد در آن زیست میکنند.
پناهگاه حیات‌وحش دشت ناز مساحت ۵۵ هکتار در شمال شرقی شهرستان ساری واقع و در سال ۱۳۴۶ تحت حفاظت سازمان وقت قرارگرفته و طی مصوبه شماره ۶۳ سال ۱۳۵۴به‌عنوان پناهگاه انتخاب شد. این مکان به‌عنوان مرکز تکثیر گوزن زرد ایرانی محسوب می‌شود و تاکنون تعدادی از گوزن‌های تکثیرشده به استان‌های تهران، البرز، اردبیل، خوزستان، فارس منتقل‌شده است.
در حال حاضر تعداد ۳۵ رأس گوزن زرد در این پناهگاه حفاظت و نگهداری می‌گردد و به‌عنوان یک مرکز علمی و آموزشی همواره مورد بازدید دانشجویان، دانش آموزان و عموم مردم قرار می‌گیرد و دومین سرشماری گوزن‌های زرد پناهگاه حیات‌وحش دشت ناز ساری به‌منظور بررسی ویژگی‌های جمعیتی این‌گونه با حضور کارشناسان اداره حیات‌وحش، حراست و محیط‌بانان این پناهگاه انجام شد، گونه‌های غالب این منطقه درختان بلوط، آزاد، انجیلی، ولیگ و گونه‌های جانوری آن شامل انواع کبوتر، انواع عقاب، روباه، شغال، گراز، جوجه‌تیغی، خرگوش و … است.
مازندران چهار پناهگاه حیات‌وحش شامل پناهگاه حیات‌وحش میانکاله، پناهگاه حیات‌وحش سمسکنده، پناهگاه حیات‌وحش فریدون‌کنار و پناهگاه حیات‌وحش دشت ناز است.
سرشماری گوزن زرد آسیایی در دشت ناز
ناصر مهردادی مدیرکل محیط‌زیست مازندران درباره طرح سرشماری گوزن زرد آسیایی می‌گوید: این طرح به‌منظور بررسی ویژگی‌های جمعیتی این‌گونه با حضور کارشناسان اداره حیات‌وحش، حراست و محیط‌بانان پناهگاه حیات‌وحش دشت ناز انجام شد.
وی از پناهگاه حیات‌وحش دشت ناز که در نزدیکی شهر ساری مرکز استان مازندران واقع‌شده به‌عنوان یکی‌یکی از جاذبه‌های دیدنی این استان برای طبیعت دوستان و دوستداران حیات‌وحش نام برد و گفت: در این پناهگاه ضمن حفاظت و نگهداری گوزن زرد ایرانی که تعلیق آن‌ها دستی صورت می‌گیرد همه‌ساله تعدادی از گوزن‌های تولیدشده را به زیستگاههای اصلی، یعنی حواشی رودخانه دز و کارون منتقل میکنند.
به گفته وی، پیرامون این پناهگاه حصار کشی شده است و گوزن‌ها از پشت دیوارهای سیمی قابل‌مشاهده هستند.
مهردادی بیان داشت: درگذشته پراکندگی این حیوان از غرب و شمال غرب ایران تا شمال شرقی آفریقا و در جنوب اروپا تا بالکان گسترده بود، ولی در حال حاضر پراکندگی طبیعی این حیوان فقط محصور به جنگل‌های متراکم و غیرقابل نفوذ منطقه خوزستان و زاگرس در کنار رودخانه‌های دز و کرخه است و به‌منظور جلوگیری از انقراض گوزن زرد ایرانی تعدادی از آن‌ها را به دشت ناز در مازندران، دشت ارژن و جزیره اشک در دریاچه ارومیه انتقال داده‌شده‌اند.
تا چند دهه پیش تصور می‌شد که نسل این حیوان منقرض‌شده است ولی با مشاهده شدن چند شاخ تازه درشوش این تصور از بین رفت و دو رأس از آن‌ها توسط آقای ورنر ترنس آلمانی زنده گیری شده و در سال ۱۳۳۷ به باغ‌وحش اپل انتقال داده‌شده و بعد از تکثیر تعداد شش رأس به دشت ناز منتقل شد و ازجمله عوامل کاهش جمعیت این‌گونه می‌توان به شکار بی‌رویه و تخریب زیستگاههای طبیعی آن اشاره کرد.
میلاد بهرامی مدیر روابط عمومی محیط‌زیست مازندران نیز می‌گوید: این منطقه کوهستانی که از جنگل‌های هیرکانی پوشیده شده است، یکی از منحصربه‌فردترین اکوسیستم‌های طبیعی کشور را داراست و وجود بیش از ۴۴۷ گونه گیاهی خود مبین این موضوع است، از گونه‌های مهم گیاهی می‌توان از ممرز، راش، توسکا، انجیلی و لیلکی و از گونه‌های مهم جانوری می‌توان از گوزن زرد، مرال، شوکا، گربه جنگلی و قرقاول اشاره کرد.
در پناهگاه حیات‌وحش ساری فقط گونه گوزن زرد زیست میکنند و در دیگر پناهگاه‌های کشور، گوزن قرمز پرورش داده می‌شود، گوزن زرد ایرانی بانام علمی Dama mesopotamica پستانداری از خانوادهٔ گوزن است. گمان می‌رفت که نسل این حیوان منقرض‌شده‌باشد تا این‌که در دههٔ ۱۹۵۰ گلّه‌ای از آن در خوزستان کشف شد. اینک گله‌هایی از گوزن زرد ایرانی در دشت ناز ساری در استان مازندران در محوطهٔ محصوری مراقبت می‌شوند. در برخی از باغ‌وحش‌های جهان نیز نمونه‌هایی از آن وجود دارد.
این حیوان جثه‌اش از مرال کوچک‌تر است. نرها شاخ‌های بلند و نسبتاً پهنی دارند. رشد شاخ‌ها از یک‌سالگی به بعد شروع می‌شود، ولی شاخک‌ها از دوسالگی ظاهر می‌گردد. در اواخر فصل زمستان شاخ‌ها می‌افتند و شاخ‌های جدید بلافاصله شروع به رشد میکنند و در تابستان تکمیل می‌شوند. موها در فصل تابستان کوتاه است. رنگ پشت و پهلوها در این فصل زرد متمایل به قرمز و زیر بدن و کفل‌ها و دم‌سفید است. در قسمت پشت و پهلوها خال‌های سفید مشخصی دارد. در زمستان موها بلندتر و به رنگ خاکستری با خال‌های نامشخص است.
گوزن زرد ایرانی دارای طول سر و تنه میان ۱۵۰ تا ۲۰۰ سانتی‌متر، دم ۱۶ تا ۲۰ سانتی‌متر و ارتفاع ۸۵ تا ۱۱۰ سانتی‌متر است. این پستاندار وزنی برابر با ۵۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم دارد./مهر
سلام به بازدیدکنندگان پایگاه خبری چهاردانگه نیوز
صحبت از دشت ناز شد
بر خود واجب می دانم ، یادی کنم از محیط بان فقید سالهای قبل از ۷۲ ، مرحوم سیدحسین محمدی تاکامی ، که زحمات بسیار زیادی در دشت ناز کشید
هم خودش هم خانواده اش
از قبل از انقلاب
متأسفانه ایشان بعد از انتقال به اداره محیط زیست کیاسر ، در حین مأموریت اداری در سانحه تصادف ، آن هم بعلت نقص فنی اتومبیل خدمت ، دار فانی را وداع گفتند .
مردم منطقه از او به نیکی و خوش خلقی یاد میکنند . روحش شاد