معرفی آیه‌الله حاج سیّد شفیع إرائی مازندرانی(قدّس سرّه)

بسْمِ‌الله‌ِالرّحْمنِ‌الرّحِیم      

  فقیه متّقی مرحوم آیه‌الله حاج سیّد شفیع إرائی مازندرانی(قدّس سرّه)

یکی از چهره‌های درخشان عالم فقاهت ومرجعیّت که به صورت گمنام مانده است مرحوم آیه‌الله سیّد شفیع بن میرگَتی بن میرقاسم  از نوادگان میرعلیخان دیباجی است. مرحوم میرعلیخان خود از نسل سیّدبزرگواروجلیل‌القدر امامزاده عمادالدّین و ایشان نیزازنسل پاک امام همام موسی‌‍بن ‍‍‌‌ جعفرعلیه‌السلام می‌باشد. مرحوم آیـه الله سید شفیع از مادری به نام شهربانو اهل روستای وُلویَه‌سفلی متولّد شد.

نقل شده ایشان مقدّمات علوم دینی را در روستای إراء، زادگاه خویش خواند وسپس به تهران نزد دایی خود مرحوم ملّاعبدالعظیم هزارجریبی  -که ظاهراً در یکی از قبرستان‌های نجف اشرف دفن می‌باشند- از مدّرسان مدرسه مروی و از علمای معروف بود، تحصیل نمود. پس ازآن به اصفهان عزیمت نمود و از آن‌جا به همراه مرحوم آیه‌الله آقا سیّدابوالحسن اصفهانی به حوزه درس نجف و کربلا که درزمان مرحوم آخوند خراسانی بهترین مکان برای یادگیری علوم دینی بود و طلّاب ازکشورهای مختلف ازجمله ایران وهند به آن‌جا عزیمت می‌نمودند، به ادامه تحصیل نزد علمای بزرگ ازجمله : مرحوم آخوندخراسانی صاحب کفایه تحصیل کرد .

پس از آن‌که سیّدشفیع إرائی به درجه‌ی اجتهاد رسید ، نقل شده که از طرف مرحوم اصفهانی به ایشان پیشنهاد مرجعیّت شیعه شد، امّا معظّم‌له با اظهارتشکّر ازآیه‌الله اصفهانی همچون سعیدالعلماءمازندرانی ردّ کرد و به دو دلیل به زادگاه خود بازگشت “اوّلاً به حکم آیه نَفرمثل خیلی ازعلمای بزرگ دین پس از نیل به اجتهاد و فقاهت به زادگاه خویش باز گشت و مخلصانه به ارشاد عامّه و همچنین به کارقضاوت مشغول شد،ثانیاً نقل شده برای زیارت و دیدار مادرشان که درانتظارایشان سالیانی بود عزیمت به ‌إراء نمود.

پس از استقرار ایشان در إراء سالنی به نام حسینیّه بناء نهاد وآن را وقف شیعیان علی‌بن‌‍ أبی‌طالب علیه‌السلام نمود ضمناً مَدرَسی برای طلّاب وپژوشگران به حساب می‌آمد که ازسرتاسر منطقه ازجمله کیاسرو تویه درواربه نزد ایشان می‌آمدند.

مرحوم حاج سیّدشفیع علاوه براین‌که ازعلمابزرگ و ازسادات جلیل‌القدر هرچند به صورت گمنام می‌باشند ، همچنین ازجمله شعرای مازندران متخلص به مغتنم که درتاریخ ادبیات مازندران ازمعظّم‌له نام برده شده است از او کتابی به نام«دلسوز» اشعاری پیرامون مصایب اهل‌بیت سلام‌الله علیهم توسط فاضل معاصرجناب مستطاب حضرت  حجهالاسلام والمسلمین سیدضیاء الدین میرعمادی که در سابق مدیرنشریه عماد وسالیانی در دادستانی انقلاب و مدیرمؤسسه باقیات و صالحات ،مسولیت های داشتند چاپ شده است ولی از تالیفات دیگر حاج سیّد شفیع ره اطلاعی فعلا در دست نیست.

نمونه‌ای ازشعر حاج سیّد شفیع.

خبر به حدّ تواتـــتر رسیده از معصوم                    هرآن کس که بگرید بر آن شه مظلوم  

گناه  او همه از  سر و انجمن  ریزد                                     چو برگ‌های درختان به فصل باد سموم

بهشت وخلد بر او واجب از خدای کریم                    هر  آن‌که  گریه  نماید  نمی‌شود    محروم

عجب مکن که حسین هرچه داشت کرده نیاز              خدا  نیاز  کند هرچه را  برآن   مغموم

بیا  گریه   عزیزا   تباکی  او   کن                            بیا تو روضه‌ی رضوان نما به خود محتوم

سرانجام معظّم‌له در إراء بدون این‌که صاحب فرزند شوند ، که خود از دلایل عمده‌ی گمنامی وغربیبی این عالم است فوت می‌کنند که غریبانه  به قم منتقل می‌شوند . که دارای کرامات زیادی ازجمله مورد عنایت حضرت رضا بودند وهنگامی که جنازه ایشان را در آن زمان به قم منتقل کرند بااین که راه دور وطولانی بود معطر وتازه باقی ماند و در کنار راه ‌رو و صحن حضرت معصومه سلام‌الله علیها به طرف مدرسه فیضیه دفن گردید ایشان در اشعارخود اشاره می‌کند«شرط انصاف نباشد به إراء کرده مقام» ودیگر از غربت و گمنامی این عالم اثری ازمقبره‌ی او نیست . هچنین روستای إراء که هم‌اکنون دارای علماء و مجتهدین و فظلای بسیاری است شاید به برکت وجود این عالم باشد.

مرحوم‌آیت‌الله علی‌اصغر ولویه‌ای ابن علی اکبرهزارجریبی که ازبزرگترین علمای مازندران بودند که مرحوم آقا بزرگ تهرانی در نقباء‌البشر از ایشان به، عالم عارف و فاضل جلیل نام می‌برند که در سطوح با آقا بزرگ هم درس بود وسه سال در نجف که در خلال این سال‌ها درس مرحوم آخوند خراسانی صاحب کفایه شرکت کردند وهمچنین در حکمت وفلسفه به استادی رسیدسپس بعد سه سال سریعاً به وطن بازگشت،درسال ۱۳۳۰ق به عتبات وحج مشرّف شد وبه تهران بازگشت،و درسال۱۳۰۶ش توسط مرحوم میرزا یدالله مایل تویسرکانی که انجمن ادبی درساری تشکیل شدبه دلیل فضایل اخلاقی ومعنوی مرحوم علی اصغر را به  ریاست فرهنگ مازندران منصوب کرد.  

          او ازشعرای شیرین کلام،صاحب تالیف رساله‌ی به خط خودش که انتقاد بر کتاب «نورحقیقت »تالیف حسن علی مصباحی نوری که حاوی مطالب علمی وتاریخی است که این رساله در دست مرحوم اسمائیل مهجوری بود و در نگارش حسن خط ید طولایی داشت ،درسال ۱۳۱۲ش مطابق ۱۳۵۵ق فوت کردند ومقبره‌ی اودر ملّامجدالدین ساری است.

فوت حاج سید شفیع در سال ۱۳۴۲ق که مطابق ۱۲۹۹ش می‌باشدثبت کردند .

شنیدستم    فقیه   آل    طه                                شفیعا  چون نمود آهنگ بالا       

      سروش غیب را بشنید جان داد                        که جان را از برایش رایگان داد

زصهبای وصالش گشت مدهوش               نموده  هستی  تن  را   فراموش

بگفتا روحش اندر وقت پرواز                   که «یاغفران» درِ رحمت نما باز

ازمعظّم‌له کتابخانه‌ای که مصداق«فیها کتب قیمه»در روستای إراء به یادگارمانده است(این کتابخانه جزو گنجینه های دست نویس اسلامی در جهان اسلام شناخته شده که با وضعیت وقفی دارای ۵شماره دست نویس درپاییز ۱۳۸۵ توسط مجله نسخه پژوهی ثبت گردیده است)

 جناب استاد شیخ عبدالکریم عبداللهی نسبت به مرحوم حاج سیّد شفیع فرمودند موقعی که من در نوجوانی در مکتبخانه إراء مشغول بودم،در آن زمان کتاب‌های ایشان را رؤیت کردم الان نظرم بر این است که اگر مرحوم حاج سید شفیع  در حال حاضر حیات می‌داشتند ،در حدّ مراجع فعلی بودند .

 ازجمله شاگردان ایشان :

۱.مروّج‌الأحکام وسیدالعلماءالعظام،آقاسیّد محمد إرائی متخلّص به ندیم إرایی(،وفات درسال۱۳۴۶ق درروستای إلیرد ازتوابع ساری)

۲- حاج سیّد عبدالرحیم محمودی قلعه سری موسوی از روستای قلعه‌سرازبخش چهاردانگه ساری ، تبلیغات مفصل در منطقه چهاردانگه داشتند ودر منزل مرحوم حاج میکائیل شفیعی خساره ، ازنوادگان میرمحمد «برادر مرحوم حاج سیّدشفیع »می آمدند و به وعظ و خطابه در روستای ارا وهمچنین شهر نکا مشغول بودند.

۳- ملاغلام‌رضا از تویه‌دروار ازتوابع دامغان.درمکتب خانه معروف ارا تدریس داشتند.

۵- حاج میرمؤمن بن میرمحمد(برادرحاج سیّدشفیع)بن میرگتی بن‌میرقاسم.

از نوادگان سیّدعمادالدّین، که چندسالی زنجان وسال‌ها ساکن تهران بوده در مدارس

مروی و سپهسالارتهران تدریس وتدرّس داشت واز جمله‌ی شاگردان معظّم‌له بوده است.

۵- کربلایی شیخ محمد حسین احمدی(متوفّای ۱۳۳۹ش)

ازعلما و بزرگان منطقه بوده و هم‌زُلف حاج میرمؤمن است. که در إراء سالیانی به تربیت طلّاب و فظلادر مکتب خانه ارا اشتغال داشت و درهمان‌جا فوت کردند.

۶- حاج سیّد داوود إرایی فرزند سیّدحبیب‌الله از نسل میرنظر و از نوادگان سیّدعمادالدّین.

۷-.مروّج شریعت حاج آقا سیّد حسین شفیعی (متوفی شهریور۱۳۷۱ش)بن میر مؤمن

 چهاردانگه نیوز : از جناب آقای  سید ابوالحسن شفیعی که این مقاله تحقیقی  در مورد آیت الله شفیعی را برای انتشار در اختیار این پایگاه قرار داده است تشکر می نماییم مقالات دیگری از ایشان در معرفی مشاهیر منطقه  انشا الله بزودی منتشر می شود.