زباله‌ها در کمربندی، زباله‌سوز در هوا + فیلم
بعد از فاجعه دفن زباله در ساحل دریا، جنگل و کوه حالا زباله‌های مرکز مازندران به داخل شهر نزدیک زباله سوزی که نیست رسیدند.
پایگاه خبری چهاردانگه نیوز: روزی‌که قرار بود کمربندی جنوبی ساری افتتاح و یکی از معضلات این کلان‌شهر مرتفع شود شاید کمتر کسی فکر می‌کرد که کمربندی سلیم بهرامی ساری خود یکی از مهم‌ترین معضلات را برای ساکنینش ایجاد کد، بوی نامطبوع زباله و آلودگی هوا.
اگر از جاده ساری به قائمشهر وارد این کمربندی شوید همان ابتدای کار بوی نامطبوعی تمام وجودت را فرامی‌گیرد آنقدر که مجبور می‌شوید شیشه ماشین خود را بالا دهید و شاید زیر لب هم چیزی به باعث وبانی این شرایط بگویید، اینجا زباله‌ها چند وقتی است گریبان ساکنین منطقه را گرفته و فقط افسوسی برای آن‌ها مانده است، افسوس خانه گرفتن در مکانی که مرکز دپو زباله در فاصله چند متری آن‌ها قرار دارد و صبح که پنجره‌ها را به امید هوای تازه باز می‌کنند، بوی زباله‌ها است که بی اجازه وارد می‌شود و نفسشان را می‌گیرد.
دردی که درمان ندارد؟
کمربندی جنوبی ساری شش و نیم کیلومتر طول دارد و با هدف روان سازی ترافیک در دو مسیر رفت و برگشت ساخته و سال ۸۷ بهره برداری شد تا ارتباط اهالی مرکز مازندران را به استان سمنان تسهیل کند، کمربندی با چند خیابان اصلی و یک زمین محصور شده در اواسط آن که زباله‌های ساری را شبانه به آنجا می‌برند تا بعدا به مرکز اصلی دفن زباله در پشتکوه ساری منتقل شود، زباله‌ها را گاهی می‌برند و گاهی هم می‌ماند، اما چیزی که همیشه اینجا مانده است بوی آزاردهنده زباله هاست.
سید امیر موسوی یکی از ساکنین این منطقه در گفتگو با ما از آلودگی محیط و مریضی فرزند خردسالش می‌گوید فرزندی که آسم دارد و او از عهده مخارج درمانش نیز برنمی‌آید، با بغض می‌گوید از وقتی بوی نامطبوع زباله‌ها تشدید شده‌است ما هم در خانه زندانی شده ایم، در و پنجره را که باز کنیم آرامش ما می‌رود.
البته نیازی نیست حتما فرد بیماری در خانه داشته باشید تا داغ دلتان با شنیدن کلمه زباله تازه شود، آدم سالم هم دو دقیقه نمی‌تواند اینجا را تحمل کند نمونه‌اش آقای صادقی معلم بازنشسته که پنج سال قبل توانست با پول بازنشستگی‌اش خانه‌ای در این منطقه بخرد تا سال‌های بعد از بازنشستگی را در آغوش آرامش سپری کند، اما حیف که این‌طور نشد.
از خاطراتش می‌گوید از زمانی‌که این منطقه فقط باغ بود و زمین کشاورزی و از همه مهم‌تر هوای تازه، درست مثل چیز‌هایی که حالا دیگر پیدا نمی‌شود اینجا زباله‌ها نفس طبیعت و مردم را آرام آرام می‌گیرد.
موقت است حل می‌شود
سری به این زمین محصور شده می‌زنم روز است و دیوار‌های بلند بتونی و یک در بزرگ که فقط وقتی ماشین‌های حمل زباله می‌رسند باز می‌شود، همه آن چیزی است که در نگاه اول می‌بینی، اما گاهی برای فهمیدن نیاز به دیدن نیست بو‌ها هم لهجه دارند درست مثل لهجه پیرمردی که کنجکاو شده میان این بو‌ها منتظر چه چیزی هستم، ماجرا را می‌گویم می‌گوید: هر چه هست داخل این زمینه، باید شب بیای و ببینی”
ماجرا را از مسئولان شهرداری مرکز استان پیگیری می‌کنم می‌گویند محل نگهداری زباله در کمربندی جنوبی ساری موقتی است و زباله حداکثر بیست و چهار ساعت بیشتر در مکان موردنظر نمی‌ماند و سریعاً تخلیه می‌شود.
این را هم اضافه می‌کند که مشکلات پیش‌آمده به دلیل کندی عملیات تخلیه و برخی مشکلات پیمانکاری و … بوده و تا یکی دو روز آینده مشکل حل می‌شود و خداحافظی می‌کند.
دو روز را تحمل می‌کنم برای ارضای حس کنجکاوی که مشکل چند ساله چگونه دو روزه حل می‌شود و حالا دوباره همان جا هستم عملیات تخلیه زباله به‌کندی پیش می‌رود همچنان بوی بد در محوطه جولان می‌دهد و همچنان مردم هم معترض.
شانگهای شهری که از زباله پول درمی‌آورد
حال که انگار قرار نیست این مشکل به این زودی‌ها حل شود پس به قول مهندسان یا راهی باید یافت یا راهی باید ساخت با اسدالله مؤمنی کارشناس محیط‌زیست تماس می‌گیرم او هم انگار از مسئله زباله کمربندی جنوبی باخبر است از سفری که به شانگهای چین برای تحقیقات در زمینه زباله داشته می‌گوید، از مدیریت صحیح که نه‌تن‌ها مشکل آلودگی یکی از پرجمعیت‌ترین شهر‌های جهان را حل کرد بلکه اقتصاد بزرگ‌ترین تولیدکننده زباله جهان را متحول کرد.
وی می‌گفت: روزانه ده‌هزار تن زباله در شانگهای تولید می‌شود که بیش‌از سه‌برابر زباله تولیدی مازندران است با همان صدای پیر که طنین سال‌ها تجربه را دارد می‌گوید: قوانین جدیدی حول محور مدیریت زباله‌ها در چین برقرار شد که باعث تغییر گسترده در میزان بهره‌وری و درآمدزایی پسماند شد طبق این قوانین تمامی اصناف خانه‌ها و مشاغل ملزم به تفکیک زباله در دسته‌های قابل بازیافت آشپزخانه‌ای و ضایعات هستند.
مؤمنی با بیان اینکه گسترش مشاغل بازیافت چرخه اقتصادی جدیدی در شانگهای به وجود آورده است، گفت درآمد بازار کسب‌وکار مربوط به بازیافت در سال‌های گذشته یک میلیارد و نهصد میلیون دلار بود که با تغییر نگرش در مدیریت زباله به بیست و نه میلیارد دلار رسیده‌است.
صدایش خسته است این را از نفس زدن‌های متوالی هنگام صحبت کردنش می توان فهمید با اینکه بازنشسته شده است، اما هنوز اشتیاق کمک به محیط زیست کشور در کلامش مشهود است، می‌گوید طبق تحقیقات کارشناسان اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) هفتاد درصد زباله تولید شده مواد غذایی است که قابل تبدیل به کمپوست است بیست درصد نیز ضایعات پلاستیکی است که برای تولید الیاف پلی استر استفاده می‌شود.
او افزود: تنها ۱۰ درصد زباله تولیدی در صنعت به‌عنوان انرژی استفاده می‌شود که عموماً در نیروگاه‌های زباله‌سوز کاربرد دارند و بهبود نرخ بازیافت و تفکیک زباله در منزل می‌تواند بسیاری از معضلات شهری در زمینه تولید پسماند در کلان‌شهر‌ها را رفع کند.
زباله سوز راه نجات از زباله‌ها
معضل زباله ساری نه آنقدر پیچیده است که نتوان آن را حل کرد و نه آنقدر ساده که با دو بخشنامه قابل‌حل باشد شاید نیاز نباشد برای رفع این معضل تا چین و ماچین سفر کنیم وقتی دوای درد شهروندان ساروی در سی‌کیلومتری شمال این شهر نهفته‌است.
به همراه حجت‌الله صادقی کارشناس محیط‌زیست به شهرک صنعتی مصطفی خمینی ساری سری زدیم جایی که برای رسیدن به آن باید از جاده دریا گذشت جاده‌ای که هر چقدر هم روکش آسفالتش را بازسازی کنند، بازهم چاله‌چوله‌هایی پیدا می‌شود تا شما را غافل‌گیر کند مخصوصاً زمانی‌که از خروجی سمت چپ این جاده به سمت روستای پنبه‌زار کتی حرکت کنی.
با مهندس صادقی در بین راه صحبت می‌کنم می‌گوید خاک مازندران دیگر توان تحمل مقدار شیرابه موجود در زباله‌های استان را ندارد و پیش‌بینی ما این است که تا که ادامه این روند تا ده سال آینده دیگر خاک مازندران را نمی‌توان حاصل حاصلخیز دانست.
می‌گوید: قرار بود سه نیروگاه زباله سوز در شهر‌های ساری نوشهر تنکابن بنا شود که نیروگاه زباله‌سوز در نوشهر با ظرفیت فرآوری دویست تن در روز سال گذشته مورد بهره‌برداری قرار گرفت که بخش اعظمی از معضل زباله نوشهر چالوس و محمودآباد را حل کرد.
با حسرت صحبت می‌کند انگار می‌خواهد چیزی بیان کند، اما نمی تواند حدود هشت سال پیش مسئولین وقت تصمیم بر ساخت نیروگاه زباله‌سوز در ساری گرفتند گفت متأسفانه روند ساخت نیروگاه به‌کندی پیش می‌رود که در صورت ادامه این جریان با مشکلات متعددی در خود شهر‌ها روبه‌رو خواهیم بود مثلاً مشکلات کمربندی جنوبی ساری تازه اول ماجراست و اگر کارخانه زباله‌سوز بزودی راه‌اندازی نشود این مشکل به بقیه شهر و نقاط شهری سرایت می‌کند.
دیگر فاصله‌ای تا نیروگاه زباله سوز نداریم از دور بنای عظیم سفید رنگی هویدا می‌شود که ما را یاد خانه‌هایی می‌اندازد که در کودکی معمولا نقاشی می کردیم یک مربع که بالایش سقف شیب دار دارد و چند تا پنجره هم داخلش میکشی تا به سر در نیروگاه برسیم.
صادقی با صدایی آرام می گوید:تنها راه برون رفت از شرایط فعلی فقط تسریع در روند ساخت نیروگاه زباله‌سوز ساری است تا از انباشت زباله در درون شهر‌ها خودداری شود.
برایم توضیح می‌دهد که این نیروگاه دارای سه مسیر ۱۵۰ تنی برای سوزاندن زباله است که در مجموع می‌تواند ۴۵۰ تن زباله را در روز امحا کند و از انرژی تولید شده برق تولید کند.
یک قول و دو سوال
مطالبه به حق شهروندان ساروی به‌ویژه مردم ساکن در کمربندی جنوبی ساری بدون هیچ شک و شبهه‌ای در گرو ساخت نیروگاه زباله‌سوز این شهر است، اما دو سوال مهم مطرح می‌شود اول اینکه مسئولین استانی و شهری برای تسریع در روند ساخت این نیروگاه می‌خواهند چه اقداماتی کنند و دوم اینکه افتخار بهره برداری از نیروگاهی که مسئولان دولت تدبیر و امید بار‌ها قول اتمام را به مردم داده بودند چرا به دولت بعدی باید برسد؟
جواد طالبی شهردار مرکز استان در پاسخ به پرسش اول روند اجرای این پروژه را خوب می‌داند و می‌گوید: مشکلاتی برای تامین آب نیروگاه زباله سوز و مسیر دسترسی به سایت وجود داشت که با رایزنی و کمک دستگاه‌های اجرایی در حال برطرف شدن است.
او که کمتر از دو ماه است به صندلی عمارت شهرداری ساری تکیه زده است می‌گوید: ۱۳۷ میلیارد تومان برای ساخت و ساز و خرید تجهیزات نیروگاه زباله سوز هزینه شده است و با توجه به ورود ۸۷ درصد تجهیزات نیروگاه به نظر می‌رسد برای راه‌اندازی اولیه این نیروگاه مشکلی نباشد.
شهردار مرکز استان گفت: روند ساخت نیروگاه زباله سوز ساری هر روز رصد می‌شود و بر اساس پیش بینی و قول پیمانکار احتمالا تا پایان همین سال بهره برداری اولیه خواهد شد.
پاسخ سوال اول را گرفتیم و باید به شرط بقای عمر صبر کرد تا پایان سال، اما چرا افتخار بهره برداری از طرحی که از سال ۹۱ ساخت آن آغاز و مسئولان استانی و شهری دوبت تدبیر و امید بار‌ها زمان افتتاح آن را اعلام کردند و نشد باید دو دستی تقدیم دولت بعدی شود؟
پاسخ این پرسش را نه در ساری که باید در نوشهر جستجو کرد جایی که نخستین نیروگاه زباله سوز شمال کشور راه اندازی شد، اما هنوز برقی وارد مدار نشده است.
گزارش: محمد حسین رمدانی
