۲۷ شهریور روز شعر و ادب پارسی و روز شهریار

اختصاصی پایگاه خبری چهاردانگه : به مناسبت ۲۷ شهریور روز شعر و ادب پارسی دوست ارجمند و اهل قلم  ما آقای ابوالفضل قنبرنژاد مقاله ای برای پایگاه خبری چهاردانگه ارسال نمودند. به علت حجم مطالب در روز های اخیر نتوانستیم این مقاله را در موعد مقرر منتشر نماییم که هم از ایشان و هم از اهالی قلم و شعر عذر خواهی می نماییم.

به نام او که هر چه شعر در مدحش الکن است روز ۲۷ شهریور ماه ، استاد محمدحسین بهجت تبریزی معروف به شهریار از شعرای مشهور معاصر در چنین روزی از سال ۱۳۶۷ هجری شمسی درگذشت و این روز در تقویم جمهوری اسلامی ایران تحت عنوان ” روز شعر و ادب پارسی و روز شهریار ” نامیده شد .

شهریار به تمامی هنرها، به ویژه شعر، موسیقی و خوشنویسی علاقه داشت. او نسخ، نستعلیق و خط تحریری را خوب می نوشت و قرآن را با خط خوش کتابت می کرد. در جوانی، سه تار را به نیکویی تمام می نواخت، ولی پس از مدتی در پی تحولاتی درونی، برای همیشه آن را کنار گذاشت. شهریار در سرودن شعر نیز، ذوق و توانایی شگفتی داشت. او پیرو مکتب ادبی و عرفانی حافظ بود. شهریار شاهکارهای جاودانه ای در قالب قصیده، غزل، مثنوی، رباعی، شعر آزاد و… پدید آورد و آثار درخشانی به دو زبان فارسی و ترکی بر جای گذاشت.

شهریار در مصاحبه با کیهان فرهنگی درباره راز موفقیت خود می گوید: «من شانس ادبی خود را مدیون این هستم که وقتی شش ساله بودم و تازه الفبا را یاد گرفته بودم، در تاقچه اتاق ما، در دِه فقط دو کتاب بود با جلدهای مندرس؛ یکی قرآن و دیگری حافظ. من می رفتم بازی می کردم و می آمدم یک دفعه آیات قرآن را می خواندم و یک دفعه حافظ را. به این صورت از اول مغزم پر شد از این کلماتِ موزیکال آسمانی؛ به طوری که وقتی بزرگ تر شدم، شعرهای دیگر و هر چیز دیگری را که می شنیدم یا می دیدم، به نظرم سبک می آمد. عمده شانس من این است که از اول با قرآن و حافظ شروع شد که هنوز هم هست. بعد هم استاد خوبی داشتم؛ مرحوم امیر خضری که در فرهنگ ایران نظیرش نیست. او شاعر بسیار توانایی بود و رقت قلب فوق العاده ای داشت».

شعر شهریار، با زندگی وی درآمیخته و با عقایدش جان گرفته است؛ به طوری که از عمق ضمیر او فوران می کند و عقیده استوار و اندیشه ناب او را آشکار می سازد. شهریار، دوستدار و عاشق قرآن و عترت ـ دو میراث مانای محمدی صلی الله علیه و آله ـ بود و این عشق در شعرهای او هویداست؛ چنان که هر کس به روشنی می تواند از لابه لای اشعاری که درباره شخصیت معصومان علیهم السلام سروده است، عقیده و عشق پاک او را به خاندان اهل بیت علیهم السلام باز بشناسد. البته عشق و ارادت خاص شهریار به امیرمؤمنان، حضرت علی علیه السلام ، رنگ دیگری دارد و سبب شده است معروف ترین، زیباترین و گیراترین اثر خود، یعنی علی ای همای رحمت را بسراید که سرودن آن، ماجرایی بس خواندنی دارد و آدمی را منقلب می کند. در فرهنگ ما، زندگی با شعر آغاز و با شعر بدرقه می شود. کودک در گاهواره، لالایی می شنود و از همان آغاز به شعر اُنس می گیرد و پس از مرگ نیز، آرایه مزارش، شعری است که برایش می سرایند و چه بسا خود پیش از مرگ برای خویش شعری می سُراید. این آمیختگی ما با شعر و تأثیری که شعر بر فرهنگ و روحیات و رفتار ما می گذارد، ضرورت پرداختن به آن و ضرورت پاسداری از حریم این عنصر اعجاز آفرین را بیشتر روشن می سازد. پاسداری از شعری که زاییده دردها و نیازها و سرچشمه گرفته از قله احساسی پاک و آسمانی باشد تا بتواند در پای سبزه ها جاری شود و شکفتن و زیستن را به ارمغان آورد. شاعر، نیازمند زیربنای محکم فکری است.در نظر امام علی علیه السلام این داروی شفابخش، قرآن است .

در تاریخ آمده که وقتی پدر فَرزدَق او را در کودکی خدمت امام علی علیه السلام آورد و گفت او شاعر است، امام فرمود اگر به او قرآن می آموختی، بهتر بود. فرزدق می گوید: این فرمایش امام همواره در گوش من بود تا کلّ قرآن را حفظ کردم. این گونه است که فرزدق، شاعر بزرگ عرب، سرانجام شاعر اهل بیت می گردد. بنابراین آشنایی با قرآن و آموزه های انسان ساز اسلام، نخستین گام برای بهترین شاعر بودن است. درعصر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در شهر مدینه، مکانی برای تشکیل محافل ادبی در نظر گرفته شده بود. در این محافل، شاعران سروده های خود را که از نظر دینی، اخلاقی و مسائل انسانی مورد توجه بود، می خواندند و مورد تشویق و احترام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله قرار می گرفتند. برای مثال، کعب بن زُهَیر پس از خواندن قصیده ای، از دست مبارک پیامبر صلی الله علیه و آله جایزه دریافت کرد و حسّان بن ثابت با سرودن شعری در دفاع از حریم اسلام، مورد عنایت آن حضرت قرار گرفت. هنگام ظهور دین اسلام در شبه جزیره عربستان، شعر در جامعه آن روزگار نقش مهمی را ایفا می کرد؛ بدان گونه که اعراب جاهلیت از شعر، به عنوان عاملی برای غلبه بر مسلمانان بهره می بردند. کفار قریش، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را شاعر می خواندند و از شاعران درمانده عرب می خواستند در رقابت با کلام آسمانی، اشعاری بگویند. برخی از مفسران، شأن نزول سوره «شعراء» را همین ایام دانسته اند. هر چه می گذشت، نه تنها از اهمیت شعر کم نمی شد، بلکه از شعر به عنوان سلاحی در میدان جنگ استفاده می شد. علامه امینی، (تعداد ۳۳ نفر) از شاعران صدر اسلام را نام می برد که به برکت کتاب و سنّت، در رکاب پیامبرشان، چون شیران خشمگین، با شمشیری آخته از شعر به مشرکان، هجوم می بردند و چون بازهای شکاری پرواز کرده و گوش و دل آنان را شکار می کردند. آنها همواره همراه پیامبر صلی الله علیه و آله بودند و با زبان هایشان به جهاد در راه خدا می پرداختند.

سخنم را با فرمایشی از مقام معظم رهبری در باره شعر پایان داده و شما را به شعری از خود مهمان می کنم : ” شعر و هنر، زیباترین قالب برای همه پیام های نوین و مایه گسترش و نفوذ این پیام ها تا هر سوی خطه وسیع دل ها و جان های انسانی است و شاعران و سخن سُرایان آگاه، همیشه توانسته اند والاترین معارف انسانی را در کتیبه روزگار با نقشی جاودانه، به نسل های بعد از خود بنمایانند.

نویسنده: ابوالفضل قنبرنژاد