آیین «نوروزبازار» و «عروس بَرون» در سوادکوه

پایگاه خبری چهاردانگه: در میان غلغله رفت‌وآمد مردم شهر، بوق اتومبیل‌ها، فریاد فروشندگان دوره‌گرد و صدای قژقژ چرخ‌دستی، هیاهوی مبهم ماشین‌ها و دستگاه‌ها، نوایی شاد و فرح‌بخش از دور به گوش می‌رسد.

نوایی هماهنگ با روییدن شکوفه‌های صورتی و سپید، جوانه زدن درختان، جوشش چشمه‌ساران و انتظار سبز شدن گندم‌ها در ظروف سفالین خانه‌ها و در میانه آن، لباس‌های سنتی پرچین، چرخان و رنگارنگ زنان مازندران چنان نمادی است از حرکت دوار زمین در مدار اعتدال بهاری و رویش گل‌های هزار رنگ‌بر آن و در کنار آن، لباس سنتی سیاه وسپپید مردان که انگار جلوه‌ای از شب و روز است.

« باد بهارون بموئه، نوروز سلطون بموئه…» نوای خاطره‌انگیز، نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود. گروهی با ساز و نوای نوروزی درحرکتند و با اسپندی که در آتشدان دود می‌کند و فانوسی که چراغ راه است، نوید آمدن بهاری دیگر را به مردم شهر می‌دهند.

کارناوالی در حاشیه خیابان اصلی شهر درحرکت است و در طی این حرکت، گوشه‌ای از فرهنگ اصیل و سنتی مردمان سوادکوه را به نمایش درمی‌آورند.

لباس‌های سنتی، صدای نوروزخوان و نوای دهل و سرنا توجه هر رهگذری را به خود جلب می‌کند، پنجره خانه‌ها به روی این نمایش منحصربه‌فرد، گشوده می‌شود وزنان و کودکان از پشت پنجره‌ها سرک می‌کشند.

کم‌کم این حرکت شادی‌بخش همه را به‌سوی خود جلب می‌کند و دروازه‌ها گشوده می‌شود، زنان و مردان زمزمه‌کنان و لبخند بر لب و کودکان شادی کنان و با شوق همراه با کارناوال نوروزی به حرکت درمی‌آیند وعده‌ای نیز با دود کردن اسپند از آن‌ها استقبال می‌کنند.

علی که از مسافران در حال عبور از شهر و اهل همدان است، با دیدن این ساز و نوا، توقف می‌کند و با خانواده‌اش لحظاتی مفرح و شاد را همراه با این نوروز خوانی تجربه می‌کند و از زاویه دوربینش، خاطره آن را ماندگار می‌کند.

وی می‌گوید، واقعاً تجربه جدید و جالبی بوده است، دیدن چنین مراسم‌های سنتی در هر شهر برای مسافرین بسیار جالب و لذت‌بخش است و نوعی شناختن این آیین‌ها است.

میلاد قهاری، سرپرست گروه آیینی مارمه سوادکوه، در رابطه با اجرای این آیین در سطح شهرستان می‌گوید: ریشه این آیین سنتی به زمان صفویه بازمی‌گردد. درگذشته به خاطر نبود دستگاه‌های اطلاع‌رسانی و همچنین مشخص نبودن دقیق تقویم برای مردم عادی، با برگزاری چنین آیین‌هایی، نوید آمدن بهار را به همه شادباش می‌گفتند و ما امروز با اجرای این آیین‌ها، سعی در فراموش‌نشدن و حفظ این آداب‌ورسوم قدیمی داریم.

به بیان وی، این آیین سال‌هاست که در سطح روستاها و شهرهای شهرستان برگزار می‌شود، هرچند در آیینی که امروز اجرا شد، تمرکز و گستردگی بیشتری به نسبت سال‌های قبل داشته است، از سازهای استفاده‌شده در این آیین دهل، سرنا، قره‌نی، دایره و دف است.

برگزاری نوروزبازار با آیین عروس برون در سوادکوه

رضا دانش‌زاده، رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان سوادکوه، در خصوص، برگزاری نوروز بازار در سطح شهرستان‌های سوادکوه و سوادکوه شمالی گفت: این آیین به‌صورت کارناوال شادی و برگرفته از آداب‌ورسوم بومی و قدیمی مردم منطقه است. وی هدف از این کارناوال را ایجاد شادی و شور در میان مردم و همچنین، یادآوری و احیای آداب رسوم محلی بیان نمود.

وی در ادامه افزود: اعضای گروه نوروز بازار، همه از مردم خود منطقه و آشنا به آداب و لهجه بومی منطقه است و متشکل از ۲۵ زن و مرد بالباس‌های سنتی و محلی منطقه است و از مسیرهای از پیش مشخص‌شده، در سطح شهر حرکت خواهند کرد و در حین حرکت به اجرای موسیقی سنتی، نوروز خوانی، عروس برون، اسپند دود کردن و همچنین اجرای برخی دیگر از آداب بومی و سنتی منطقه خواهند پرداخت.

وی گفت: این کارناول، عصر سه‌شنبه در طول خیابان اصلی شهر زیرآب آغاز و در طی روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه در سطح شهر شیرگاه و پل‌سفید ادامه خواهد یافت.

روزبه پایان نزدیک شده و کارناوال نوروزی نیز به انتهای راه رسیده است، جایی که آتشی بزرگ مهیا است تا به دور آن برای بار آخر، نوای نوروزی آمدن بهار خوانده شود، در سرنا و قره‌نی دمیده شود و چوب‌ها در آسمان به رقص درآیند.

برگزاری آیین‌های سنتی‌ ازاین‌دست، در کنار شادی‌بخشی و آفریدن لحظاتی خوش برای همه بینندگان آن، همچون کتاب گویا و مصوری از پیشینهٔ تاریخی هر سرزمینی است. کتابی که همه را جذب نظاره و خوانش آن می‌کند و به شیوه‌ای ملموس و عینی، بازگوکننده آداب و سنن پیشینیان به غیربومیان در حال گذر، مردم بومی و به‌خصوص کودکان است، کودکانی که سفیران آداب‌ورسوم هر منطقه به آیندگان است.

منبع: مهر