پایگاه خبری چهاردانگه: یکی از مهم‌ترین و ماندگارترین مراسمی که در تاریخ استان مازندران قدمتی طولانی دارد مراسم نوروز خوانی بوده است، مراسمی که همواره شور و شعف خاصی را در کشور ایجاد می‌کند و مردم را برای فرا رسیدن سالی جدید هوشیارتر می‌کند.
نوروزخوانی یا بهارخوانی یا نوروزی، گونه‌ای از آوازخوانی است که در گذشته در ایران رواج داشته است، خاستگاه این گونه آوازخوانی بیشتر در استان‌های مازندران و گیلان بوده است و در حال حاضر این مراسم به‌صورت محدود در برخی نقاط ایران برگزار می‌شود.
پیشینه این‌گونه آواز مربوط به دوران قبل از اسلام است و بعد از ورود اسلام و مذهب شیعه این‌گونه آواز با مفاهیم مذهبی و روایات اسلامی آمیخته شدند.
در نوروزخوانی افرادی که به آنها نوروزخوان گفته می‌شده است پیش از آغاز فصل بهار به‌صورت دوره‌گردی به شهرها و روستاهای مختلف می‌رفتند و اشعاری در مدح بهار یا با ذکر مفاهیم مذهبی به صورت بداهه یا از روی حافظه می‌خواندند.
این اشعار به زبان فارسی و یا زبان‌های محلی بوده است و پس از اسلام اغلب پس از ستایش خدا در مدح امامان شیعه گفته می‌شده است، این اشعار بیشتر به صورت ترجیع بند بوده و توسط یک یا چند شخص همزمان خوانده می‌شده است.
مازندران از فرهنگ و تمدن بسیار کهن و اصیل آریایی برخوردار است و به دلیل داشتن این تمدن باستانی و دیرینه مراسم‌های باستانی و به دلیل علاقه به دین و مذهب مراسم مذهبی بس با شکوهی در این دیار کهن برگزار می‌شود، پس از روی‌آوردن مردم آن به اسلام، برخی از مراسم باستانی بسته به فرهنگ مردمان مختلف مازندرانی با آداب اسلامی در آمیخته و بنا بر این شیوه اجرای آن در هر روستا با روستای دیگر متفاوت است.
نوروزخوانان به‌طور معمول ۱۵ روز قبل از فرا رسیدن عید نوروز به روستاها و شهرها می‌آیند و با خواندن اشعار در مدح امامان ترانه‌های محلی، طلیعه سال نو را به آنان مژده می‌دهند، نوروز خوانان چند نفر هستند که یک نفر اشعار را می‌خواند، یک نفر ساز می‌زند، نفر دیگر که به آن کوله کش (بارکش) می‌گویند به در خانه‌های مردم می‌رود و می‌خواند:
باد بِهارون بِیَمو / نِئروز سِلطون بِیَمو
مژده هادین دوستان رِ / گل بیَمو گلستون رِ
بهار آمد بهار آمد خِش آمد / علی با ذولفقار آمد، خوشآمد
نِئروزتان نِئروز دیگر / شِه ما رِ سال نِئ بووئه مِوارِک
