پایگاه خبری چهاردانگه نیوز:
به گزارش خبرگزاری فارس از قائم‌شهر، تقریبا ۴ سال می گذرد از تحقیقاتی که بر توسعه گردشگری در بافت تاریخی محلات قدیمی تهران داشتیم، دغدغه‌های‌مان در آن سال‌ها توسعه گردشگری در بافت تاریخی بود و نگاه‌مان را در قالب کتابی با همین رویکرد با تمرکز بر محله عودلاجان تهران به رشته تحریر در آوردیم اما پس از تألیف کتاب مسائل جامعه‌شناختی بسیاری در مقابل چشمان‌مان نقش بست که لزوم توجه به توسعه گردشگری را در حوزه‌های دیگر بیش از پیش برای‌مان مطرح کرد.
تغییر حوزه اندیشیدن در این باب وقتی عمیق‌تر شد که جهت امکان‌سنجی تحلیل و آنالیز پروژه قدیمی به شهر یزد رفتم.
بافت تاریخی شهرهایی همچون یزد به‌عنوان مکانی واجد ارزش‌های میراث فرهنگی دیدگاه مشخصی را یادآور می‌شود اما در کمال ناباوری پس از ۳ روز گشت و گذار آنالیزمحور در بافت تاریخی با مفاهیمی روبه‌رو شدم که لزوم تغییر نگرش را کاری اجتناب‌ناپذیر می‌کرد، چرایی این موضوع را شاید بتوان در تغییر سبک زندگی و خواست مخاطب و توسعه به‌روز تکنولوژی پیدا کرد، به بیان دیگر توجه صرف بر حفظ فضاهای موجود در شهر یزد و توسعه در قالب همین نگاه سنتی باعث خستگی بصری و تجربه ملال‌آور در سطح بومی برای افراد جامعه شده و در حقیقیت توجهی بر گردشگر بومی به لحاظ عملی وجود ندارد.
علایق افراد در جامعه امروز نگاه متفاوتی را در امر گردشگری می‌طلبد و توسعه به اصطلاح کلیشه‌محور دیگر نمی‌تواند آنچنان توسعه‌ای در توریسم و گردشگری ایفا کند این موضوع از شناخت مناسب جامعه و نیاز افراد نشأت می‌گیرد که بیش از هر توریست و گردشگر بومی در این فضا حضور دارند و توجه به این امر وقتی پررنگ‌تر می‌شود که به لحاظ اقتصاد گردشگری بسیاری از شهرها پس از شیوع بیماری‌های واگیردار همچون کرونا و تحریم دیگر امکان بهره‌برداری مادی چه در سطح اشتغال و چه در سطح منافع اجتماعی به‌وسیله کسب درآمد و در نتیجه سودآوری را به مانند گذشته نخواهند داشت.
بقا چه به لحاظ عام در مفاهیم پایه هرم مازلوو چه به لحاظ خاص در بخش چگونگی ارتباط تمامی قسمت‌های متمایز اکوسیستم نیازمند تعادل است و لازمه تعادل توجه هرچه بیشتر به مفاهیم بوم‌شناسی است.
بدین ترتیب هر شهر برای مردمانش ساخته می‌شود و در واقع فضاهای شهری همان مکان‌هایی هستند که مردم برای هر نوع تبادلی از قبیل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و … گرد هم جمع می‌شوند، علاوه بر این چشم‌اندازهای افق محل سکونت شهر خاصی است با تمامی حشرات، گیاهان، حیوانات خاص و حتی آب و هوای ویژه خود.
در واقع نگاه بوم‌شناسانه به امر گردشگری از ارتباط‌هایی سخن به میان می‌آورد که شاید کمتر بدان توجه می‌شود.
این کمبود توجه به‌صورت غیرمستقیم می‌تواند بسترساز مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بسیاری شود که همان عدم تعادل زندگی را برای ساکنان بومی منطقه به‌دنبال داشته باشد.
بر این اساس بسیاری از شهرها که علاوه بر وجود بنیه‌های فرهنگی شاهراه ارتباطی میان افراد بومی و غیربومی هستند، می‌تواند نقش کلیدی در توسعه گردشگری به‌صورت خلاقانه ایفا کنند؛ پارادایم گردشگری خلاق در قالب طرح‌های خلاق در کاربری‌های متنوع در توسعه صنعت گردشگری یک نگاه هوشمند و دلسوزانه است که توسط شهرداری‌ها مسیر دستیابی به این اهداف هموار می‌شود.
شهر قائم‌شهر به‌عنوان یکی از این شاهراه‌های گردشگری مثال بسیار مناسب است که شرط لازم و کافی برای توسعه اکوسیستم گردشگری خلاق را دنبال می‌کند، توسعه پارک جنگلی اطلاعات توسط شهرداری قائم‌شهر واقع در جبهه غربی این شهر به‌عنوان قطب گردشگری با ایجاد امکانات توریستی همچون سوئیت‌های مناسب اقامتی رستوران شهر بازی بازارچه‌های صنایع دستی چندین کیلومتر جاده سلامت پیست دوچرخه‌سواری و … و پاسخگویی مناسب به نیاز مخاطب امروز خود را با همه تغییرات در سبک زندگی و توسعه تکنولوژی چه به لحاظ بومی و چه به لحاظ غیربومی از نگاه کارشناسانه گردشگری به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از پارادایم گردشگری خلاق عمل می‌کنند، چرا که توانسته به علاوه بر حفظ منابع طبیعی و عناصر زیست محیطی پیوند ارتباطی مناسبی بین انسان و موجودات دیگر در اکوسیستم ایفا کنند و این همان ارتباطاتی است که تعادل شهر را به‌دنبال خواهد داشت.
بر این اساس به بیان ساده‌تر با توجه به موقعیت استراتژیک شهرستان قائم‌شهر در مازندران در مرکز شاهراه گردشگری داخلی و همچنین محل تلاقی دو جاده مهم هراز و فیروزکوه نگاه بوم‌شناسانه بر موضوع گردشگری باعث درآمد پایدار شده و از طرفی مردمان قائم‌شهر در شهرهای همجوار می‌توانند در کمترین زمان ممکن از زندگی شهری جدا شده و در دامان جنگل به آرامش برسند.
شاید در این میان نگاه دلسوزانه و هوشمندانه مدیریتی عباس صالح‌زاده در مقام یک شهردار خوش‌فکر و آگاه به مسائل و نیاز جامعه در توسعه صنعت توریسم در کنار منافع بومی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین بسترهای شکل‌گیری توسعه پایدار شهری و گردشگری بوده که به‌خوبی در نمونه فوق تحقق یافته است.
در آخر سخن پس از سال‌ها تحقیق و تألیف در حوزه گردشگری و فضاهای معماری در شهرهای مختلف شاید بتوان این چنین نتیجه گرفت که توسعه گردشگری امروز با همه مصائب چون کرونا، تحریم و بحران‌های اقتصادی در سطح بین‌المللی نیازمند تلاش مضاعف جامعه متخصص امروز در وجوه مختلفی چون اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است که تنها با یک نگاه عمرانی فضاهای گردشگری دست به توسعه نزنند.
در حقیقت توسعه پایدار شهری با رویکرد پیشرفت گردشگری می‌تواند با یک مدیریت صحیح آگاهانه و دلسوزانه در کنار آشنایی کامل به مسائل اجتماعی فرهنگی اقتصادی و علمی در سازمان‌های افراد ذی‌صلاح چون شهردارها به بهترین نحو به توسعه بومی پایدار با حفظ منافع عمومی و نتیجه اشتغال شهروندان آنان بیانجامد، بدین ترتیب تعادل زندگی بشر را رقم زد.
گزارش از مائده غلامی معمار و مدرس دانشگاه
/۳۱۴۱/ج
