آقا محمد هادی مازندرانی فرزند ملا محمد صالح مازندرانی است که پدرش اهل روستای تیلک چهاردانگه می باشد و مادرش آمنه بیگم دختر علامه محمد تقی مجلسی است.
تاریخ ولادتش مشخص نیست. محمد هادی مازندرانی قرآن را ترجمه نمود. شأن نزول ، بد و نیک و استخاره به آیات قرآنیه از جمله کارهای اوست. به همین دلیل به او لقب مترجم داده بودند.
محمد هادی مازندرانی دارای تألیفات زیادی است از آن جمله: حاشیه تفسیر بیضاوی ، انوارالبلاغه ، ترجمه صحیفه سجادیه ، شرح صحیفه سجادیه و …
او علاوه بر اینکه از علمای بنام عصر خود بود ودر این زمینه دارای تألیفات زیادی است.خط شکسته ونستعلیق رابسیار خوب می نوشت ویکی از خطاطان معروف عصر خود نیز است.
آقا محمد هادی مازندرانی در سال ۱۱۳۴ ه ق دار فانی را وداع گفت و پیکر مطهرش در بقعه علامه مجلسی در اصفهان به خاک سپرده شد.
از فرزندان ملا هادی مازندرانی آقا مهدی مازندرانی از همه معروف تر است و دارای تألیفات فراوانی می باشد.
نویسنده: حامد خلیلی ازنی
محمدهادی مازندرانی و شرح فروع الکافی
مرحوم محمّد هادی مازندرانی معروف به آقا هادی فرزند مرحوم ملاّ صالح مازندرانی است، که پدر و مادر وی هر دو از دانشمندان شیعه بوده‌اند.
پدرش، شارح اصول و روضۀ کافی و مؤلّف آثار ارزشمند دیگری است و مادرش مرحومه آمنه بیگم دختر شیخ محمّد تقی مجلسی مؤلّف روضه المتّقین، و خواهر علاّمه محمّد باقر مجلسی است.
داستان زیبا و شنیدنیِ شب ازدواج پدر و مادرِ محمدهادی مازندرانی آشکارا به تبحّر علمی آن دو دانشمند اشاره دارد. ملا صالح مازندرانی از خانواده‌ای بسیار فقیر بوده و از مازندران به اصفهان رفته است، آن هنگام که استادش مرحوم شیخ محمد تقی مجلسی پیشرفت درسی او را می‌بیند شخصاً برای ازدواج او اقدام نموده و دختر عالمه و مجتهده‌اش را به عقد او درآورد. زمانی که ملاصالح به حجلۀ عروسی می‌رود به گوشه‌ای رفته به مطالعه می‌پردازد و حلّ مسأله‌ای ساعتها وقت وی را می‌گیرد و این مطالعه تا صبح به طول می‌انجامد. به ناچار بی آنکه پاسخی برای آن مسأله یابد مطالعه را رها کرده جهت تدریس رهسپار می‌شود. همسر وی آمنه بیگم سراغ نوشته‌های او رفته و پاسخ مسأله را مشروحاً می‌نویسد. آنگاه گه ملا صالح به خانه باز می‌گردد متوجه مسأله حلّ شده می‌شود، و به شکرانۀ چنین همسر دانشمندی که روزی او شده است تا سه شب به عبادت می‌پردازد.
خداوند به این دو بزرگوار شش فرزند پسر و یک فرزند دختر داده است، پسران وی همه اهل علم و قلم بوده‌اند.
مرحوم محمّد هادی مازندرانی فقیهی وارسته بوده است. در شرح حال وی تعبیرهایی همچون «فقیه الزمان» و «مجتهد الزمان» آمده است، شرح فروع کافی وی بهترین دلیل این مدعاست. او در رشته‌های دیگر علوم مانند ادبیات، معانی بیان، تفسیر و اصول نیز تبحّر داشته و آثاری از وی در این زمینه‌ها بجا مانده که در مقدمۀ شرح کافی وی که حجت الإسلام محمودی آن را تصحیح نموده است. از محمد هادی مازندرانی ترجمه آثار گوناگون از جمله قرآن مجید و صحیفه سجّادیه نیز به یادگار مانده است.
از تاریخ ولادت او اطلاع چندانی در دست نیست، اما تاریخ وفات او سال ۱۱۳۴ هجری قمری است. پیکر وی در مقبرۀ خاندان مجلسی که کنار مسجد جامع اصفهان است به خاک سپرده شد.
از آنجا که فروع کافی بر اساس ابواب فقهی تنظیم شده است، شرح آن نیز متأثر از کتابهای فقهی است، ملا هادی در این شرح تحت تأثیر فقهای گذشته به ویژه علامه حلی است و در واقع روش آن فقیه نامدار را پیش گرفته است. در طرح هر مسأله‌ای ابتدا اقوال و سپس ادلّۀ آنها را ذکر کرده و سپس آنچه را اختیار خود او است آورده است. از کتابهای علاّمۀ حلّی مخصوصاً منتهی المطلب و نهایه الأحکام فراوان استفاده شده و غالباً نیز از آنها نام برده است. در مرحلۀ بعد از کتابهای شهید اول مخصوصاً ذکری و دروس تأثیر پذیرفته و از آنها نقل قولهای فراوان داشته است. پس از پرداختن به جنبه‌های فقهی احادیث، یا ذکر جمله یا کلمه‌ای از حدیث آن را شرح داده است. وی در این بخش تحت تأثیر پدر خود مرحوم ملاّ صالح است و غالباً با نوشتن «قال والدی» و یا «قال طاب ثراه» به شرح حدیث پرداخته است.
مصحح محترم در کتاب شرح فروع الکافی از شش نسخه استفاده جسته که برخی از آنها تنها شامل پاره‌ای از بخشهای کتاب است. از جمله این نسخه‌ها، نسخه‌ای است به خطّ مؤلف که بسیار زیبا نوشته شده است. دیگر نسخه‌ها نیز دارای خطوط نسبتاً خوبی است. آنچه از این اثر به دست آمده است تنها شرح بخشهایی از فروع کافی است که عبارت است از کتابهای طهارت، جنائز، صلات، زکات، صوم و حجّ و زیارت، که شرح سایر کتابها به دست ما نرسیده است.
همچنین مصحّح محترم نصّ احادیث و سخنان دیگر را بر مصادر و منابع اصلی عرضه نموده و موارد اختلافی را در پاورقی تذکر داده است. در رابطه با احادیثی که غیر از متن کافی است اگر خودِ شارح مصدر آن را ذکر کرده ابتدا آن را در پاورقی آورده است و سپس مصادر دیگری نیز برای آن ذکر شده است. در صورت عدم ذکر مصدری از سوی مؤلّف برای روایت، مصحح گرامی از کتب حدیث مصدر آن را استخراج کرده است.
همچنین اسامی اعلام و بزرگان وارده در این کتاب به صورت صحیح آوانگاری شده و در پاورقیها شرح حال مختصری برای آنها آمد است،. البتّه در مواردی که نامی مکرر آمده است تنها در نخستین مورد شرح حال کوتاه وی ذکر شده است.
تصحیح این اثر از سال ۱۳۸۵ آغاز و در پائیز سال ۱۳۸۷ بخش نهایی آن به اتمام رسیده است.
برگرفته از گفتگوی حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد محمودی مصحح شرح فروع الکافی
