پایگاه خبری چهاردانگه: مواد زائد و پخش آن در محیط زیست یکی از مهم ترین مشکلات جامعه بشری است که میزان آن با توجه به افزایش جمعیت روز به روز افزایش می یابد. کیفیت زباله همانند کمیت آن در شهرهای مختلف متفاوت است. بر اساس تحقیق انجام شده در شهر رشت، میزان مواد فسادپذیر ۸۷ درصد برآورد شده که بالاترین اجزاء فیزیکی زباله را تشکیل داده است. می‌توان با اعمال برنامه‌ریزی صحیح و فنی مبتنی بر اطلاعات کامل نسبت به بازیافت مواد مختلف از زباله اقدام نمود.
در بسیاری از کشورها به مسئله جداسازی از منبع توجه ویژه ای شده است، زیرا انجام این فعالیت ها باعث خواهد گردید تا ضمن تأمین سود اقتصادی، کاهش قابل ملاحظه ای نیز در مقادیر زباله جمع آوری و دفع شده حاصل گردد. در برخی کشورهای پیشرفته درصد بازیافت مواد مختلف از زباله شهری بین ۱۵ تا ۵۰ درصد وزنی کل زباله تولیدی محاسبه گردیده است.
با توجه به شرایط اقلیمی مشابه بین شهرستان ساری و رشت، درصد مواد فسادپذیر زباله در این شهرستان هم نزدیک به ۷۰ درصد خواهد بود که در صورت جداسازی از مبدا، علاوه بر تولید کود برای زمین های کشاورزی از قسمت اعظم حجم زباله نیز کاسته خواهد شد. از طرف دیگر قسمت اعظم مشکلات و تصادفاتی که در مسیر انتقال زباله ساری به بخش چهاردانگه اتفاق می‌افتد علاوه بر ایجاد ترافیک سنگین، مربوط به شیرابه‌ی زباله‌ها می‌باشد که درصد زیادی از تولید شیرابه به همین مواد فسادپذیر برمی‌گردد.
انتظار همه ما اینست که بجای دپوی کاملا غیربهداشتی زباله و انتقال بدون تفکیک زباله به مکان کوهستانی با ارتفاع زیاد، زباله در مبدا تفکیک شود و باقی مانده آن در دستگاه زباله سوز سوزانده شود.
زباله در نزدیکی سرچشمه رودخانه تجن دپو می شود: در دنیای امروز زباله‌ها به یکی از ۴ روش (سوزاندن در کوره های زباله سوز. دفن زیر خاک یا دفن بهداشتی، تهیه کود کمپوست به طریق سنتی – نیمه سنتی و صنعتی و پردازش، بازیافت و استفاده مجدد) دفع می‌شود. قبلاً روش تلمبار کردن در اقیانوسها و طبیعت مورد استفاده قرار می گرفت که روشی کاملا غیربهداشتی بوده و امروزه منسوخ شده است ولی متاسفانه این روش در مورد منطقه ما هنوز مورد استفاده قرار می گیرد.
دفن بهداشتی زباله یعنی انتقال مواد زائد به محل ویژه – تخلیه – لایه بندی و متراکم نمودن آن با پوششی از خاک که این مرحله در انتقال زباله به منطقه چهاردانگه صورت نمی گیرد و فاصله ده تا بیست کیلومتری با مرکز جمعیتی لحاظ نشده است و برای موقعیت جغرافیایی دفن نیز هیچ کار کارشناسی انجام نشده است و در نزدیکی روستای اِرا و وِلویه و دقیقاً کنار جاده مواصلاتی سمنان _ ساری این دپو انجام می شود.
ضمن اینکه مطالعات زمین شناسی، آب شناسی، زهکشی طبیعی منطقه، خاک پوششی، قابلیت دسترسی، هواشناسی، و بررسی شیب جاده ها و انتقال شیرابه و بادهای غالب و … انجام نشده و زباله در نزدیکی سرچشمه رودخانه تجن و در بالاترین و بادگیرترین ارتفاع ممکن، دپو می شود و با توجه با ارتفاع بسیار بالاتر منطقه چهاردانگه نسبت به ساری و انتقال زباله با کامیون ها، ریزش شیرابه به سطح جاده ها، باعث صابونی شدن جاده و بروز تصادفات می‌شود و در روزهای بارانی ترافیک سنگینی نیز در این جاده بین استانی ایجاد می کند که علت اکثر سبقت های بیجا و تصادفات این مسیر مواصلاتی است.
همچنین با توجه به وجود چشمه جهانی باداب سورت در این منطقه و جمعیت بالای منطقه چهاردانگه، دپوی غیربهداشتی و غیراصولی زباله در این مکان هیچ مقبولیت مردمی و کشوری ندارد و باعث تخریب شدید محیط زیست شده است.
نفوذ گازهای تولید شده به داخل آب باعث سختی آب می‌شود: پس از انتخاب محل دپوی زباله بر اساس ضوابط زیست محیطی و بهداشتی، بایستی جهت آماده سازی محل جاده کشی، تسطیح، نصب باسکول، اتاق نگهبانی، فنس کشی، برق، آب و … اقدام شود. در این موارد هم تخلفاتی وجود دارد که فنس کشی به درستی انجام نشده که در چند سال قبل باعث غرق شدن یک چوپان جوان در شیرابه ها شده است و هر روز شاهد تلف شدن حیوانات اهلی و وحشی در این محل هستیم و در صورتیکه جایگاه دفن زباله مجاور دریا و یا روی سفره آبی آبهای زیر زمینی باشد یا حرکت شیرابه بطرف سفره های آب زیرزمینی انجام شود آبهای زیر زمینی آلوده می شوند. همچنین نفوذ گازهای تولید شده به داخل آب، باعث سختی آن می شود.
دپوی زباله در نزدیکی دو چشمه چوپین بالا و چوپین پایین که آب آشامیدنی روستای ولویه و نیز آب آشامیدنی دبیرستان شبانه روزی المهدی تلمادره را تامین می‌کند و در نزدیکی سرچشمه رودخانه تجن، هیچ توجیه علمی ندارد و باید دنبال علت های غیرعلمی _ بهداشتی قضیه باشیم. شیرابه زباله بشدت سمی است و علاوه برداشتن CO2 دارای BOD5 دو تا سه هزار میلی گرم در لیتر و COD سی تا چهل و پنج هزار میلی گرم در لیتر است و عناصری نظیر کلرور سولفات، منیزیوم، فسفر کلسیم، آهن، سدیم، پتاسیم، نیترات، ازت آلی و آمونیاکی و جامدات معلق را به آبها وارد می نماید. در
کشورهای پیشرفته، شیرابه با روشهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی تصفیه می شود اما در محل دپوی زباله در ولویه، تصفیه شیرابه علی رغم خرید و نصب دستگاه تصفیه صورت نمیگیرد و در بهترین شرایط شبانه با استفاده از پمپ و آب پاش در زمین های اطراف ریخته می شود که باعث ایجاد بوی بد در مناطق اطراف و ازدیاد حشرات مضر می‌شود.
در بسیاری موارد شیرابه به صورت حوضچه هایی در سطح زمین رها می‌شود که آلودگی آبهای زیرزمینی را بدنبال دارد و غرق شدن یک چوپان در همین حوضچه ها اتفاق افتاده، بطوری که تنها از روی چوبدستی چوپان متوجه غرق شدنش در این مکان شدند.
ماده پوشش زباله: برای پوشش زباله هر نفر در سال حدود ۱ متر مکعب خاک پوششی لازم است و حجم خاک پوششی مورد نیاز یک چهارم تا یک پنجم حجم کل زباله فشرده شده توصیه می گردد. پوشش نهائی بایستی۶۰ سانتیمتر خاک باشد. هیچ پوششی برای دفن زباله صورت نمی گیرد و اصولا دفن انجام نمی شود و صرفا دپوی زباله صورت می گیرد.
سید قاسم موسوی/ فعال اجتماعی
منبع: مازند شورا
