اگر نیک بنگریم در جهانی که در آن زندگی می کنیم تمام مردمان و کشورها به دنبال برتری طلبی، پیشرفت و توسعه می باشند که این خصلت با ذات بشری نیز سازگار است و اگر اینگونه نمی بود جهان چنین پیشرفتهایی را شاهد نبود. اما هرچیزی برای خود اصول و قواعدی دارد که به آن سازمان و شکل می دهد. توسعه نیز از این قائده مستثنا نیست. و اگر از اصول آن تخطی کنیم بی گمان به آن نخواهیم رسید. برای رسیدن به توسعه، نیازمند زمینه و بسترسازیهای آن هستیم. که یکی از مهمترین آنها در دنیای کنونی اینترنت می باشد که امروزه در ایران تبدیل به یک دغدغه برای عموم مردم، گروهها، احزاب و جناحهای مختلف شده است. شاید این دغدغه ها و نگرانی ها ناشی از این باشد که هر فردی از یک زاویه به اینتترنت و استفاده از آن نگاه می کند، کما اینکه اگر با دید کلی و در نظر گرفتن تمام زوایا به اینترنت و امکانات آن بپردازیم، قضاوت دیگری می کنیم و این تکنولوژی نوین را همانند یک غول و هیولا نخواهیم دید. در اینجا با ذکر چند تمثیل به روشن شدن این موضوع می پردازیم.
مثال ۱ – برای به کار بردن و استفاده از هر وسیله ای، امکانات خاصی لازم است تا بتوان از آن بدرستی استفاده کرد. به عنوان مثال اگر شما بخواهید یک پیچ متوسط که بوسیله پیچ گوشتی باز می شود را با استفاده از یک پیچ گوشتی خیلی بزرگ باز کنید به هیچ وجه لبه پیچ گوشتی در دهانه پیچ قرار نمی گیرد و اگر برای باز کردن همان پیچ از پیچ گوشتی کوچکی استفاده کنید پیچ گوشتی از دهانه پیچ کوچکتر است و در دهانه آن می چرخد و در دو حالت پیچ باز نمی شود بنابراین اگر کشور و مردم هدف توسعه یافتگی دارند می بایست از اینترنتی که مناسب و نیاز دنیای پر سرعت کنونی است استفاده نمایند.
مثال ۲ – یک خودرو ژیان قدیمی را در نظر بگیرید که فقط دارای ۳ دنده پیش برنده است. اگر بهترین راننده رالی جهان نیز با آن رانندگی کند به دلیل محدودیت سیستم، سرعت، قدرت و مانور یک ژیان قدیمی، بیشتر از سرعت نهایی آن نمی تواند حرکت کند. حال یک خودرو مدرن امروزی را در نظر بگیرید؛ حتی یک راننده معمولی از یک راننده حرفه ای با ژیان جلو زده و مانورهای بیشتری می تواند با آن بدهد. بنابراین برای سرعت گرفتن دردنیای پر رقابت امروز نیاز به سیستمهای پیشرفته است.
مثال ۳ – نیاز بشر او را بر آن داشت تا چاقو را اختراع کند. حال نمی توان به این بهانه که ممکن است خطرناک باشد و تنها با استناد به اینکه افراد زیادی در جهان در طول تاریخ بوسیله چاقو از بین رفته اند، چاقو را از زندگی آدمها حذف و یا کند کرد. چرا که چاقو ابزار لازم برای زندگی است و کاربردهای مثبت و ضروری دارد و حتی جان انسانهای زیادی را نیز نجات داده است و همچنان نجات می دهد. از سویی با اینکه حمل و داشتن چاقو جرم است و زندان دارد آیا همه افراد آن را کنار می گذارند؟ خیر. برخی اشخاص با همه ممنوعیتهای قانونی از آن استفاده منفی می کنند. و یا آتش! نمی توان با گفتن کلمه آتش، آن را خوب یا بد دانست. آتش اگر زندگی از بین ببرد و نابود کند بد است و اگر آباد کند و بسازد خوب است. اگرخانه، انبار، خودرو، جنگل و مرتع را بسوزاند بد است و اگر به منظور پخت و پز استفاده گردد، خانه را گرم کند، و از سرما به آن پناه بریم و یا چرخ صنعتی را به حرکت درآورد خوب است. اینترنت هم چنین است و باید همانند دو روی سکه به آن بنگریم و مزایا و معایبش را بدانیم و سپس نسبت به آن قضاوت کنیم و نباید کسانی که از آن در جهت درست و مثبت استفاده می کنند را به خاطر سواستفاده دیگران، محروم کنیم. البته افرادی که بخواهند از اینترنت استفاده منفی نمایند با همین دامنه و سرعت هم به هدف خود (همانند کلاهبرداری در زمینه های گوناگون و …) می رسند و یا از راههای دیگر برای دستیابی به خواسته خود اقدام می کنند.
نکته الف: چگونه می توان توسعه یافت در حالی که اینترنت کم سرعت بسیاری از کاربران را کلافه و عصبانی می کند؟ آیا این کلافگی و عصبانیت کارکرد آدمها را پایین نمی آورد؟ آیا این عصبانیت و دلخوری بر همه جنبه های زندگی امکان تاثیر گذاری ندارد؟ بی گمان دارد.
نکته ب: چگونه می توان توسعه یافت، در حالی که ساعتها وقت مردم به دلیل گسترده نبودن دامنه اینترنت و سرعت پایین آن تلف می شود؟ در حالی که می توان بسیاری از کارها را سریعتر و بهتر و بی نقص تر با اینترنت پیش برد و از تردد بی مورد افراد در جامعه جلوگیری کرد و زمان ذخیره شده را در امور دیگری استفاده نمود. با کاهش تردد می توان به کم کردن بحران آب، کاهش آلودگی هوا ،کاهش تصادف،درگیری، سرقت و … و در نتیجه افزایش زمینه های مختلف امنیت دست یافت و به سلامت تک تک افراد جامعه و جهان کمک کرد.
نکته ج – آیا کشورهایی که در زمینه های گوناگون توسعه یافته اند و زمینه ها و بسترهای توسعه را به دقت بررسی، تحلیل و پژوهش نموده اند، دشمن خود، مردم و سرزمینشان هستند که این سرعت و دامنه را به اینترنت داده اند؟ و یا خیر؛ خواهان توسعه کشورشان هستند؟ آیا آنها با آن همه تحقیق و پژوهش در زمینه های اجتماعی و مردم شناسی، خنثی و ایستا بوده اند و فقط در زمینه تکنولوژی تحقیق می کنند؟ اینگونه نیست. شنیده ها و مدارک و آمار بر فعال بودن آنها در اکثر و یا همه زمینه ها گواه دارد. آنها هم به نظامهای اجتماعی(خانواده، تحصیل) اقتصادی، سیاسی و غیره توجه دارند.
نکته د: آیا می توان توسعه یافت و به دنیای عظیم اطلاعات دسترسی نداشت؟ آیا می توان نخبه پروری کرد در حالی که افراد از دامنه گسترده اطلاعات و دانش بی خبر و بی بهره باشند؟ آیا فردی که ذات نخبه بودن را دارد،اگر زمینه ها و بسترها برای او فراهم باشد احتمال بروز و ظهور نخبه شدنش بیشتر است یا فردی که دسترسی نداشته و محدود است؟
نکته ه: می بایست به نیمه پر لیوان هم بنگریم. به عنوان نمونه، افرادی که در اینترنت به دنبال مطالبی در مورد تغذیه، سلامت، تربیت کودک، ارتباط موثر و خوب زوجین، افزایش دانش مذهبی، تحقیق و پژوهش و بسیاری موضوعات حیاتی و اساسی دیگر می گردند که داشتن این اطلاعات به استحکام خانواده و نظام اجتماعی کمک می کند و از بسیاری هزینه های گوناگون جلوگیری می نماید که به نفع اقتصاد مردم و دولت است. این موارد تنها چند نمونه از مزایای دسترسی به اینترنت می باشد.
تصور کنید اینترنت کشور به صورت یکپارچه قطع شود. آیا آسیبها و هزینه های مختلفی که در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، سلامتی، امنیتی و غیره بوجود می آید جبران پذیر است؟ تضاد بنا به ذات هستی امکان جمع پذیری ندارد. نمی توان آتش خواست اما آب روی آن بریزیم. آتش را با آب نمی توان روشن کرد. نمی توان با ژیان به مسابقه رالی جهانی رفت در حالیکه می دانیم همه خودروهای حاظر در آن منطبق با فن آوری روز جهانی هستند. برای رقابت و پیشرفت در دنیای کنونی نیاز به ابزارهای مورد نیاز آن است. نمی توان توسعه خواست اما اینترنت پر سرعت و پر دامنه را مهیا نکرد. هر فن آوری و تکنولوژی که پا به عرصه جهانی می گذارد فواید و مزیتهایی بهمراه دارد و سبب آسایش و راحتی بیشتر زندگی بشر می شود. اینترنت را دریابیم. اینترنت دوست ماست.
نویسنده: داریوش کشاورز
