از بهار تا بهار ( خاطرات نوستالژیک کودکان دیروز کیاسر )

عید برای هم نسل های من ، تداعی خاطره هایی متضاد و متقابل است که هرگز تکرار نمی شوند . و همین نکته ، بزرگ ترین تفاوت ما را با تمام نسل های گذشته نشان می دهد . چرا که نسل ما حتی در آینه فرزندان خود هم ،  عکس کودکی های خود را نمی بیند.

خاطره هایی مثل پوشیدن کفش نو با شلوار و پیراهن کهنه که طعم ابلق اما ملس فقر را مهمان همیشگی ذهنمان می کند.

عید برای ما عبور از کوچه های خاکی و پر چالهْ چوله با دل هایی صاف همراه با بوی بنفشه هایی بود که سهم ما در تزیین سفره عید بودند . و در این عبور ، هراس از خشک شدن بنفشه هایی که از دامنه های اطراف می چیدیم ، گام های ما را تند می کرد  اما کوچه های پر موسیقی آن روزها ، ما را به مکث زیر پنجره ای وا می داشت . که آهنگی جدید و نا آشنا پخش می کرد.

عید هر سال ، با کم شدن عیدی های فامیل ، عبور کودکیمان را هم لمس می کردیم . و بزرگ و بزرگ تر ، تا اینکه به خاطره های اردیبهشت می رسیدیم.

اردیبهشت برای ما بوی آغل و گوسفِند و دوغ تازه بود . صبح زود می بایست برای گرفتن دوغ ، به آغل های اطراف می رفتیم . لذت عبور از چمن های شبنم پوش و چشم انداز مه آلود و صدای موسیقی طبیعت ، ( به ویژه پژواک صدای کودکانه از کوه سنگی نسترا ، که حنجره اش با پنجه بلدوزر ها دریده شد) ، همه این ها باعث شد که بعدها هیچ اثر هنری ، نتواند رکورد آن همه زیبایی را در ذهنم بشکند.

و  در ادامه ، دوغ رایگانی که حاصل تلاش سخت چوپانان بود ، بزرگ ترین ریشخندی شد که مردمان پاک خاک  من ، هنوز به تئوری های اقتصاد و سیستم قیمت ها می زنند.

و اما  خرداد با رنگ قرمز و طعم بی نظیر سمریا (توت فرنگی وحشی ) شروع میشد . سمریا آنقدر لطیف بود که نمیشد آن را توی ظرف گذاشت . آن را با رشته های علف های باریک ، تسبیح می کردیم تا له نشوند . و چه بسا هنگام پریدن از روی جوی آب ، یکسال انتظار ما هم همراه سمریا بر آب می رفت .

خرداد همچنین آخرین فرصت کودکانه برای نمایش شجاعت ما هم بود . از راه شبیخون به درختان آلوچه ، ستی و گردوها . میوه هایی مانند گیلاس و هلو هم جزو میوه هایی بودند که فقط در کتاب ها می دیدیم . اما وقتی  صاحب همان درخت ها ، غروب همان روز با بشقاب پر از “سر درختی ” به خانه ما می آمد ، تمام شجاعت های کودکانه ما به ملامتی مردانه تبدیل میشد.

کودکی محدود ما کلکسیونی نامحدود از شادمانی های کوچک و بزرگ بود . و ما خالق خلاق این لذت ها و مخترع شادمانی از هر چیز و هر موقعیت  بودیم . از باطری های کهنه ، تکه های سنگ و چوب ، در پوش نوشابه ، برگ های سبز زرشک گرفته تا  جوراب های پاره که تبدیل به ساق بند میشدند و شنای مخفیانه در فاضلاب “شهرستانْ دره”

خاطره های خوش خرداد ، خداحافظی با دنیای خردسالی ما بود که همگام با بهار تمام می شد. تابستان که می آمد ، دیگر بوی مردانگی ما را می داد . تمرین مرام و رفاقت و کار . … بوی سمپاش ، موتور آب ، کیسه های جو و نایلون خیار. سپس پاییز و زمستان  و بوی نفت که از تلمبه دستی به داخل بشکه ای فلزی و از آن جا وارد پیت های ۲۰ لیتری می شود و سوار بر فرغون ما ، راه خانه را طَی می کند .

و در پایان این چرخه :

زمستان که به پایان رسید ، دیگر سهم ما عز بهار و عید ، همان سهم بهار و عید قبل  نبود.

دیدیم که انگار کودکانی از دنیایی دیگر ، نارنجک بدست ، حلقوم بهار را گرفته اند . کودکانی که اهریمن آهنین صنعت ، با افریت سهل انگاری  ما همدست شده و طعم سمریا ، آسنی ، نان پنجه کش ، تفره او ، سیر پِلا ، کلوا ، چشتن(بازی چشم داشتن) و بسیاری دیگر را از آن ها گرفته و آنان را پشت میله های تکنولوژی محبوس کرده است ، تا سهم آنان از طبیعت ، فقط ماهی بیچاره ای در تُنگی تنگ باشد.

نویسنده: سید حسن مرتضوی کیاسری