آداب و رسوم مردم مازندران در ماه مبارک رمضان
پایگاه خبری چهاردانگه: به گزارش خبرگزاری فارس از مازندران، ماه رمضانی دوباره شروع شد؛ رمضانی که همه ما از کودکی آن را با جزءخوانی قرآن، سحری‌خوانی و سفره‌های رنگین افطاری می‌شناسیم؛ ماهی که شب‌زنده‌داری‌های شب قدرش روح و جان را به ارامش واقعی می‌رساند و بالاخره ماهی که بوی مهربانی، صداقت، عشق و دلدادگی به حضرت دوست می‌دهد.
استان مازندران این سرزمین علویان که از گذشته‌های دور پایبندی به ارزش‌ها و دوستی با اهل بیت(ع) و کتاب آسمانی قرآن را در پیشینه خود دارد؛ این روزها با آغاز ماه مبارک رمضان، مازندران غرق در معنویت است و در کنار توجه به فرهنگ دینی و مذهبی، آداب و رسوم مختلف مردم در نقاط مختلف این استان، جلوه خاص دیگری به این ماه بخشیده است.
مازندرانی‌ها از دیرباز به مهمان‌نوازی معروف بوده‌اند و در ماه مبارک رمضان هم این میزبانی به واسطه روزه‌داری تعطیل نشده است؛ بلکه با برنامه خاص دیگری در افطار و سحر برگزار است.
برپایی سفره‌های افطاری و در برخی از موارد سحری دادن در شهرها و روستاهای مختلف مازندران، بیانگر توجه مردم به سنت حسنه اطعام‌دهی و برپا داشتن این آداب و رسوم کهن مازندرانی است.
مردم مؤمن مازندران در روزهای واپسین ماه شعبان برای استقبال از ماه رمضان، آیین خاص و مناسبی را در دستور کار دارند و مؤمنان این خطه با غبارروبی از مساجد، امامزاده‌ها، تکایا و منازل به استقبال ماه مبارک رفته و با تمیز کردن منازل و مساجد، شستشوی لباس‌ها و طهارت، خود را برای میهمانی خدا آماده می‌کنند.
خرید مایحتاج ضروری ماه رمضان، تهیه نیازمندی‌های مهم برای رمضان و آماده‌سازی خود برای پیشواز از رمضان، از دیگر آداب و رسوم مردم مازندران در روزهای پایانی ماه شعبان برای ورود به رمضان است.
روزه‌داری مردم مازندران معمولا” از سه روز مانده به رمضان آغاز میشود و به نوعی مردم به پیشواز ماه رمضان رفته و افرادی که توانایی دارند سه روز آخر ماه شعبان و برخی دیگر آخرین روز ماه شعبان را به مازندران متصل کرده و ماه رمضان، با “روزه پیشواز” برای مردم مؤمن آغاز میشود.
فعالیت‌های دینی و مذهبی، برپایی کلاس‌های جزءخوانی قرآن در منازل و مساجد، برپایی محافل انس با قرآن، برگزاری کلاس‌های ویژه قرائت، تفسیر و تعلیم قرآن از جمله آداب و رسوم و سنت‌های مردم مازندران در این ماه مبارک است.
سنت ” مادرمه ” یا ” شگون”، سنتی قدیمی اما قابل اجرا در برخی از نقاط مازندران
” مادرمه ” یا همان ” شگون” در واقع اولین آیین بهاری مازندرانی‌هاست که همزمان با سال تحویل و یا اولین ساعات آغاز سال نو در بسیاری از خانه‌های مازندانی‌ها اجرا میشود و این سنت در ماه رمضان و در آغازین شب ماه مبارک رمضان هم در برخی از منازل مازندران اجرا میشود.
محمد یوسفی در این باره و سنت مادرمه در رمضان گفت: براساس سنتی که از گذشته در برخی از نقاط مازندران مرسوم بوده است و به واسطه اینکه ماه رمضان ابتدای ماه معنوی است؛ از این رو برخی از مردم تلاش داشتند تا ابتدای این ماه با ورود فردی خوش‌یمن به خانه هماره باشد تا سال معنوی خوش و با برکتی داشته باشند.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس اظهار کرد: براساس این رسم سنتی و قدیمی ” مادرمه ” در اولین شب ماه مبارک رمضان با آب و قرآن وارد خانه شده و صاحب خانه با دعوت از روزه‌خوان، مداح یا روحانی و قرائت قرآن و ادعیه، ماه معنوی خود را آغاز می‌کنند.
سحری‌خوانی
اگر چه بسیاری از آداب، رسوم و سنت‌های خاص مناسبت‌ها و ماه‌های مختلف در مازندران و سایر نقاط کشور به واسطه شهرنشینی رنگ باخته و کمرنگ شده است؛ اما هنوز برخی از این سنت‌های قدیمی در روستاها باقی است و با قوت ادامه دارد.
سحری‌خوانی از جمله آداب و روسم گذشتگان است که در زمانی که رادیو و تلویزیونی نبود؛ اهالی روستا و محل، مردم را برای سحری بیدار می‌کردند تا خواب نمانند و در شعری نجواکنان می‌گفتند «سحر شد بپا خیز هنگام نماز است» و بدین وسیله با رسیدن به درب منزل و بیدار کردن صاحب خانه، افراد را برای سحری بیدار می‌کردند.
رحمت‌الله حسن‌پور، پیشکسوت فرهنگ و هنر استان مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در مازندران با اشاره به رسم دیرین سحرخوانی گفت: در دوران گذشته که از تکنولوژی امروز خبری نبود و مردم فاقد امکاناتی همچون برق، روشنایی و رادیو و تلویزیون بودند؛ سحرخوانی راهی مهم برای بیدار کردن مردم برای تناول سحری و اعمال سحر بود.
وی اظهار کرد: در آیین سحرخوانی، تعدادی از مؤمنان با گرفتن حلب خالی، با چوب بر این حلب می‌کوبیدند و با فریاد «سحر برخیز»، «سحر برخیز که صبح صادق آمد»، مردم را برای خوردن سحر و روزه گرفتن از خواب، بیدار می‌کردند.
حسن‌پور افزود: روشن بودن چراغ خانه‌ای بیانگر بیدار بودن اهل خانه برای سحر بود و اگر مثلا لمپا یا چراغ گردسوز خانه‌ای خاموش بود؛ همسایگان برای بیدار کردن اهل آن خانه به درب منملز رفته و افراد را برای سحری بیدار می‌کردند.
وی گفت: اگرچه سنت سحرخوانی سنت دیرین و قدیمی در مازندران است و اکنون به واسطه وجود تکنولوژی حتی در برخی از روستاها، این سنت منسوخ شده است اما همچنان برخی از مردم بر این باورند که باید سحرخوانی و بیدار کردن مردم برای سحری ادامه داشته باشد و لذا این سنت در مناطق کوهستانی استان مازندران و در روستاهای دوردست شهرستان سوادکوه، چهاردانگه و دودانگه و کوه‌های دوهزار شهرستان تنکابن و منطقه بندپی شهرستان بابل همچنان باقی و پابرجا است.
روزه‌سری
حسن محمدی یکی از شهروندان مازندرانی در مورد سنت روزه‌سری می‌گوید: روزه‌سری از دیگر سنت‌های مهم مازندرانی‌ها و برای افرادی است که برای اولین بار روزه می‌گیرند؛ در این سنت پدر و مادر و پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها برای تشویق فرزندان به روزه‌داری و نهادینه کردن آن، به فردی که برای اولین بار روزه گرفته است، روزه‌سری یا هدیه می‌دهند.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در مازندران افزود: این سنت، در اکثر منازل مازندران همچنان پابرجا است و دختران و پسرانی که برای اولین بار روزه گرفته‌اند، هدایایی را از بزرگترهای فامیل و خانواده دریافت می‌کنند و طعم این هدیه تا ابد همراه‌شان خواهد بود.
وی گفت: این هدایا از گذشته وجود داشته است و معمولاً شامل چادر نماز، ظروف و طلاجات برای دختران، پول و انواع نقره که معمولا انگشتری قدیمی برای پسران است و در برخی از موارد، افراد تا هدایا و روزه‌سری خود را دریافت نکنند؛ روزه خود را باز نمی‌کنند.
افطاردهی
آحاد مختلف مردم استان مازندران، از قدیم‌الایام اعتقاد دارند، ماه رمضان با خود خیر و برکت می‌آورد و به همین دلیل برپایی سفره‌های افطاردهی در منازل و مساجد از سنت‌های مهمی است که با قوت در مازندران برپا میشود.
دعوت از اقوام و فامیل به افطاری، افطاری دادن به خویشاوندان عروس یا داماد مخصوصا” در ایامی که نامزد در منزل دارند؛ یکی از مهم‌ترین رسم‌هایی است که توسط مردم مناطق مازندران برپا میشود و مردم این دیار همچنان به آن پایبند هستند.
براساس رسوم باقی مانده از گذشتگان، مردم ابتدا روزه خود را با نمک، چای، آب داغ و خرما باز می‌کنند و سپس غذاهای مرسوم افطار همچون نان، پنیر و سبزی خوردن، آش کشک، آبگوشت، لوبیاپته، شامی، فرنی و حلوا تناول میشود.
ختم انعام
مراسم ختم انعام از دیگر رسوم مردم مازندران است که در ماه رمضان برای ادای حاجت برپا میشود.
فاطمه موسی‌زاده یکی از بانوان دیار علویان از شرق مازندران در این باره گفت: مراسم ختم انعام با قرائت سوره انعام همراه است و افرادی که حاجتی دارند این سفره را برپا کرده و هنگام خواندن قرآن مقداری نمک، نان و چند ظرف آب در سینی بزرگی می‌گذارند و در مجلس قرار می‌دهند که بعد از اتمام قرائت، افراد روزه خود را با این غذاهای سینی باز می‌کنند و سپس سفره افطار پهن میشود.
وی به خبرنگار فارس گفت: آئین و مراسم مذهبی با سنت‌های مردم استان مازندران عجین شده است و هر کس براساس اعتقادی که دارد؛ مراسم‌های خاصی را در ماه رمضان برپا می‌کند.
وی افزود: علاوه بر ختم انعام، برپایی سفره‌های افطاردهی و سفره امام حسن مجتبی(ع) در 15 ماه مبارک رمضان همزمان با تولد این امام بزرگوار از دیگر مراسم‌هایی است که در ماه رمضان برپا است.
موسی‌زاده گفت: در سفره امام حسن مجتبی(ع)، که همزمان با روز میلاد این حضرت است در برخی از موارد، سه تا پنج روز ادامه دارد؛ قرائت قرآن، ادعیه و دعاهای وارد شده در این ایام انجام میشود و صاحب خانه یا فردی که اقدام به برپایی این مراسم کرده است به توزیع نقل و نبات، شیرینی و افطاردهی می‌پردازد.
وی با اعلام اینکه شب‌های قدر و شب ضربت خوردن و شهادت امام علی(ع) هم از زمان‌های مهم و خاص با برنامه‌های خاص برای مردم مازندران است، یادآور شد: عزاداری، قرآن بر سر گرفتن و شب‌زنده‌داری از آداب و رسوم مردم مازندران همچون سایر مسلمانان در این ایام است و همچنین مردم مازندران سعی می‌کنند در این ایام از تناول شیرینی به واسطه ضربت خوردن و شهادت امام علی(ع) خودداری کنند.
حلوا و فرنی، شیرینی سفره افطاری مازندرانی‌ها
بومیان و اهالی نقاط مختلف مازندران، از گذشته تاکنون به واسطه تلاش و کاری که در بخش کشاورزی و دامداری داشتند و براساس شرایط آب و هوایی، غذاها و خوراک‌های خاصی را برای افطار و سحر تهیه می‌کردند.
قاسم مقدسی یکی از شهروندان نکایی در مورد تهیه غذا در ماه مبارک رمضان در گذشته گفت: معمولا” سحری، غذاهایی همراه با نان و برنج بود و افطار را غذاهای شیرین، داغ و آبکی همچون آش و لوبیا و آبگوشت تناول می‌کردند و بر این باور بودند که بعد از ساعت‌ها گرسنگی باید غذای آبکی مصرف شود تا راه مری و داخل بدن باز شود و از حالت چسبندگی خارج شود.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس اظهار کرد: پخت غذا و خوراک متناسب با تحمل افراد در هر فصل و کاری که برعهده داشتند متفاوت بود و استفاده از مواد طبیعی با ترکیب‌های خاص برای تهیه خوراک برای افزایش تحمل روزه‌دار از موارد مهمی بود که مورد توجه قرار میگرفت.
زینب حسینی یکی از شهروندان مازندرانی هم با بیان اینکه استفاده از غذای شیرین در برنامه افطاری از جمله آداب در طبخ غذاهای ماه رمضان است؛ اظهار کرد: بانوان مازنداین همواره تدارک غذای سحر و افطار و پیش غذاهای مختلف در ماه مبارک رمضان در هر شرایطی با وجود تعداد زیاد مهمان با آنها است و حلوا و فرنی، شیرینی سفره افطاری مازندرانی‌ها از گذشته تاکنون بوده است و در کنار زولبیا و بامیه، حلوا، شیرآش، قتلمه و شله زرد همچنان زینت‌بخش سفره‌های افطاری روزه‌داران است.
وی به خبرنگار فارس گفت: پخت نان فتیر توسط زنان کدبانو در برخی از روستاهای مازندران هم از دیگر سنت‌های مهم مازندران است که همچنان پابرجا است و این خوراکی‌ها و شیرنی‌جات، بخشی از طعام مردم مازندران در ماه مبارک رمضان است.
حسینی گفت: اکنون در کنار پخت غذاهای مختلف سنتی و امروزی،جنب و جوش و گردش مردم در شب‌های ماه رمضان و خوردن جگر و کباب بعد از افطار و همچنین این روزها خوردن ذرت کباب شده به یکی از برنامه‌های مردم مازندران در جای جای این استان تبدیل شده است.
به گزارش فارس، آداب و رسوم ماه مبارک رمضان در نقاط مختلف کشورمان ایران اسلامی، برگرفته از فرهنگ‌های ناب مختلف مردمان‌مان است که به واسطه قدمت، از قداست ویژه‌ای برخوردار است و حتی زندگی ماشینی، تکنولوژی و مدرنیته نتوانسته است برخی از این آداب و رسوم را کمرنگ کند.
مردم مازندران همچون سایر مردم کشور پهناور ما ایران، ماه مبارک رمضان را با آداب و رسوم مختلف به میهمانی خدا می‌روند و در پایان این ماه پرفضیلت، با برگزاری نماز پرشکوه عید فطر، سجده شکر به جا آورده و برای یک ماه بندگی خدا و پاکی از گناهان و تقویت تقوا، شکرگذار خداوند می‌شوند.
انتهای پیام/86002/ج
نظرات بسته شده است.