گیاهان دارویی بخش چهاردانگه ( گل بنفشه)

بنفشه

بنفشه که در زبان محلی به آن «ونوشه» گفته می شود در   اواخر زمستان و اوایل بهار در جنگل های استان مازندران  به خصوص جنگل ها منطقه چهاردانگه می روید. و با رویش خود مژده فرا رسیدن بهار به ارمغان می آورد. گل بنفشه با رایحه شامه نواز و رنگ های زیبای خود  چشم انداز بی بدیلی را ایجاد می نماید و انسان را وادار می نماید بعد از سپری شدن مدت طولانی برف و سرما سر تعظیم در استان حق فرود آورد.

.پیران روشن ضمیر و آگاه  منطقه با خواص درمانی این گل کاملا آشنا بوده و برای  درمان انواع بیماری ها از آن استفاده می نمودند.

بَنَفشه نام نوعی گلاست از تیره بنفشگان (Violaceae) که بیشتر در نواحی معتدلجهان یافت می‌شود. گلی است با ساقه‌ای کوتاه و رنگ آن بنفش، یا زردو بنفش است. این گیاه دارای خواص درمانی و پزشکی نیز هست.

مشخصات ریخت‌شناسی

گیاهی است علفی و پایا و دارای برگ هایی که از محل مشترکی در ناحیه یقه خارج می‌شوند. برگ‌های آن قلبی شکل، دارای دمبرگ دراز و واقع بر روی سطح زمین هستند، زیرا ساقه هوایی مشخص دراین گیاه وجود ندارد. درکناره دمبرگ آن، جوانه‌های جانبی ظاهر می‌شود. گلهای آن منفرد، زیبا و به رنگ بنفش، بندرت سفید یا گلی و معطر است. دمگل‌های دراز گل که از بین دمبرگ‌ها منشاء می‌گیرند، قبل از منتهی شدن به گل، حالت خمیده شبیه عصا پیدا می‌کنند. میوه‌های بنفشه پوشینه، کروی، پوشیده از کرک ومحتوی دانه‌هایی به رنگ زرد با لکه‌ای سفید هستند. گل‌های زیبا ومعطر بنفشه در اوایل بهارظاهر می‌شود، درتابستانگلهایی عاری از گلبرگ در بین دمبرگ‌های آن ظاهر می‌شود که همیشه به حالت مخفی درآن باقی می ماند.

بنفشه در ایران

بنفشه به طور طبیعی درشمال ایران می‌روید، ولی با توجه به این که امروزه به عنوان یک گل زینتی درباغچه‌ها کاشته می‌شود، می‌توان آن را دراکثر نقاط ایران مشاهده نمود.به بنفشه گل زیر برف می گویند.زیرا آن را در زمستان می کارند.

بنفشه در طب سوزنی

بر اساس طب سنتی ایران تمامی قسمت‌های بنفشه از جمله برگ، گل، دانه، ریشه، و سرشاخه‌های گل‌دار مصرف دارویی دارند.

بنفشه مرطوب، تند، سرد واندکی تلخ است و دارای ویژگی هایی چون : ضد التهاب، خلط آور، محرک،(  ادرار آور (مدر، ضد تومور، ضد رماتیسم، ملین، ضد میکروب، معرق، مسهل، تثبیت کننده دیواره مویرگ‌ها و تصفیه کننده خوناست.

شربتتهیه شده از دم کرده آن را برای درمان سرفه می‌توان استفاده کرد. به دلیل غنی بودن از لحاظ مواد صابونی، خلط آورخوبی است و باعث تقویت و استحکام خونی می‌شود. دو قاشق غذاخوری از پودر گیاه را در نیم لیترآب جوشیده و با اضافه کردن مقداری شیر و عسلآن را مصرف می‌کنند.

دم کرده بنفشه را بعد از تغلیظ به صورت کمپرس برای درمان بیماریهای پوستی می‌توان استفاده نمود. برای درمان رماتیسممی‌توان از کمپرس دمکرده گیاه بر روی موضع، روزی دوبار استفاده کرد. از پودر گیاه و آب خمیری درست می‌شود که برای بهبودی زخمها و جراحات مفید است .

دانه بنفشه به مقدار ۶ تا ۱۰گرم، اثر ملیندر اطفالداشته و مصرف ۷ تا ۱۵ گرم آن در ۱۵۰ گرم آب، اثر مسهلیملایم ظاهر می‌کند. از روغنبنفشه می‌توان برای جلوگیری از ریزش موی سر، شورهسر، خارش پوستی، زیبایی پوست، ورم لثه، سردرد و خونریزیبینی استفاده کرد.

به طور کلی از گیاه بنفشه می‌توان در برطرف کردن مواردی مانند

گلودرد چرکی، خشکی بینی، برفک دهان، خارش پلک، روشن کردن پوست، جوش صورت، مشکلات ادراری، اختلالات جلدی مزمن و زخم‌های ترشح‌دار استفاده کرد.

در هنگام استفاده از بنفشه ذکر این نکته ضروری است که دراثر مصرف مقادیر زیاد آن به دلیل داشتن مواد صابونی به تهوع و استفراغ منجر می‌شود.

منابع

• مجله ترویجی سبزینه