چالش های کشاورزی بخش چهاردانگه / حامد خليلي ازني

شغل اصلی مردم بخش چهاردانگه، کشاورزی می باشد. کشاورزی به خصوص کاشت گندم و جو به صورت دیم و به روش سنتی انجام می گیرد و کشاورزان سخت کوش بخش چهاردانگه با چالش های جدی در این زمینه دست پنجه نرم می کنند و همین عامل باعث شده تا کشاورزی توجیه اقتصادی نداشته باشد و عده زیادی از کشاورزان روستاها ی خود را ترک و در شهرهای دیگر پراکنده شده و عمده آنها به شغل های غیرمولد مشغول شوند. اگر دولت نمی خواهد افراد مولد به افراد مصرف کننده تبدیل شده و هر روز شهرها شلوغ تر و روستاها خلوت تر نشوند، باید به بخش کشاورزی  توجه و از کشاورزان حمایت جدی صورت گیرد. چون کشاورزی باعث افزایش امنیت غذایی و در کل امنیت و اقتدار کشور می شود. بخش کشاورزی خصوصی ترین بخش اقتصاد کشور می باشد و فقط نیاز به اندکی از حمایت مسئولان را دارد.

گرچه  در سال های اخیر شاهدیم  که مردم  به صورت خودجوش در بخش صیفی جات به سمت کشت مکانیزه رو آوردند و اثر مطلوب آن را ملاحظه کردند، اما همچنان کشت گندم، جو و برنج به روش سنتی انجام می گیرد.

مهمترین چالش های بخش کشاورزی منطقه چهاردانگه

1 – شیب دار بودن زمین ها: اکثر زمین های کشاورزی منطقه چهاردانگه شیب دار بوده و بکار بردن وسایل مدرن در آن سخت و دشوار می باشد. و همچنین شخم زدن در راستای شیب زمین باعث فرسایش خاک شده و با شست و شوی خاک باعث کاهش حاصل خیزی می شود. بهترین کار ممکن برای چنین زمین هایی، کاشت درختان مثمر می باشد که هم بهره دهی مناسب دارد و هم مانع فرسایش خاک می شود.

2 – قطعات کوچک زمین های کشاورزی: زمین کشاورزی منطقه در قطعات کوچک بوده و همین عامل مکانیزاسیون این زمین ها را با مشکل جدی مواجه می کند. با تشکیل تعاونی های کشاورزی و ادغام زمین های کوچک و کشاورزی به روش تعاونی و سهم بری با توجه به مقدار زمین، می توان کشاورزی را راحت تر و راندمان آن را بیشتر نمود. متاسفانه تاکنون هیچگونه اقدامی در این زمینه انجام نگرفته است.

3 – کمبود آب: در بخش شالیکاری مردم منطقه به شدت با کم آبی مواجه هستند و هر سال شاهد عدم کشت بخش وسیعی از شالیزار های منطقه رو به رو می باشیم. خواست مردم منطقه احداث سد در چرگت، لایروبی آب بندان پله، احداث سر دهنه ها و کانال های بتنی برای جلوگیری از هدر رفت آب  می باشد. با انجام این کار می توان به مقدار زیادی از کمبود آب در بخش کشاورزی را جبران نمود.

4 – گران بودن نهاده های کشاورزی: نهاده های کشاورزی نقش عمده ای در افزایش بهره وری به دنبال دارد. اغلب نهاده های کشاورزی مانند کود، سم و بذر گران بوده و بعضاً در زمان مناسب بین کشاورزان توزیع نمی شود.

5 – عدم تخصیص ماشین آلات کشاورزی به کشاورزان: یکی از راه های کمک به کشاورزی، تخصیص تراکتور و کمباین با قیمت پایین و وام بانکی با بهره کم می باشد که در این زمینه نیز حمایت خاصی از کشاورزان منطقه ملاحظه نمی شود.

6 – عدم معرفی بذر مناسب: با توجه به وسعت بخش چهاردانگه و تفاوت آب هوایی آن، انتظار می رود بذرهای مناسب گندم، جو  و برنج به کشاورزان معرفی و در اختیار کشاورزان قرار گیرد تا کشاورزی مقرون به صرفه شده و بهره وری محصول افزایش یابد.

7 – بیمه محصولات کشاورزی: یکی از عوامل مهمی که می تواند در توسعه بخش کشاورزی نقش بسزایی داشته باشد، بیمه محصولات کشاورزی می باشد، اما شرکت های بیمه گر از کشاورزان حمایت جدی به عمل نمی آورند. ملاحظه می شود در برآورد میزان خسارت، حق کشاورزان ضایع می گردد و متاسفانه میزان خسارت داده شده به کشاورزان حتی از هزینه انجام شده کمتر می باشد و به همین دلیل، کشاورزان انگیزه کافی برای بیمه نمودن محصولات کشاورزی خود را ندارند.

8 – عدم استقرار صنایع مرتبط با بخش کشاورزی در منطقه: با توجه به اینکه شغل عمده مردم منطقه کشاورزی می باشد و تنوع کشت خوبی هم در منطقه وجود دارد، استقرار صنایع مرتبط با کشاورزی و غذایی در بخش چهاردانگه اطمینان و انگیزه بیشتری برای کشت در کشاورزان ایجاد می نماید.

9 – عدم حمایت از کشاورزان برای تغییر الگوی کشت: با توجه به شیب دار بودن بخش عمده زمین های کشاورزی منطقه، لازم است دولت با در اختیار قرار دادن وام های بلند مدت به کشاورزان از تغییر الگوی کشت حمایت نموده و باعث جلوگیری از فرسایش خاک و وقوع سیل شود. می توان زمین های شیب دار را به باغ درختان سیاه ریشه که مناسب با آب هوای منطقه است، تبدیل نمود.

10 – کلاس های آموزش ترویج کشاورزی: کلاس های ترویج کشاورزی  در منطقه چهاردانگه به مقدار ناچیز برگزار می گردد و به همین دلیل اکثر کشاورزان با اصول علمی کاشت آشنایی ندارند. اگر کشاورز با اصول علمی کشاورزی آشنایی داشته باشد نوع سم، کود و مقدار و زمان مصرف آن را بداند، باعث کاهش هزینه و افزایش راندمان محصول می گردد.

 همچنین هیچگونه حمایت و سرکشی از مزارع کشاورزی در موقع داشت محصول توسط کارشناسان  کشاورزی انجام نمی گیرد. در موقع شیوع بیماری بجای اینکه کارشناسان در مزارع حضور پیدا نمایند و به کشاورزان توصیه  های علمی و لازم را بنمایند، کشاورز باید مقداری خوشه ها را به نزد کارشناسان بیاورد تا آنها در مورد نوع بیماری اظهار نظر کند. تا موقعی که کارشناسان کشاورزی از مزارع و کشتزارها دور هستند و رنج حضور در مزارع را به خود ندهند و در کنار کشاور و همپای او نباشد، انتظار توسعه بخش کشاورزی را نباید داشت.

11 – عدم احداث جاده های بین مزارع: جاده های بین مزارع سبب می شود تا کشاورزان به راحتی به مزارع خود دسترسی داشته باشند و باعث کاهش اختلافات محلی شده و  کشاورزان به موقع می توانند کاشت و برداشت را بدون اینکه مزاحمتی برای دیگران شود، انجام دهند.

12 – تغییر کاربری زمین های کشاورزی: با توجه به آب هوای مطلوب منطقه و احداث جاده ساری – سمنان و دسترسی به روستاهای منطقه راحت تر شده است به همین دلیل تغییر کاربری زمین های کشاورزی در بعضی از روستاها سرعت گرفته و هر روز شاهد سر برافرشتن آهن و آجر در زمین های کشاورزی می باشیم. نمونه ی بارز تغییر کاربری زمین های کشاورزی در روستای لنگر می باشد. یکی از دلایل مهم فروش زمین ها، اقتصادی نبودن کشاورزی می باشد. اگر از همین الان جلوی تغییر کاربری زمین های کشاورزی گرفته نشود، ماجرایی که در غرب استان مازندران اتفاق افتاده و بلایی که بر سر کشاورزان رفته است در چهاردانگه نیز شاهد آن خواهیم بود.

نويسنده: حامد خليلي ازني

منبع : وبلاگ چهاردانگه ساري با تاريخ كهن