آرامش بخشی و امید آفرینی قرآن _قسمت نهم

آرامش بخشی و امید آفرینی قرآن _قسمت نهم
*******

۹- امید بخشی ترین آیه قرآن
در همه دوران های تاریخ زندگی بشر، امید و آرامش سنگ بنای اولیه زندگی انسان ها است، اگر امید نباشد انسان انگیزه‌ای برای ادامه زندگی ندارد، پیامبر اکرم (ص) فرمود: “الْأَمَلُ رَحْمَهٌ لِأُمَّتِی وَلَوْلَا الْأَمَلُ مَا رَضَعَتْ وَالِدَهٌ وَلَدَهَا وَلَا غَرَسَ غَارِسٌ شَجَرا ” امید و آرزو برای امت من لطف و رحمت الهی است، اگر امید و آرزو نبود هیچ مادری به فرزندش شیر نمی داد و هیچ باغبانی درختی نمی نشاند (بحارالانوار ج ۷۷ ص ۱۷۵) هر چند تمام آیات قرآن سرشار از امید و آرامش است چون کلام خدا و ذکر است اما آیه ۱۱۴ سوره هود به “امیدبخشی ترین آیه قرآن” معروف است، روزی علی (ع) رو به مردم کرد فرمود: به نظر شما امید بخش ترین آیه قرآن کدام است؟ هر کس به فراخور حال خویش آیه ای را عنوان کرد، بعضی گفته اند آیه ۴۸ سوره نساء “إِنَّ اللَّهَ لَا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَیَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِکَ لِمَنْ یَشَاءُ” خداوند هرگز شرک را نمی بخشد و پایین از آن هر گناهی باشد می بخشد.
امام فرمود: خوب است ولی آنچه من می خواهم نیست، بعضی گفته اند آیه ۱۱۰ سوره نساء “وَمَنْ یَعْمَلْ سُوءًا أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللَّهَ یَجِدِ اللَّهَ غَفُورًا رَحِیمًا” هرکس عمل زشتی انجام دهد یا برخویشتن ستم کند و سپس از خدا آمرزش بخواهد، خدا را غفور و رحیم خواهد یافت. امام فرمود، خوبست ولی آنچه من می خواهم نیست عده ای گفتند آیه ۵۳ سوره زمر، “قل یا عِبادِیَ الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَهِ اللهِ إِنَّ اللهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً” ای بندگان من که بر خویشتن اسراف و زیاده‌روی کردید از زحمت خدا مأیوس نشوید، خداوند همه گناهان را می آمرزد، امام فرمود خوب است اما آنچه من می خواهم نیست.
گروهی هم آیات دیگری را ذکر کردند، حضرت نپذیرفت، تا این که خود علی (ع) فرمود: از حبیب خودم رسول خدا (ص) شنیدم که فرمود: امیدبخش ترین آیه قرآن آیه ۱۱۴ سوره هود است که می فرماید: ” وَأَقِمِ الصَّلَاهَ طَرَفَیِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ، نماز را در دو طرف روز و اوائل شب بر پادار، چراکه حسنات و نیکی‌ها آثار سیئات و بدی‌ها را برطرف می سازد.
وجه امید بخش تر بودن این آیه روشن است برای اینکه آیات قبل می فرمود: خداوند گناهان را می آمرزد اما این آیه می فرماید: نیکی‌ها بدی‌ها را زایل می کند و آثار معاصی و گناهان را از بین می‌برند گویا اصلاً گناهی مرتکب نشده است، این آیه تأثیر اعمال نیک را در از میان رفتن آثار اعمال بد و گناهان بیان می‌کند که در اصطلاح به آن “تکفیر” گفته می‌شود در مقابل حبط اعمال. این که اعمال نیک موجب محو شدن و پوشاندن گناهان بشود، در وجود انسان انگیزه و امیدی ایجاد می کند که انسان به سراغ کارهای نیک برود و به سراغ کارهای زشت نرود، بارزترین کار نیک، نمازهای شبانه روزی است که در آیه به آن اشاره است، نماز علاوه بر این که آثار گناه را از بین می برد خود عامل آرامش و امید است.