پایگاه خبری چهاردانگه: واردات بی‌رویه محصولات خارجی در ایران و توزیع آن به‌ویژه در استانهای شمالی به‌عنوان قطب کشاورزی کشور، نبود نظارت دقیق و کافی بر واردات و تنظیم بازار محصولات کشاورزی، تعرفه پایین واردات و نیز برخی وعده‌های عمل نشده دولت در خرید محصولات توافقی از جمله مشکلات اساسی و تنگناهایی است که کشاورزی و کشاورزان کشور را تهدید می‌کند.
هر چند نقش و حضور دولت برای اقدام به خرید تضمینی محصولات کشاورزی و تعیین نرخ پایه در ماهیت خود سیاست و اقدامی ارزنده به‌شمار می‌آید، اما برخی بی‌برنامگی و عدم نظارت دقیق و کافی در این زمینه یکی از مشکلات اساسی فراروی کشاورزی و کشاورزان ایران به‌ویژه در استانهای شمالی کشور است.
در حالی که در سیاست و اقدامات خرید تضمینی، وجود خرید محصولات باید به صورت نقدی و به موقع پرداخت شود، اما بسیاری از کشاورزان، پس از فروش محصولات خود اعم از برنج یا محصولات باغی به تعاونی‌های روستایی، با تأخیر و بی‌نظمی در دریافت مطالبات خود روبه‌رو می شوند.
چنانچه با وجود مراحل دشوار کاشت، داشت و برداشت محصول، بخش عمدهﺍی از حاصل دست‌رنج آنان به وسیله واسطه‌ها و دلالان به‌تاراج می‌رود.
*ارزان بودن برنج وارداتی در ایران
محمد فقیه‌نصیری یکی از شالیکاران شهرستان چالوس با به‌صرفه نبودن کشاورزی در روزهای اخیر به خبرنگار فارس گفت: در بسیاری از کشورهای خارجی با ارائه تسهیلات مختلف و گسترده به کشاورزان، زمینه هایی را فراهم آوردهﺍند که به‌کاهش هزینه‌های تمام‌شده برای آنان انجامیده است.
وی افزود: ارزان بودن برنج‌های وارداتی در ایران، علاوه بر سخت کردن رقابت قیمت برنج داخلی کشاورزان را با مشکل جدی در فروش محصولات خود روبه‌رو ساخته است.
فقیه‌نصیری با اشاره به معضلات فراروی کشاورزان و باغداران خاطر‌نشان کرد: قیمت‌های تضمینی اعلام شده از سوی دولت برای خرید برنج و برخی از محصولات باغی، با توجه به‌میزان هزینه کاشت و داشت و برداشت محصولات، هزینه‌های کارگری، جعبه،بسته‌بندی، حمل و نقل آن ناعادلانه است.
*وجود ضعف‌های حاکم بر نظام توزیع محصولات
امیر‌علی میردار نیز یکی از باغدارانی است که در تولید مرکبات فعالیت دارد، عدم دسترسی به‌بازار مناسب برای فروش مرکبات و سایر محصولات باغی را از مهم‌ترین مشکلات فراروی کشاورزان خواند و گفت: عدم نظارت دقیق و کافی بر واردات محصولات کشاورزی و میوه‌ها و برخی ضعف‌های حاکم بر نظام توزیع از دیگر مشکلات اساسی کشاورزان و باغداران است.
وی با بیان اینکه ضرر و زیان وارده به‌کشاورزان و سردرگمی‌های ناشی از آن، بسیاری از کشاورزان را ناگزیر اقدام به تغییرات در نوع کشت خود می‌کند، افزود: تغییر کشت از برنج به مرکبات و از مرکبات به سایر میوه‌ها، از جمله تحولات ناپایدار دراین زمینه است.
میردار با اعلام اینکه استفاده از سیستم و ابزار مکانیزه برای اراضی کشاورزی با مساحت کم مقرون به‌صرفه نیست، گفت: تغییر کاربری بخش‌هایی از اراضی کشاورزی در سال‌های اخیر و نیز تقسیم اراضی بزرگ به واحدهای کوچک‌تر و نیز فروش بخشی از زمین‌های کشاورزی به رفاه‌طلبان صاحبان سرمایه که به مناطق اطراف هجوم آوردهﺍند، نتیجه و نشانه همین سردرگمی ها و ناامنی‌ها و مشکلات مالی کشاورزان است.
*ناهماهنگی‌های میان مسئولان در عملیات‌های اجرایی
احسان درویش از دیگر باغداران شهرستان چالوس نیز با اشاره به نارسایی‌هایی که در زمینه کشاورزی وجود دارد، اظهار کرد: نمی‌توان از برابر این واقعیت فرار کرد که وجود برخی سیاست‌های نادرست در زمینه کشاورزی و برخی ناهماهنگی‌های میان مسئولان در عملیات‌های اجرایی، کشاورزی و کشاورزان ایران را در آستانه برخی مخاطرات جدی قرار داده است.
وی با اشاره به اینکه حل این چالش‌ها مستلزم برخی بازنگری انتقادی و اصلاحات اساسی برای مدیریت و ساماندهی امور و فعالیت‌های کشاورزی است، تصریح کرد: علاوه بر نقش وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بازرگانی، وزارت تعاون و سازمان‌های تابعه دولتی، چگونگی نقش شورای‌های اسلامی در روستاها به‌ویژه در استان‌ها و شهرهای مهم کشاورزی از اهمیت فراوانی برخوردار است.
درویش خاطر‌نشان کرد: باید به‌ویژه در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های منطقهﺍی درباره مسایل و مشکلات کشاورزی و کشاورزان، زمینه‌های قانونی افزایش مشارکت و نقش آفرینی اعضای شوراهای اسلامی روستایی را فراهم کرد.
* مشکل فروش محصولات مهم‌ترین دغدغه کشاورزان
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان چالوس نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اعلام اینکه میزان متوسط عملکرد شالیکاران شهرستان در سال‌جاری ۲٫۵ تن بوده است، اظهار کرد: در مقایسه با سال‌های گذشته با توجه به قیمت محصول افزایش سطح کشت برنج را در شهرستان داشتیم.
یزدانقلی خزایی با اشاره به اینکه امسال گرایش و انگیزه کشاورزان نسبت به سطوحی که کشت نمی‌شد بیشتر بود، افزود: ما در شهرستان چالوس از نظر انگیزه کشاورزان برای کشت مشکل تولید نداریم بلکه مشکل فروش محصولات مهم‌ترین دغدغه کشاورزان است.
وی تصریح کرد: با وجود اینکه در راستای تولید برنج هزینه‌ها بالا بوده و در شهرستان چالوس به‌دلیل بالابودن هزینه‌های کارگری و جانبی موجود و وجود سودجویانی که در منطقه هستند خوشبختانه مشکل تولید از سوی کشاورزان وجود ندارد.
مدیر جهاد کشاورزی چالوس با تاکید بر اینکه اگر دولت تمهیدات لازم را برای خرید تضمینی محصولات اتخاذ کند کشاورز نیز انگیزه تولید خواهد داشت، خاطر‌نشان کرد: مشکل عمده کشاورزان فروش محصولات است که همزمان با تولید محصول و ورود به بازار انواع برنج نیز وارد شده و کشاورز متضرر می‌شود.
وی با اشاره به اینکه امسال حدود ۲۰۰ هکتار از شالیزارهای شهرستان چالوس برداشت برنج به‌صورت مکانیزه صورت گرفت، اظهار کرد: در مجموع ۵۰ هکتار از شالیزارهای شهرستان چالوس در سال‌جاری نشا برنج به‌صورت مکانیزه انجام شد.
*افزایش ۲۵ درصدی برداشت مرکبات در شهرستان چالوس
خزایی با اشاره به اینکه در زمینه برداشت مرکبات امسال ۲۵ درصد افزایش برداشت داشتیم، گفت: امسال حدود ۲۳ تن پرتقال به ازای هر هکتار از باغ‌های کشاورزی مرکبات برداشت شد.
وی از رشد ۲۵ درصدی برداشت پرتقال نسبت به‌مدت مشابه سال قبل در این شهرستان خبر داد و اظهار کرد: سال گذشته به‌دلیل خسارت‌های پنهان ناشی از بارش برف بهمن سال ۹۲ و سال ۹۳ کاهش عملکرد در برداشت محصول داشتیم که خوشبختانه این رقم در سال‌جاری به شرایط مطلوب رسید.
رئیس اداره جهادکشاورزی چالوس با اشاره به شرایط و محدودیت‌های سال‌جاری اضافه کرد: به‌دلیل نوسانات رطوبت در زمان گل‌دهی و تشکیل میوه و بارندگی بیش از حد در تیر‌ماه و مرداد سبب ترکیدگی میوه‌ها شد.
وی با اعلام اینکه در مورد آفت مربوط به مگس مدیترانه مرکبات چالوس خسارتی ندید، اظهار کرد: با آغاز ردیابی‌ها از ابتدای سال شاهد هستیم که خسارتی در زمینه آفت مرکبات در این شهرستان نداشتیم.
خزایی از وجود ۲ هزار و ۱۰۰ هکتار سطح زیر کشت مرکبات در شهرستان چالوس خبر داد و افزود: در مجموع امسال در شهرستان چالوس حدود ۵۰ هزار تن مرکبات برداشت شد که بیشتر شمال پرتقال تامسون و نارنگی ژاپنی بود.
خزایی در پایان با اشاره به عوامل موثر در تولید مرکبات گفت: بهداشت، هرس مناسب و تعیین زمان مبارزه شیمیایی و مکانیکی از مهم‌ترین راهکارهای برداشت محصول مناسب است که می‌تواند در عملکرد کمی و کیفی و جلوگیری از عوامل بیماری‌زا نقش بسزایی ایفا کند.
*تلفیق دانش علمی و بومی و رعایت اصول فنی
رئیس اداره بهبود تولیدات دامی و گیاهی اداره جهاد کشاورزی شهرستان چالوس با اشاره به اینکه مناطقی مانند هچیرود، نورسر، چاخانی، ذوات شرق و غرب، هرطه‌کلا، پالوجده، اشکار دشت و … از مناطقی هستند که برداشت برنج در آنها به‌صورت مکانیزه انجام می‌شود، بیان کرد: در منطقه سنگوارث به‌دلیل وجود اراضی در سطح بیش از ۴۰ هکتار که یکپارچه‌سازی اراضی در آن انجام شد کاشت نشا به‌صورت مکانیزه انجام می‌شود.
حسن‌پور مقدم با تاکید بر شناساندن کشاورزان و تولیدکنندگان با عوامل زنده محیط و اثرات سموم بر محیط زیست خاطر‌نشان کرد: اجرای مبارزه بیولوژی با عوامل زنده مانند زنبور تریکوگراما در سطح بیش از ۱۵۰ هکتار از اراضی و مبارزه غیرشیمیایی و استفاده از طلاهای فرمونی و اخلال‌گر به‌صورت پراکنده در بیش از ۱۵۰ هکتار از اراضی شالیکاری چالوس انجام شد.
وی با اشاره اینکه باید مواردی که در زراعت برنج باید مورد توجه قرار گیرد، ادامه داد: انجام عملیات نمونه‌برداری و آزمون خاک از مزارع شالیکاری به‌منظور استفاده بهینه از کودهای شیمیایی، جلوگیری از آلودگی‌های زیست‌محیطی و کاهش آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی نیز از جمله آموزش‌هایی است که برای شناساندن کشاورزان و تولیدکنندگان با اصول صحیح زراعت در این شهرستان صورت می‌گیرد.
رئیس اداره بهبود تولیدات دامی و گیاهی اداره جهاد کشاورزی شهرستان چالوس در مورد فروش محصولات برنج و حمایت دولت نیز اظهار کرد: همزمان با ورود محصولات برنج شالیکاران به بازار، انواع برنج خارجی نیز وارد بازار می‌شود و به‌علت پایین‌تر بودن قیمت برنج خارجی، کشاورزان ناچار هستند یا محصولات خود را انبار کنند و یا به‌قیمت کمتر بفروشند.
وی تاکید کرد: اگر دولت تمهیداتی بیندیشد و محصولات را به صورت تضمینی از کشاورز خریداری کند، کشاورز برای تولید بیشتر انگیزه خواهد یافت.
پورمقدم با اعلام اینکه مبارزه شیمیایی در باغات و اراضی کشاورزی شهرستان چالوس به کم شده است، تصریح کرد: به‌دلیل ارتباط تنگاتنگ بین باغداران، تولید کنندگان و کارشناسان تعیین زمان مبارزه به آفات رعایت شده، به‌شکلی که بیشتر باغداران با استفاده از کمترین سم بیشترین مبارزه را بر علیه آفات دارند.
وی خاطر‌نشان کرد: علاوه بر مبارزه مکانیکی در باغ‌های شهرستان چالوس سطحی معادل ۲۰۰ هکتار نیز مبارزه بیولوژیک بر علیه آفات مرکبات صورت می‌گیرد و تولیدکنندگان از نظر روحی، عاطفی و تخصصی به کارشناسان وابسته شده و سطح تولید محصولات سالم نیز افزایش یافت.
رئیس اداره بهبود تولیدات دامی و گیاهی اداره جهاد کشاورزی شهرستان چالوس با تاکید بر اینکه کشاورزی و باغداری زمانی معنا دارد که علاوه بر تولید در حد مطلوب گام موثر در جهت حفظ محیط زیست و طبیعت نیز برداریم، اظهار کرد: با افزایش عملکرد در خلاف جهت طبیعت قدم بر می‌داریم و باید به این موضوع توجه داشت که تولید باید در راستای اهداف کشاورزی و آگرواکولوژی(کشاورزی پایدار) و به‌دور از آلودگی زیست‌محیطی باشد.
وی در پایان کاهش ضایعات انبارداری و پوسیدگی در باغات را از دیگر کارهای موثر کارشناسان جهاد کشاورزی چالوس خواند و گفت: هر قدر بتوانیم در کلاس‌های آموزشی در مساجد و باغات روستاهای سطح شهرستان فعال‌تر بوده و بهداشت باغ و برداشت محصول را به کشاورزان بیاموزیم در میزان عمر انبارداری نیز گام‌های موثری برداشته‌ایم.
* اعطای یارانه متناسب با ساختار تولید و بازار هر محصول
به گزارش فارس، کاهش تعرفه‌ها به بهانه کنترل قیمت موجب سلب توانایی تولیدکنندگان برای تصمیم‌سازی و سرمایه‌گذاری و از دست دادن فرصت‌های شغلی شده و ساختارهای تولید را به خطر انداخته است و بیشتر واردات بی‌رویه با طرح حمایت از مصرف‌کنندگان و تنظیم بازار صورت می‌گیرد.
این شرایط با همراهی سایر سیاست‌های اشتباه اتخاذ شده در عرصه تولید و تجارت محصولات کشاورزی، موجب وارد آمدن آسیب به این بخش شده است که در صورت تداوم این وضعیت در چند سال آینده به ایجاد بحران در بخش کشاورزی کشور منجر خواهد شد که این موضوع با توجه به نقش بخش کشاورزی در اشتغال، تولید ناخالص ملی و همچنین ایجاد ارزش افزوده با کمترین اتکا به درآمدهای نفتی و تامین امنیت غذایی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های امنیت ملی اهمیت بسزایی دارد.
بنابراین مهم‌ترین راه حل پیشنهادی در این گزارش، اعمال انواع تعرفه و قیمت تضمینی، اعطای هر نوع یارانه متناسب با ساختار تولید و بازار هر محصول، ارتقای موثر و کارآیی سیاست‌گذاری در راستای حمایت از تولید و تولیدکننده است./ فارس
گزارش: زهرا خطیبی
