یلدا؛ جشنی برای بیشتر شدن روشنایی در زمین

علی حسن‌نژاد در آستانه شب یلدا در گفت‌‌وگو با خبرگزاری فارس در ساری درباره فلسفه شب یلدا و سنت‌های یلدایی اظهار کرد: تمام حرف این نیست که یک دقیقه شب یلدا یا چله‌شو به قول مازندرانی‌ها بلندتر است همه این است که ما چگونه به این نتیجه رسیدیم که این شب یک دقیقه زمان بیشتری دارد.

وی اضافه می‌کند: با توجه به اینکه تمام توان مردم و دستگاه‌های ارزیابی نمی‌تواند به ما انسان‌های عادی بفهماند که روز یا شب را رصد کنیم که آیا امشب یک دقیقه کمتر است یا بیشتر‌، اماحساب کنید حداقل ۵۰۰ سال قبل از میلاد تقویم رسمی داریم که در دوره اشکانیان یلدا ثبت شده است، نشان می‌دهد که وقت‌شناسی و تقسیم زمان چقدر دقیق بوده است.

حسن‌نژاد با اعلام اینکه این یک دقیقه بیشتر طولانی‌ترین شب کره زمین نیست بلکه طولانی‌ترین شب نیم‌کره شمالی است، یادآور می شود: چه بسا اینکه در کشورهایی طولانی‌ترین شب را ۲۳ ساعت و ۴۰ دقیقه می‌دانند؛ در حالی که هوشمندی مردم شمالی و نیاکان ما و ایرانی‌ها در رصد زمان نشان می‌دهد که ما چقدر روی نجوم مسلط بودیم.

این کارشناس فرهنگ بومی تاکید دارد: در کنار تسلط روی نجوم این موضوع را که چگونه یک دقیقه بیشتر باعث ایجاد همدلی در کشورهای مختلف شده و باعث می‌شود که ما ساعت‌ها دور هم بنشینیم، یک دقیقه بابرکتی که نشان می‌دهد ما یک دقیقه را بهانه کنیم موضوع مهم و عجیب و غریبی است.

به اعتقاد وی در کنار این موضوع یک نگاه اسطوره‌ای وجود دارد اینکه ما قرار است صاحب روشنایی شویم فردا قرار است روشنایی بیشتر شود، جالب اینکه وقتی آذرماه تمام شده و دی‌ماه فرا می‌رسد دی‌ماه یعنی روشنایی، ما یک ماهی به اسم دی داریم که برایش جشن می‌گیریم، رومیان تولد مسیح را به اول دی‌ماه تطابق داده‌اند اما در تاریخ کبیسه نشان داده شده که چهارم دی ماه تولدشان بوده است، یعنی به شکلی الگوبرداری از ایرانی‌ها که رصد شب یلدا به‌واسطه بلندی، نور، ستاره و درخت کاج و سرو صورت گرفته است‌.

حسن نژاد بیان می‌کند: اینها موضوعاتی است که می‌تواند ریشه پرابُهت تاریخی مردم ما را نشان دهد، یلدا آیین دورهم‌نشینی نه تنها کمرنگ شده بلکه خیلی خیلی بیشتر شده، هم موبایل و فضای مجازی کمک کرده، تبریکات زیادی طراحی شده است، تا جایی که طرف می‌گوید که “من اولین نفری هستم که ۶ ماه قبل این مناسبت را به شما تبریک گفتم” که چیزی جز پررنگ شدن نیست، ۵۰ سال پیش کسی نمی‌گفت که “پیشاپیش یلدا را تبریک عرض می‌کنم‌” این نیز نشان از اهمیت بیشتر مردم به این فرهنگ دارد.

این کارشناس با بیان اینکه موسیقی در حال رواج بیشتر است، موبایل به موبایل، انواع تبریکات در فضاهای مختلف مجازی رد و بدل می‌شود، تبریکات بومی مازندرانی و محلی هم بیشتر می شود، عنوان می‌کند: دور هم‌نشینی مردم برای یارگیری و قرض‌گیری دلبستگی مردم به آیین چندهزار ساله پرافتخار برای کشف یک دقیقه بیشتر در کنار هندوانه، آجیل، کِنس یا ولیکی پررنگ تر شده است، اینکه چه چیزی باشد مهم نیست بلکه مهم این است که باشد و زندگی رنگ و هیجان خاص دارد.

وی خاطرنشان می‌کند: اینکه شمعی به اسم یلدا روشن باشد مهم است و کوتاه سخن اینکه یلدا یا آیین چله‌شو در مازندران، افتخاری است برای ما ایرانی‌ها  ما کشف کردیم که این شب یک دقیقه بیشتر است و ما می‌توانیم بنشینیم به آفتاب دلگرمی بدهیم و آتش روشن می‌کردیم اسمش اصلا مهم نیست، یَلدا شو مُوارِکا.

پایان پیام/۸۶۰۴۸/م