به گزارش پایگاه خبری چهاردانگه ساری به نقل از مهر، موزه عمارت کلبادی ساری از جمله موزه های مازندران است که باستان شناسنان و میراث دوستان را به خود می خواند، این موزه به دستور سردار جلیل از امرای ارتش در اواخر دوران قاجار برای فرزندش امیر نصرت ساخته شد.
امیر نصرت در جوانی درگذشت و سردار جلیل پس از مرگ او بنا را به فرزند وی منوچهرخان بخشید. منوچهرخان کلبادی که زمانی نماینده مردم ساری در مجلس شورای ملی بود، در سال ۱۳۶۲ دار فانی را وداع گفت و این بنا در سال ۱۳۷۰ در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت، در سا ل ۱۳۸۸ به مناسبت سی امین سالگرد انقلاب اسلامی موزه هنرهای سنتی، صنایع دستی و باستان شناسی در عمارت تاریخی کلبادی در شهر ساری افتتاح گردید. این موزه در مرکز شهر ساری و در محله ای موسوم به چهار راه برق واقع شده است
معماری این ساختمان برگرفته از مکتب اصفهان و دوره قاجار است. این عمارت دو بخش اندرونی و بیرونی دارد. بنای اصلی این عمارت در دو طبقه و یک سرداب احداث شده است و هر طبقه یک شاه نشین و اتاق هایی در طرفین دارد. شاه نشین طبقه دوم با تزئینات ارسی و پنجره های گره چینی شده از زیباترین اتاق های بنا است.
مصالح ساختمانی این بنا شامل چوب، آجر و خشت و بام آن به صورت شیروانی و سفال پوش می باشد. این عمارت علاوه بر بخش مسکونی دارای اصطبل، آشپز خانه، محل مسکونی خدمه و حمام بوده که در حال حاضر تغییر کاربری یافته است، حمام بنا متشکل از دو بخش سربینه و گرمخانه است و در بخش گرمخانه خزینه های آب گرم و سرد قرار دارد.
در موزه کلبادی آثار متنوعی از هنرهای سنتی، صنایع دستی، مردم شناسی و باستان شناسی به نمایش درآمده است. اشیاء باستانی این موزه با ۷۰۰۰ سال قدمت در تنوع مصنوعات سفالین، فلزی، شیشه ای و سنگی از دوران پیش از تاریخ ایران تا اواخر دوره قاجار، راوی فرهنگ و گذشته ایران و مازندران است.
موزه ساری که تا سال ۹۰ به تناوب تنها با محوریت نمایش تولیدات سفالین از دوره های مختلف تاریخی شکل گرفته بود، مخاطب چندانی نداشت اما رفته رفته در طی سالهای اخیر با هدف بهینه سازی و ارتقاء کمی و کیفی و در نتیجه انتخاب اشیاء برجسته که بیشتر آنها در نتیجه گسترش کاوش‌های باستان شناختی و فعالیت های علمی در مازندران بدست آمد، به موزه ای با تنوع با اموال منقول از دوره پیش از تاریخ با دست ساخته های ۶ هزارساله تا اواخر دوره قاجار و نیز به مکانی برای نمایش آثار متنوع مردم شناسی و صنایع دستی بدل شد.
در راستای معرفی هرچه بهتر اشیاء ویترین ها پس از چیدمان فنی بر اساس توالی دوره های مختلف تاریخی، اتیکت و زیرنویس دو زبانه اشیاء به دو شکل ساده و تخصصی انجام پذیرفت تا رویت و خواندن آنها برای مخاطبین عادی و متخصص مفید واقع گردد.
در طی فعالیت های دهه اخیر یگان حفاظت اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری مازندران و دیگر ضابطین سطح استان، صدها شی فرهنگی- تاریخی حاصل از حفاری های غیر مجاز تحویل موزه گردید که همگی در موزه کارشناسی، ساماندهی و تعدادی نیز به منظور نمایش انتخاب شده است.
در کنار فعالیت یگان حفاظت مستقر در موزه، در زیرگروه حفاظت غیر ملموس، دوربین های مدار بسته نصب شده در اتاق های موزه و همچنین متعلقات آن شامل سیستم رایانه ای با قابلیت نگهداری و ذخیره تصاویر ارتقاء و بهینه گردید.
بدین ترتیب با تغییراتی که از سال ۱۳۹۱در موزه ایجاد گردید، خلاء چندین ساله فقدان موزه در ساری نیز تا راه اندازی و افتتاح موزه ای بزرگ، استاندارد و در شأن مردم فرهنگ دوست ساری تا حدی برطرف شده است.
موزه بابل
ساختمانی که در سال ۱۳۰۷ به عنوان بلدیه یا شهرداری بابل احداث شده بوده، هم اکنون گنجینه ای با آثاری متنوع از دوره پیش از تاریخ و دوران اسلامی است. این ساختمان که در خیابان مدرس واقع گردیده در سال۱۳۷۲ مرمت و در سال ۱۳۸۸ پس از بهسازی موزه تاریخ شهر بابل شد.
از قدیمی ترین آثار دوران پیش از تاریخ این گنجینه، ظرفی سفالی متعلق به هزاره پنجم پیش از میلاد و سفال های منقوش هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد از تپه حصار دامغان، سیلک کاشان و شوش است. مجسمه های سفالی، جنگ افزارهای مفرغی، ظروف سنگی به جای مانده از اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول پیش از میلاد تا دوران پارت و ساسانی و زیور آلات دوران تاریخی ظروف و تزئینات دوران اسلامی و نیز مسکوکات سیمین و زرین از دیگر دیدنی های این بخش هستند.
آثار موجود در بخش مردم شناسی بسیار متنوع و مربوط به زندگی روزمره، وسایل کشاورزی، پوشاک مردمان مازندران، گیلان، ترکمن صحرا، بلفته های متنوع زنان مازندران، صنایع دستی زنان ترکمن و صنایع دستی کارگاه های سنتی و تولیدات چوبی مازندران از گذشته ای دور با تنوع در، پنجره، کتیبه و تزیینات صندوق مزار در انواع منبت، مشبک و قاب و گره است و قدمت ساختمان موزه بابل به دوره پهلوی اول باز می گردد.
موزه تاریخی آمل
موزه تاریخ آمل در سه طبقه اشیای باستان شناسی، مردم شناسی و اسناد تاریخی با محوریت آمل و مازندران را به نمایش گذارده است، پیشینه اشیای باستانی و تاریخی موزه آمل با آثاری از جنس سفال، فلز، سنگ و شیشه به هزاره سوم قبل از میلاد باز می گردد و تنوع آن تا اواخر دوره قاجار مشاهده می شود. اشیای مردم شناسی موزه نیز در مجموعه ای از بافته های محلی شامل جاجیم، گلیم، ظروف چوبی و مسی عرضه گردیده و در بخش اسناد هم گزارش ها و مکاتبات ادارات وقت در خصوص زلزله و آتش سوزی آمل مربوط به سال های ۱۳۳۵ و ۱۳۳۶ و نامه های اداری دربار قاجار معرفی شده است.
از بخش های جالب توجه این موزه، ویترین مسکوکات است. این سکه ها که مربوط به دوره های سلوکی، اشکانی، ساسانی و دوره های مختلف اسلامی تا قاجار می باشد، تاریخ مصوری از خط، آداب و رسوم کهن، آرایش صورت و نوع پوشش شاهان را نشان می دهد.
ساختمان موزه آمل در سال ۱۳۱۵ بنا شد این اثر که در خیابان امام رضا(ع) قرار گرفته، پس از مرمت و احیا در سال ۱۳۸۹ با کاربری موزه افتتاح گردیده است.
موزه تاریخ آمل از سال ۱۳۸۹ در ساختمان قدیم دارایی در دو بخش مردم شناسی و باستان شناسی شروع به فعالیت کرد که می توان از نادرترین موضوعات در بخش مردم شناسی به اشیاء ظروف آشپزخانه، ماکت آسیاب آبی و آب دنگ اشاره کرد.
سرپرست موزه تاریخ در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: موزه ها گنجینه گرانبهایی از فرهنگ، هنر و تاریخ هر کشور هستند که مراقبت از این میراث گرانبها نیازمند همت همه مردم است.
جمشید محمدی رئیس یگان حفاظت میراث فرهنگی آمل با بیان اینکه موزه تاریخ آمل بهترین موزه استان محسوب می شود، اظهار کرد:ظروف سفالی کشف شده در تپه سیلک کاشان با قدمت هزاره چهارم قبل از میلاد یکی نادرترین اشیا در کشور محسوب می شود که در این مکان برای علاقمندان به تاریخ به نمایش گذاشته ایم.
وی افزود:سکه های موجود در این موزه متعلق به دوره سلوکی، آخرین سکه های قاجاری، ساسانیان و اشکانیان بوده که حائز اهمیت در تاریخ کشور است.
سرپرست موزه تاریخی آمل با اشاره به سفال های موجود در این موزه، عنوان کرد:سفال های اثر آهن از هزاره اول قبل میلاد طی کاوش هایی در روستای قلعه کش آمل کشف و به این موزه انتقال داده شد.
محمدی با بیان اینکه بخشی از کاشی های مقبره سلطان شهاب الدین سهروردی در این موزه موجود است، بیان داشت:طی عملیات پلیس اینترپل و یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی کاشی های مقبره سلطان شهاب الدین سهروردی که متعلق به روستای حاجی دلا بخش لاریجان آمل است، در حالی کشف شد که انگلستانی ها در یکی از حراجی های اشیا خود در حال فروش این اثر تاریخی مهم بودند.
موزه مردمشناسی آلاشت
موزه مردم شناسی آلاشت در سوادکوه و در شهر آلاشت قرار دارد. از این بنا در سال ۱۳۵۲ بعنوان زادگاه و موزه رضا شاه پهلوی یاد شد و متعاقب آن اثر مذکور مرمت و مورد بهره برداری قرار گرفت. طی سال های پس از انقلاب اسلامی بعنوان کتاب خانه عمومی شهر آلاشت استفاده شد تا آنکه در سال ۸۸ با جذب اعتبارات منظور شده به موزه مردم شناسی تبدیل شد.
موزه نیما
اینجا یوش است، دهکده ای که به یمن نیما آوازه ای جهانی یافته اما، حتی اقامتگاه و مهمانسرایی کوچک ندارد تا مهمانان نیما، دمی در آن بیاسایند و خستگی راه به در کنند. خانه سریولی و رویاهای نیما اکنون به موزه تبدیل شده و مهمانانش را فرا می خواند.
برای رسیدن به یوش و خانه نیما دو راه پیش رو داری، یا باید راه هراز را انتخاب کنی و نرسیده به آمل، راهی در سمت چپ جاده را در پیش بگیری. همان جاده‌ای که با رستوران نیما و تصویر شاعر آغاز می‌شود. گرچه جز این رستوران، تابلویی هم هست که نام یوش و بلده بر آن نقش بسته؛ یا جاده چالوس را انتخاب کنی و پس از گذشتن از تونل کندوان به سیاه‌بیشه بروی و استراحت کنی و با رسیدن به پل زنگوله، به سمت جاده ای بروی که تابلویی سبز رنگ بر سر آن است. این تابلو ما را به خانه نیما و روستای زیبای یوش راهنمایی می‌کند.
رسیدن به خانه نیما، کار چندان دشواری نیست. از هرکه بپرسی، راه خانه را به تو نشان می‌دهد و به گفته نیما” «مانده اسم از عمارت پدرم/ طرف یورد شمالی‌اش: تالار/ طرف یورد جنوبی‌اش: سردر/ طرف بیرون آن: طویله‌سرا…» امروز طویله‌سرایی باقی نمانده اما تالار و سردر پابرجا باقی مانده‌اند.
خانه نیما به موزه تبدیل شده تا برخی عکس‌ها و وسایل شخصی پدر شعر نوی فارسی را در خود جای دهد. عینک و قلم و لباس و کفش و چراغ و پیه‌سوز… در خانه می‌گردی و روزهایی را در ذهن مجسم می‌کنی که نیما و برادرش لادبن و خواهرش بهجت از در و دیوار بالا می‌رفتند و فریاد کودکانه‌شان در فضای خانه می‌پیچید.
موزه قائمشهر
از سال ۱۳۸۹ نتیجه پیگیری و تلاش برای احداث موزه های شهری در استان مازندران منجر به تغییر کاربری ساختمان شهرداری در قائمشهر و بدل شدن آن به موزه گردید. بر این اساس با انجام اقدامات مرمتی در کالبد بنا و نیز خریداری و ساخت ویترین های موزه ای و تابلوهای هشدار دهنده این بنا در آینده به موزه ای در شان مردم شریف قائمشهر تبدیل می گردد.
موزه قائمشهر که بنایی است از دوره پهلوی اول در گذشته نیز از کفی تخته کوبی شده برخوردار بوده است. با توجه به گذشت زمان و استفاده های مکرر از مکان مربوطه به عنوان ساختمان شهرداری، شورای شهر و واحد میراث فرهنگی در قائمشهر و متعاقب آن به دلیل فرسودگی و تخریب کف سازی، پس از برچیدن چوب های فرسوده و پوسیده، بر اساس الگوهای موجود عملیات تخته کوبی کف انجام شد.
با توجه به قدمت بنا و نیاز تعمیرات اساسی در سیستم برق کشی به منظور نورپردازی فضا ها و ویترین های موزه، عملیات اجرای تاسیسات برقی به شرح ذیل شامل اجرای مسیر لوله کشی سیستم های الکتریکی در کریدور ضلع غربی، اجرای مسیر لوله کشی در اتاق ها جهت چراغهای دیواری، اجرای مسیر لوله کشی در اتاق ضلع غربی جهت سیستم صوتی و دوربین مدار بسته، تعیین محل قرار گرفتن تابلوی برق و اجرای جعبه تقسیم در کریدور ضلع غربی، اجرای مسیر لوله کشی چراغ های دیواری و بک لایت در کریدور ضلع غربی انجام شد.
با توجه به تخریب کف سازی طبقات ساختمان و برچیدن آنها به ناچار بار دیگر به منظور پنهان کردن تیر ریزی و کف سازی، به منظور گچ کاری ساختمان سقف بنا با شرایط ذیل رابیتس بندی شد.
در راستای معرفی هرچه بهتر بخش مردم شناسی موزه قائمشهر، پیکرک هایی با حالت های مختلف و فیگورهای مناسب با موضوع پخت نان، دونه هپاتن(تمیز کردن برنج) کرچال(پارچه بافی)، لاک تراشی (ساخت ظروف چوبی) و بافندگی با دستگاه، ساخته شده است.
راه اندازی موزه منطقه ای مازندران رامسر: در نتیجه پیگیری های به عمل آمده از سوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری مازندران از سال ۱۳۸۸ و متعاقب آن معرفی زمین های مختلف در موقعیت های شهری گوناگون از سوی دستگاه های مختلف در مازندران در نهایت در دو شهر استان به ترتیب در رامسر و ساری دو قطعه زمین به منظور احداث موزه های منطقه ای و بزرگ در شمال کشور انتخاب شد.
در سال ۹۱، نقشه های فاز یک موزه رامسر پس از چند جلسه بررسی و اعمال اصلاحات فنی، مورد تائید کارشناسان محترم اداره کل موزه ها و اموال منقول فرهنگی – تاریخی قرار گرفت و پس از آن، پیرو صورتجلسه مورخ ۲۸/۸/۹۱ که در دفتر مدیرکل موزه ها برگزار گردید، مقرر شد تا هزینه مشاور مبلغ ۴۰۰۰ میلیون ریال از اعتبار پروژه موزه منطقه ای شمال کشور، به منظور پرداخت حق الزحمه تخصیص یابد.
موزه بزرگ ساری: یکی از دغدغه های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران، فقدان موزه ای در شأن مرکز و مردمان شریف این استان بوده است. خوشبختانه همزمان با انجام مطالعات موزه رامسر، فرمانده ای قرارگاه مرکز فرهنگی دفاع مقدس استان مازندران در شهر ساری و در مجاورت رودخانه تجن، اقدام به طراحی پارک موزه دفاع مقدس نمود که بنابر درخواست این اداره کل، قطعه زمینی به وسعت حدود دو هکتار را در مجاورت موزه مذکور به منظور ساخت موزه آثار تاریخی به این اداره کل واگذار نمود.
این تعامل منجر به طراحی معماری فاز یک و دو معماری موزه ساری توسط شرکت مهندسین مشاور محیط اندیش پایدار گردیدکه طرح ها پس از بررسی مورد تایید کارشناسان این اداره کل نیز قرار گرفت. این طراحی موزه ای در سه طبقه و در مجموع با متراژی حدود ۱۵ هزار متر مربع را نشان می دهد.
در تاریخ ۹۱/۱۲/۲۶ به منظور آگاهی از هزینه های ساخت موزه مزبور با مشاور طرح مکاتبه گردید تا حداکثر تا تاریخ ۹۲/۱/۲۰، متره و برآورد پروژه مذکور را جهت اقدامات آتی مشخص نماید.
با توجه به اینکه زمین کافی به منظور احداث موزه منطقه ای با واگذاری زمین به این اداره کل فراهم آمده است و طراحی فاز یک و دو موزه نیز آماده می باشد، نظر به تاکید ریاست محترم وقت سازمان نسبت به راه اندازی موزه ای بزرگ در ساری، انتظار می رود گنجینه های ساری و رامسر هردو تحت عنوان موزه منطقه ای شمال ردیف اعتباری کسب تا به این ترتیب مراحل تکمیلی عمرانی خود را با مشکلات کمتر تسهیل نماید.
تنها موزه دریایی مازندران
تنها موزه دریایی مازندران در ۱۵۰ کیلومتری مرکز استان به سمت غرب، در سالن اداره یکی از ساختمانهای اداره کل بنادر و دریانوردی استان مازندران واقع شده است که بازدید آن براحتی برای عموم آزاد نیست و باید هماهنگیهایی در این زمینه صورت گیرد و شاید بتوان گفت که درب آن براحتی به روی مردم عادی برای بازدید باز نمی شود.
در این موزه دریایی که در فضایی به وسعت حدود ۱۰۰ متر مربع دایر شده است، می توان انواع ماکت های مختلفی از کشتی های قدیمی و تاریخی را به نظاره نشست، کشتی هایی که دیدن آنها اکنون دیگر رویا شده و شگفت آور است.
در قسمتی از موزه، تصاویری شامل نمایی از بندر نوشهر، اعضای گارد بندر، عکسی از تیم تجسس و نجات بندر، عملیات لایروبی توسط شناورهای ارس و خزر، تصویر قدیمی جمعی از کارکنان گارد، موتورخانه برق، دستگاه پرس تعمیرگاه، اولین ساختمان اداری بندر، تخلیه بار از شناور و مراحل ساخت بندر از سال ۱۳۰۹ تا ۱۳۱۸به نمایش درآمده است.
موزه های روستایی مازندران
برای دیدن جاذبه های روستای ییلاقی کندلوس باید ۱۵۰ کیلومتر از مرکز استان به سمت غرب رفت و در ۷۰ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان نوشهر و ۱۵ کیلومتری مسیر کوهستانی کجور نوشهر، به روستایی خواهید رسید که اولین موزه روستایی کشور در آن بنا شده است، روستایی که با داشتن جاذبه های متعدد، به روستای هدف گردشگری مازندران نیز مبدل شده است.
این موزه رویای کودک روستایی است که به یکباره دست از بازیهای کودکانه می کشد و برای حفظ میراث گذشتگانش، خانه به خانه روستاهای کجور می چرخد و اشیاء تاریخی و فرهنگی نیاکانش را در قالب موزه ای جمع آوری می کند.
در حاشیه مجموعه گردشگری و فرهنگی کندلوس، موزه ای بنا شده که برای ورود به آن باید پله های سنگفرش شده را طی کرد و در بلندای روستای زیبای کندلوس، درب بزرگ چوبی موزه همواره در تمام روزهای سال به روی فرهنگدوستان باز است.
بلیران آمل و لتاک تنکابن: در دو منطقه از استان مازندران در محدوده روستاهای بلیران آمل و لتاکِ تنکابن، مطالعات ایجاد و راه اندازی دو اکو موزه روستایی که جزء مصوبات سفر دور دوم ریاست جمهوری بوده است در نظر گرفته شد. در این راستا، قراردادی با شرکت مهندسی مآب با شرح خدماتی از سوی دفتر فنی اداره کل موزه ها منعقد گردید و طرح مزبور در جلسه مورخ ۳۰/۱۱/۸۹ کمیته فنی معاونت میراث فرهنگی مورد تایید قرار گرفت.
طی نامه شماره۳۵/۴۵/۱۴۳/۸۹۲ مورخ ۲۵/۷/۸۹ طرح اکو موزه روستایی با امضاء آقای عبدالحسین کفیری سرپرست حفظ و احیا بناها، بافت ها و محوطه های تاریخی به دفتر ریاست سازمان ارائه و به منظور کمیسیون ماده ۳۲ برای واگذاری اراضی مورد نیاز مسیر پیگیری خود را طی نمود اما به دلیل عدم ارسال به موقع مدارک (تاریخ وصول مدارک ۱۰/۹/۸۹) فرم پیشنهادی طرح های تملک تهیه دارایی های سرمایه ای عودت نمود. همچنین چون مطالعات پدافند غیر عامل توسط مشاور طرح صورت نگرفته بود، در تاریخ ۲۳/۷/۹۰ مدارک لازم شامل تائید اداره کل منابع طبیعی استان مازندران و اخذ راهکار اجرائی برای تائید نهایی مدیریت پدافند غیر عامل استان جهت ارائه به کمیسیون ۲۱۵ در تاریخ ۲۷/۹/۹۰ به همراه پرسشنامه توجیح طرح های عمرانی پرونده های میراث روستایی لتاک تنکابن و بلیران آمل تکمیل و به مشاور مآب به منظور واگذاری اراضی مورد نیاز ارائه گردید.
با توجه به اینکه مطالعات زمین شناسی بلیران منتج به سیل گیر بودن منطقه گردید و معاونت عمرانی استانداری مازندران نیز برای بنیاد مسکن استان تکلیف نمود تا اهالی روستای بلیران آمل به دلیل سیل خیز بودن منطقه سریعاً نسبت به جابجایی روستا اقدام نمایند، فلذا موضوع پیگیری موزه مذکور مسکوت و پیگیری اکو موزه روستایی لتاک در دستور کار قرار گرفت.
