نگاهی دیگر به صیفی جات کیاسردشت

به گمانم تابستان سال ۱۳۶۴ بود که برای برگزاری یک دوره مسابقه فوتبال از بالاده به روستای خلرد آمده بودیم و بازیها در علفزارهای دشت لالا در غرب کیاسر برگزار شده بود. دشتی هموار و وسیع که در زمستانها باتلاقی بود و تابستانها نیز علفزار و پر از لانه موشهای صحرایی و یا آب گرفته و غیر قابل کشت. چند سالی گذشت تا اینکه مسافرانی که از جاده لالا – آغوزگاله به بالاده می رفتند و یا بر می گشتند، خیار لالا را به عنوان سوغاتی می بردند. طعم و مزه این خیارها با مزه همه خیارهایی که تابحال خورده بودیم فرق داشت. هر چه بیشتر خورده شود، باز هم تمایل به خوردن در وجود آدم بیدارتر می شود.

چند سالی گذشت و همه «کیاسردشت» از اسکارد و کانیم و ازنی و الندان گرفته تا لالا و خلرد، تا لنگر و تلمادره به محلی برای پرورش صیفی جات تبدیل شد. شرایط جغرافیایی بخش چهاردانگه و شهر کیاسر به گونه ای است که بهارش دو ماه دیرتر نسبت به دشت مازندران و سایر نقاط کشور شروع می شود و کشاورزان نیز دو ماه دیرتر محصولات خود را به بازار عرضه می کنند و همین عامل طبیعی به فاکتوری تعیین کننده در تقاضای صیفی جات چهاردانگه در بازارهای هدف (ساری، سمنان و حتی تهران و سایر شهرهای بزرگ) تبدیل شده است.

زندگی مردم بومی بخش چهاردانگه بر اساس دامداری و کشاورزی سنتی (کاشت گندم و جو و عدس و … ) شکل گرفته و خوشبختانه به زیر کشت صیفی جات رفتن کیاسردشت باعث شد تا مردم زمینهای خود را احیاء و نسبت به کاشت سایر محصولات جالیزی همت نمایند.

مرداد ماه دو سال پیش (۱۳۹۱) از یکی از این جالیزها در اطراف روستای وری بازدید و با آقای شجاعی صاحب مزرعه گفت و گو کردم. درد دل هایش را شنیدم و به حرفهایش گوش دادم. از او و خانواده اش عکس گرفتم و چند کیلویی هم خیار تازه چین خریدم. می گفت که از تهران و اصفهان برای خرید خیار مشتری می آید. ما باید خیار را بچینیم و بسته بندی کنیم. قیمت خوبی هم میخرند. کاشت گندم و جو دیگر برای کشاورز مقرون به صرفه نیست، هر چند کاشت صیفی جات هم با توجه به گرانی نهاده های کشاورزی مثل بذر با کیفیت، سم، کود و لوازم کشاورزی و درگیر شدن همه اعضای خانواده به مدت ۵ ماه هزینه زیادی دارد.

آقای شجاعی، کشاورز اهل روستای وری که با خانواده خود در حال برداشت خیار بودند گفت: «در این مزرعه نزدیک به ده نوع محصول می کاریم؛ خیار، گوجه فرنگی، کدو، لوبیا چیتی، کلم، توت فرنگی، جارو، آفتابگردان، چغندر، ریحان و شِوید برای بذرگرفتن و … »

مزرعه های کیاسردشت بصورت تحت فشار و قطره ای آبیاری میشود و خاک رسی و خیلی مرغوب آن باعث شده تا محصول بسیار مرغوبی هم برداشت شود. معمولاً جالیزها را در اواخر اردیبهشت ماه که از سرمای هوا کاسته می شود، می کارند و تا شهریور ماه نیز برداشت محصولات مختلف ادامه دارد.

صیفی جات چهاردانگه می تواند به عنوان یکی از زمینه های توسعه این بخش محروم ایفای نقش کند و کشاورزان بخش چهاردانگه نیز نیازمند حمایت دولت هستند تا در زمینه خرید تجهیزات و ادوات کشاورزی، مبارزه با آفتها به روش بیولوژیک، یافتن بازارهای هدف و فروش با قیمت مناسب و مقرون به صرفه برای کشاورز، دادن وام های کشاورزی با بهره پایین، حذف دلال بازی که گاهی تا دو برابر دسترنج چندین ماهه کشاورز را فقط در یک روز به جیب دلال می رود، آموزش و آشناکردن با روشهای جدید کشاورزی مدرن روز دنیا و مصرف هر چه کمتر کود و سم شیمیایی و … یاریگر آنها باشد. صیفی جات چهاردانگه در زمانی به بازار عرضه می شود که سایر مناطق کشور با پایان دوره برداشت و کمبود محصول در بازار روبرو می باشد و مرغوبیت محصول چهاردانگه میتواند عامل مهمی در تامین نیاز بازار در این شرایط خاص زمانی باشد.

عکس و گزارش: عین اله آزموده / روستای بالاده