اختصاصی پایگاه خبری چهاردانگه نیوز: یکی از آثار ارزشمندی که در اکثر روستاهای بخش چهاردانگه وجود داشته و یا هنوز وجود دارد، حمام های خزینه ای میباشد که در دوره سلسله قاجار و یا آغاز سلسله پهلوی اول ساخته شده بودند.
حمام گبری کیاسر
یکی از مهمترین حمام های بخش چهاردانگه که می توانست شناسنامه قدمت شهر کیاسر نیز باشد، حمام قدیمی این شهر بود که به «حمام گبری» معروف بود. از تاریخ دقیق ساخت این بنا اطلاعی در دست نیست. اما متاسفانه در اثر بی تدبیری مسئولین وقتدر اوایل انقلاب، این بنای ارزشمند را تخریب نموده و جای آن شرکت تعاونی ساختند. شیخ سیف الله یساری اولین معلم کیاسر در سال ۱۳۰۴در کتاب تاریخ مازندران از این حمام نام می برد. تاریخ احداث آن مشخص نیست.
حمام قدیمی ازنی
حمام دیگری که سرنوشت حمام کیاسر را پیدا کرده، حمام خزینه ای روستای ازنی بود. این حمام در دوره قاجار ساخته شده بود و بعد از احداث حمام جدید، حمام قدیمی را به فردی جهت بنای ساختمان فروختند و حمام کاملاً تخریب و به جای آن ساختمان مسکونی ساخته شده است.
حمام قدیمی بالاده
یکی دیگر از دسته حمام های تخریب شده، حمام زیبا و قدیمی بالاده بود که پس از ساخت حمام جدید در کنارش، در سال ۱۳۶۶ آن را تخریب کرده و بجای آن دفتر مخابرات ساخته شد.
حمام سواسره
حمام سواسره مربوط به دوره قاجار است و در روستای روستای سواسره واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۶۷۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حمام روستای تیلهبن
حمام تیله بن مربوط به دوره قاجار است و در بخش چهاردانگه، جنوب شرقی روستای تیله بن واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۶۷۵ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حمام روستای قلعه
حمام قلعه یکی از آثار ملی ثبت شده ایران در ساری است که قدمت آن مربوط به قاجاریه می باشد و در تاریخ ۱۳۸۶/۱۱/۰۹ به شماره ثبت ۲۰۶۷۰ در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است. نشانی این اثر ملی ثبت شده ساری شهرستان ساری، بخش چهاردانگه، دهستان چهاردانگه، روستای قلعه می باشد.
حمام وری
حمام خزینه ای وری که عکسهای آن در ادامه می آید، هم اکنون نیمه مخروبه بوده و قسمت گنبدی آن تخریب شده ولی دیوارها کاملاً سالم مانده است. متاسفانه داخل حمام انباشته از زباله و آشغال می باشد.
اگر اراده ای در میان دوستداران میراث فرهنگی باشد، ترمیم حمام خزینه ای وری می تواند جاذیه گردشگری این روستا را با توجه به مرقد امامزاده محمود میرعمادالدین بیشتر نماید.
حمام تیلک
حمام تیلک یکی از آثار ملی ثبت شده ایران در ساری است که قدمت آن مربوط به قاجاریه می باشد و در تاریخ ۱۳۸۶/۱۱/۰۹ به شماره ثبت ۲۰۶۶۵ در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است.
این بنا در جنوب روستای تیلک قرار داشته که در اطراف آن ساختمانهای مسکونی روستائیان و در جنوب آن رودخانه گت دره قرار گرقته است این بنا مستطیل شکل یک طبقه دارای یک ورودی از سمت شرق است.
ورودی این بنا به وسیله یک راهروی منحنیوار و با یک رمپ به سربینه حمام که فرم هشت ضلعی دارد منتهی می شود و بعد از سربینه بوسیله یک میان درب و بوسیله یک راهروی منحنی وار به فضای اصلی حمام وارد می شویم که عامل مهمی در گرم شدن فضای داخل حمام است و شامل هال اصلی حمام، خزینه، مخزن اب سرد، محل نظافت و… است.
عرض حمام ۱۹ ، ارتفاع ۴/۴ و مساحت آن ۲۰۰ متر مربع است، عنوان کرد: مصالح بکار رفته در حمام سنگ، ملات و ساروج و برای نازک کاری داخلی حمام از نوعی ملات مخصوص به نام گرج که در محل به صورت کاملا سنتی و از معادن اطراف روستا تهیه میکنند استفاده شده است.
این بنا طوری قرار گرفته که از نظر ارتفاعی در پایین ترین نقطه روستا قرار دارد که دیوار جنوبی حمام با فاصله بسیار کمی بر روی ترانشه تند دره انتهایی روستایی بنا شده است.
حمام تیلک دارای ویژگی معماری خاص مانند استفاده از طاقهای جناغی و پوشش طاق کلنبو با جرزهای ستبر است این اثر از لحاظ ساختار در معماری حمام قابل توجه است.
حمام سعید آباد
حمام منزلدره
دکتر منوچهره ستوده در کتاب از آستارا تا استرآباد حمام منزل دره را به عنوان یکی از آثار تاریخی چهاردانگه مهم چهاردانگه نام می برد.
نویسنده: حامد خلیلی ازنی