معرفی روستای قلعه سر – دهستان پشتکوه

روستای قلعه سر در دهستان پشتکوه بخش چهاردانگه شهرستان ساری واقع شده است. روستا در طول جغرافیایی ۵۳ درجه، ۴۸ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۶ درجه و ۲۶ دقیقه و در ارتفاع ۱۷۰۰ متر از سطح دریا قرار گرفته و در ۱۲۰ کیلومتری جنوب شهر ساری واقع شده است. بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵ ، جمعیت آن ۴۱۳ نفر ( ۱۰۵خانوار ) بوده‌است. ( جمعیت روستای قلعه سر در سرشماری عمومی سال ۱۳۹۰ ، ۴۳۳ نفر ( ۱۲۵ خانوار ) می باشد. )

تصویر ماهواره ای روستای قلعه سر – دهستان پشتکوه، بخش چهاردانگه ساری – منبع : Google

قلعه سر در لغت نامه دهخدا

قلعه سر. [ ق َ ع َ س َ ] (اِخ ) دهی است از دهستان پشتکوه سورتیجی بخش چهاردانگه ٔ شهرستان ساری ، واقع در ۲۵۰۰۰هزارگزی کیاسر و ۶۰۰گزی شمال راه عمومی و مالرو کیاسر به دامغان . موقع جغرافیایی آن کوهستانی و هوای آن سردسیری است. سکنه ٔ آن ۸۲۵ تن است. آب آن از چشمه سار و محصول آن غلات ، لبنیات ، ارزن و شغل اهالی زراعت و گله داری و صنایع دستی زنان شال و کرباس بافی است .راه مالرو دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۳ ).

وجه تسمیه روستای قلعه سر

حاج عبد الرحمن مسعودیان زاد که از ریش سفیدان  و مطلعین محلی می باشد دراین مورد چنین می گوید: « فردی به نام “میرخان سوار فیارمه ای” که احتمالا از روستای کلاته سادات سبزوار بوده  دو فرزند بنامهای :میر مقیم و میر تیمور داشت. از سبزوار به این جا آمد و ساکن شد و روستایی به وجود آورد که فیارمه نامیده می شد.»

کلنل برسفرد لوات قونسول دولت بهیه انگلیس در استرآباد، از طهران به استرآباد و تعیین وضع جغرافیایی عرض راه از طهران به استرآباد مابین سنه ۱۸۸۱ و سنه ۱۸۸۲ مسیحی (مطابق سنه ۱۲۹۸ و سنه ۱۲۹۹ هجری قمری) در سفر نامه خود که خود شخصا از این منطقه عبور نمود چنین می نویسد:

همه جا جنگل انار وحشی و غیره بود و کبک زیاد داشت. منزل بیست و سیّم از پشرت به چمن منقا راه از تنگه سیری کنار رودخانه موسوم به همین اسم که در سمت شمال شرقی به طرف جنوب غربی جاری است می‌رود.

 کوه‌های دو سمت این دره یکصد الی یکصد و سی ذرع ارتفاع دارند. این کوه‌ها به واسطه نهرهای عظیم که به سمت جنوب جاری هستند از یکدیگر منفصل می‌شوند.

 در یک دره در کنار یکی از این رودخانه‌ها قریه قلعه سر یا کله هزار  واقع است و قریب هشتاد خانه پانصد نفر جمعیت دارد. اطراف ده هر قطعه زمین مناسبی را زراعت کرده بودند. از این دره که گذشتیم.

به قریه سورت رسیدیم چشمه‌های آب گوگردی که سابقاً ذکر شد در حوالی این قریه واقع است. در این کوه‌ها درخت‌های سروکوهی زیاد دارد. » ( ذبیحی  مسیح، استر آباد نامه ،۱۳۵۶،ص۲۴۴)

در ابتدای روستا فعلی قلعه سر، قلعه ای وجود داشت که کاربرد آن دید بانی بود به علت نامعلوم مردم  روستا ترک نموده  و در کنار این قلعه ساکن شدند و روستایی که در آنجا بنا نمودند قلعه سر نامیدند.

مختار عظیمی در کتاب پژوهش در نام آبادی های شهرستان ساری  قلعه سر را آبادی کنار قلعه می داند. ( عطیمی ، ص ۲۳۸)

قلعه فعلا متاسفانه تخریب و به جای خانه بهداشت ساخته شده است.

مدارس قلعه سر

دبستان قلعه سر:

پایه اول: ابراهیم جعفری، عباس جعفری، سید علی اصغر محمودی و نیره جعفری 

مدرسه راهنمایی قلعه سر:

شهید روستای قلعه سر