قرآن دستور العمل و برنامه جامع و کامل زندگی، چراغ راه هدایت مهم ترین وسیله ارتباط انسان با خدا و عامل سعادت و خوشبختی انسان در دنیا و آخرت است.
از سوی دیگر بر اساس آیات و روایات، قرآن بهترین مونس انسان در تنهایی ها و نگرانی‌ها، شفاء تمام دردها و درمان همه مشکلات روحی و روانی زندگی و تأمین‌کننده همه نیازمندی های معنوی انسان است پس بر هر مسلمانی لازم است با این کتاب آسمانی انس بگیرد و آن را کتاب زندگی خودش قرار بدهد.
– انس یعنی خوگرفتن، همدم شدن، ارتباط داشتن
انس با قرآن یعنی فراگیری و آموختن قرآن، قرائت و تلاوت قرآن، فهم و تدبر در قرآن، در نتیجه عمل به قرآن، انس با قرآن چهار مرحله دارد
۱- تعلیم قرآن، یادگیری قرآن یک حقی از خدا به گردن هر مسلمان است.
پیامبر(ص) فرمود: “خَیرُکُم من تعلَّمَ القرآنَ وعلَّمَهُ” بهترین شما کسی است که قرآن را یاد بگیرد.
یکی از حقوق فرزند بر پدر و مادر یاد دادن قرآن است.
علی (ع) فرمود: “حَقُّ الْوَلَدِ عَلَى الْوَالِدِ أَنْ یُحَسِّنَ اسْمَهُ، وَ یُحَسِّنَ أَدَبَهُ، وَ یُعَلِّمَهُ الْقُرْآنَ”
حق فرزند بر پدر، آن است که نام خوب براو بگذارد واورا خوب تربیت کند وبه او قرآن بیاموزد ۰ (نهج البلاغه حکمت ۳۹۹)
پیامبر اکرم (ص) فرمود: هیچ شخصی نیست به فرزند خود قرآن بیاموزد مگر آن که خداوند بر او لباس بهشتی می پوشاند (وسائل ج ۶ ص ۱۶۸)
۲- تلاوت قرآن، مرحله دوم انس با قرآن، تلاوت آن است، در قرآن بر فضیلت تلاوت قرآن تاکید فراوان شده و یکی از فلسفه بعثت پیامبر اکرم (ص) تلاوت قرآن بود (یَتلو عَلَیهِم آیاتِهِ) و به مومنان دستور می‌دهد: “وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلًا” قرآن را با ترتیل تلاوت کنید (مزمل/۴) در جای دیگر فرمود: “فَاقْرَءُوا مَا تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ” تا می‌توانید قرآن تلاوت کنید (مزمل / ۲۰)
گرچه تلاوت قرآن زمان و مکان نمی‌شناسد ولی در ماه مبارک رمضان و در خانه ها بیشتر تاکید شده.
امام باقر (ع) فرمود: “لِکُلِّ شَیْءٍ رَبِیعٌ وَ رَبِیعُ الْقُرْآنِ شَهْرُ رَمَضَانَ ” برای هرچیزی بهاری است، بهار قرآن ماه مبارک رمضان است. (کافی ج ۲ ص ۶۳۰)
امام رضا (ع) فرمود: هر کسی در ماه رمضان یک آیه از قرآن تلاوت کند مثل این است که در ماه‌های دیگر یک ختم قرآن کند (بحار ج ۹۳ ص ۳۹۱)
اما تلاوت قرآن در منزل آثار و برکات فراوانی دارد.
پیامبر اکرم: “نَوّرُوا بُیُوتَکُمْ بِتِلَاوَهِ الْقُرْآنِ” خانه هایتان را با تلاوت قرآن آشنا کنید زیرا خانه ای که در آن قرآن تلاوت شود، آن خانه برای اهل آسمان می درخشد، همانگونه که ستارگان برای اهل زمین می درخشند.
در روایت آمده: خانه ای که در آن قرآن تلاوت شود محل نزول فرشتگان و ریزش برکات الهی، نورانیت اهل منزل، دور شدن شیطان از آن خانه است، این حدیث از امام صادق (ع) است.
۳- تدبر در قرآن، در قرآن هم تشویق به تدبر و تفکر در قرآن شده و هم کسانی در قرآن تدبر نکنند مورد سرزنش و توبیخ قرار گرفتند.
افلا یتدبرون القرآن (نسا آیه ۸۲)
افلا یتدبرون القرآن ام علی قلوب ارسالها(محمد آیه ۳۴)۱
تدبر و تفکر در آیات یعنی اندیشیدن وبادقت نگریستن به آیات ،پی بردن به مفاهیم ، مضامین وپیام های آیات وخودرا مخاطب قرآن دانستن است
علی علیه السلام فرمود : لا خیر فی قرائه لا تدبر فیها در قرائتی که تدبر نباشد خیری در اونیست
تدبر در قرآن مخصوصا درخانواده ها زمینه ساز عمل به قرآن وتشکیل خانواده قرآنی است
۴ _ عمل به قرآن : هدف غایی انس با قرآن چیزی جز عمل به قرآن نیست
راه صحیح خانواده ها عمل به قرآن است
علی علیه السلام در وصیتنامه خود برعمل به قرآن سفارش کردند
خانواده ها باید عمل به قرآن را سرلوحه زندگی قراربدهند
سیداحمد میرعمادی استاد سطح عالی حوزه علمیه
