سیره حکومتی پیامبر اکرم (ص)

حکومتهای امروز دنیا متاسفانه از تعالیم انبیای

الهی کمتر بهره گرفته و معمولاً سیاستمداران بر محور تامین منافع شخصی گروهی و حزبی و نظریه پردازی های بشری سو ق داده شده اند پشتوانه فکری این سیاست ها سرمایه‌داری افسارگسیخته ، لیبرالیسم ، اومانیسم و سکولاریسم است که عرصه سیاست را به کلی از اخلاق تهی ساخته اند
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روش حکومتی خود را بر پایه سه اصل : ” پایبندی به اخلاق ، قانون و عدالت قرار داد ” معیارهای حکومت رانی ضابطه مند ، شایسته سالاری ، اخلاق مدار و عدالت محور را مطرح کردند و در نتیجه اسوه و الگو برای همه حاکمان شدند

۱ – اصل عدالت محوری
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم حاکمی عادل بود و عدالت را در تمام ابعاد آن رعایت می کرد ، عدالت اجتماعی ، عدالت فردی ، عدالت قضایی ، عدالت خانوادگی و غیره
از نظر پیامبر اکرم ملاک حکمرانی عدل است همین محکمترین بنیانی است که حکومت بر پایه آن استوار است
معمولاً روش حکومت داری حاکمان در دنیا سه گونه است
الف : مستبدانه ، در این روش دیکتاتورها برای ملت‌ها ارزشی قائل نیستند و با زور بر مردم و خردمندان حکومت می‌کنند
ب : حکومت فریبکارانه ، در این روش حاکمان مردم را از توجه به کارهای اساسی باز می دارند و به یک سری چیزهای بی ارزش سرگرم می کنند و بذل و بخشش های فراوانی انجام می دهند معمولاً این نوع حکومت ها به دشمن باج می دهم تا بر دوست بتازند
ج ، حکومت عادلانه ، در این روش حاکم فردی مسئول است که می‌خواهد حق و عدالت برپا گردد حکومت داری با عدل و داد یکی از نقاط درخشان حیات پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم است ، آن حضرت در مدت کمتر از ۱۰ سال از حکومتش در مدینه ثابت کرد که ملاک عملی او حق و عدالت است و در اجرای حق و عدالت هیچگونه سستی و کوتاهی نمی کند
۲ – اصل قانون مداری و شایسته سالاری
هیچ انسانی در اجتماع بدون قانون نمی تواند زندگی کند تصور جامعه بی قانون وحشتناک است از همین رو پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلّم از همان آغاز رسالت کوشید تا اصحاب به رعایت قوانین و مقررات الهی پایبند باشند حتی خود آن حضرت در رعایت قوانین و مقررات همواره پیشقدم بوده است
اساساً یکی از عوامل مهم موفقیت پیامبر در گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی قانون مداری و قانون پذیری ایشان بود آن حضرت اجازه نمی داد کسی به حریم قانون تجاوز کند و با قانون شکنان به شدت برخورد می‌کرد سیره ایشان اجرای قانون و شایسته سالاری در حکومت بود آن بزرگوار اجرای قانون را از نعمت باران هم مفیدتر می دانست
۳ – اصل اخلاق محوری
حکومت پیامبر اکرم حکومت بر دلها بود آن حضرت در تمام مراحل زندگی اخلاق را محور حرکت خود قرار می‌داد در امر حکومتی پایبند به عهد و پیمان بود و شعار المسلمون عند شروطهم ، لادین لمن لا عهد له ، اساس حکومت او را تشکیل می داد
داشتن سعه صدر را برای مدیریت اجتماع وکنترل موج‌های سنگین مشکلات و سختی ها و عبور از موانع و چالش ها ضروری می دانست سعه صدر روش دائمی آن حضرت بود
حفظ کرامت و عزت انسانی و دور کردن انسانها از ذلت و خواری رعایت حقوق افراد یکی از آموزه‌های برجسته در سیره نبوی است از دیدگاه پیامبر اکرم انسان مجاز نیست ذلت بپذیرد و گوهر کرامتش را منکوب نماید اگر از روی میل و رغبت ذلت و خواری را بپذیرد از حوزه پیروی پیامبر آل پیامبر خارج خواهد شد
ما در کتاب اسوه حسنه سیره حکومتی پیامبر را در ۱۲ بخش توضیح دادیم علاقه مندان می توانند به این کتاب مراجعه نمایند
و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته
قم – آیت الله سید احمد میرعمادی