اوقات شرعی کیاسر
اختصاصی پایگاه خبری چهاردانگه: مُحّرم در شهر کیاسر حال و هوای دیگری دارد، شهری که در تمام شب های طول سال در آن مجلس اباعبدالله حسین برگزار می گردد. شهری که مردمان آن به تدین و برگزاری مراسم مذهبی در ماه محرم و ماه مبارک رمضان شهره هستند. مهمترین رسم کیاسریها در ماه محرم علاوه بر عزاداریها، برگزاری سفره اطعام چند هزار نفری با سنت مخصوص به خود است، رسم بسم الله گویی، رسم خوردن برنج با دست، رسم آوردن آفتابه لگن برای شستن دست.
طبق رسم دیرینه مردم متدین شهر کیاسر، هر روز از دهه اول ماه محرم در یکی از محلات این شهر ناهاردهی عمومی مردانه برگزار میگردد و به گفته پیران و بزرگان این شهر شاید قدمت این مراسم به بیش از ۵۰۰ سال پیش برسد، چرا که هیچ کدام از آبا و اجداد آنها تاریخ شروع این مراسم را در یاد نداشت.
برای ناهاردهی هر روز، زمینهای شالیزاری معینی وقف شده که برنج و محصول آن صرف این مراسم میشود ؛ این زمینها از همان ابتدا برای این امر منظور شد. علاوه بر این، نذورات زیادی که توسط عاشقان حسینی به متولیان هر محله داده می شود، کمک خرجی برایشان می گردد. مقدار برنج مصرفی در اول محرم ۹۰۰ کیلو و در عاشورا ۱۲۰۰ کیلو می باشد.
شروع کار از اولین ساعات روز قبل از ناهار دهی می باشد. مردان به جمع آوری دیگها و خردکردن هیزم برای آتش می پردازند، چرا که برنج با آتش هیزم پخته میشود و خانمها به پاک کردن و شستن برنج مشغول می شوند. بعد از خواندن نماز مغرب و عشاء، پخت برنج شروع شده و تا ۶ – ۵ ساعت بعد از آن ادامه دارد. گوشت را در دیگ گذاشته و رویش برنج آبکشی را ریخته و غذا به صورت ته چین گوشت تهیه میگردد.
مراسم اصلی که ناهار دهی از ساعت ده صبح روزی که منسوب به آن محله هست آغاز شده و تا ۲ بعد از ظهر ادامه دارد. فردی پرچم به دوش به طور نوبتی به همه محله های شهر رفته و «بسم الله بسم الله» گویان مردان شهر را برای صرف ناهار دعوت می کند. هر مرد از هر محله بعد از دعوت به حسینیه محل مورد نظر رفته و کسی قبل از دعوت نشدن محله اش برای صرف غذا به حسینیه نمی رود.
بعد از آمدن مهمانها یکی از پیشخدمت ها آفتابه لگن مسی آورده و همه مهمانها دست خود را می شویند سپس پیشخدمتها بشقابهای حاوی خوراک را پیش روی مهمانها نهاده و زمانی که غذا بین همه پخش شد پیشخدمت ارشد بسم الله میگوید و میهمانان شروع به خوردن غذا میکنند و قبل از گفتن بسم الله توسط پیشخدمت کسی شروع به غذا خوردن نمیکند! جالب اینکه طبق رسم دیرینه غذا با دست میل می شود. سقایی کنار سفره می ایستد و هر کسی که آب بخواهد با گفتن یا «عباسِ علی» او را خطاب قرار داده و سقا برایش آب می ریزد.
قابل ذکر است که این سفره بدون سبزی ،ماست و دوغ بوده و فقط برنج وگوشت با دسر آب صرف می شود.
مراسم ناهار خوری با ذکر فاتحه پایان یافته و میهمانان بعد از جمع شدن سفره محل را ترک کرده و پیشخدمتها آماده پذیرایی از دیگر مهمانها می گردند. برای پیران و بزرگان و همچنین نذری دهندگان، پلو نذری به در ب خانه هایشان برده می شود. ( نزدیک به ۵۰۰ ظرف پلو به درب خانه ها برده می شود).
ناهار دهی در شهر کیاسر به صورت ذیل می باشد:
روز اول: ترک خیل
روز دوم: سادات محله (میر خِل)
روز سوم: کرد خیل (کارد خِل)
روز چهارم: آهنگر خیل
پنجم: کفشگر خیل (کَشِیر خِل)
روز ششم: خواج خیل
روز هفتم: وسگر خیل
روز هشتم: فرهاد خیل
روز نهم: امیر خیل (اَمِر خِل)
روز دهم: اِسوَل خیل
تصاویری از اولین شب محرم و اطعام در محله ترک خیل کیاسر: ( مربوط به مهرماه ۱۳۹۴ )
گزارش و تصاویر: فاطمه اشرف نژاد
بازنشر – این مطلب در ۲۴ مهر ۱۳۹۴ در پایگاه خبری چهاردانگه منتشر شد.
ممنون عکسا خیلی گویاست
باسلام اگر میشد زمینه ای ایجاد بشه که این مراسم ایینی که باقدمت زیادی برخورداراست توسط متصدیان امراز بخشداری وشهرداری یامیراث فرهنگی به ثبت ملی میرسید در هرچه باشکوهتر شدن وپویاترشدن این رسم ابااجدادیمان وحتی درجذب توریسم وشناخته ترشدن شهرمان وغنای بالای فرهنگی تاریخی این منطقه موثر ومفید میباشد
بادرود . اخ ارمون کیوسر پلا خار اما دارمه تهرون دل ام کیاسر پلاخاروسته تنگ بویه . اخ یادش بخیر تب کلا . وچه که بیمه تاس پلا گیتمه راه په پیرزنها گوتنه وچه اتا لقمه بیرم تبرکه . اجرتون قبول وخداهاکنه هرکی هر نذری داره قبول باشه وحاجت مندا حاجت براورده بوه . خدایش هیچ کجا دنیا همچین رسمی ندارنه
هرسال باشکوهتر از سال قبل…
با سلام عزاداریتون قبول خانم اشرف نژاد ممنونم به خاطر عکسهای زیباتون. یه کیاسری که در این ایام از کیاسر دور باشه با دیدن این تصاویر کلی دعاتون میکنه. سپاس از حسن انتخابتون…
سلام دختر عمه بزرگوار سپاسگزارم از نظر لطف شما
سری به نشانه تاسف تکان خواهیم داد و نادیده میگیریم انچه در مقابل دیدگانمان رخ میدهد .
میشه منظورتون رو توضیح بدین؟؟؟
خانم اشرف نژاد سلام، با سپاس به پاس بلندای هنرتان در به یاد نگه داشتن گذشته همشهریهایتان.
سلام ممنون از نظر لطفتون
با سپاس از خانم اشرف نژاد و تعهد همیشگی شان به کیوسر . . . همیشه مرغ همسایه برایمان غاز بوده و با تقلید برخی خرده فرهنگ های شهری ، سیمرغ فرهنگ خود را با وصله های ناجور جایگزین می کنیم و بدون پشتوانه ی فکری و منطقی می خواهیم تغییرشان دهیم . آیینی که طَی سده ها چیده شده ، و پایدار مانده ، بی گمان اندیشه های بزرگی آن را آفریده اند . ما بدون این که درنگی در فلسفه ی سنت هامان داشته باشیم آن را به باد انتقاد می گیریم . هر کس از بیرون به مراسم ، نظم و پایبندی ما به سنت هامان نگاه کرده ، به زیبایی ، شکوه و بی همتا بودنش آفرین گفته است . گنجینه فرهنگ خود را پاس بداریم . (با احترام به نظر جناب همشهری ، این چند کلام را برایشان در خور توجه می دانم)
با سلام
تعصب مادر جهل است و هیچ ملتی گام به جلو بر نداشت مگر آنکه اعتقادات کور و افراطی را زیر گام هایش کوبید و رفت . غلط غلط است خواه پیشینه ای دو هزار و پانصد ساله داشته باشد . آنچه دیده میشود بی نظمی است . آنچه دیده میشود ریا و دورویی است . آنچه دیده میشود دوگانگی و نفاق است . برادر شما که بیشتر از من به تاریخ معاصر کیاسر اگاهید . شما چرا؟
خانم اشرف نژاد تبلیغات شما از کیاسر به نظر بزرگنمایی از اندک خوبیهاست و همین.
سنت بنا شد زمانی که مردمان به ارزش ها ارزشی نگاه میکردند . اما امروزه ارزش ها رنگ باخته . حسین بهانه است وگر نه شهر پر است از مردمی که به نان شب محتاجند.
اصل عمل بسیار نیکو و پسندیده است اگر کمی تفکر و تعقل و تعهد فعل آن را به دوش بکشد . خلاقیت منکر سنت و فرهنگ نیست .
بنای تاریخی را باید مرمت کرد اگر نه جای گنجینه در موزه است و برای تماشا
سلام و سپاس فراوان از آقای مرتضوی که نظر لطف دارند
جناب همشهری
من قصد بزرگ نمایی رو نداشتم
و فکر هم نمیکنم گزارش از یک مراسم آیینی بزرگنمایی باشه
همچنین بنده به شهرم عشق میورزم با همه کمبود امکانات و عدم پیشرفتش سعی در حفظ و نشر فرهنگ این شهر دارم (حفظ سنت با دیدگاه متعصبانه خیلی فرق داره)
قطعا هیچ کس با این نظر شما که باید تعصب را دور ریخت مخالف نیست . ولی این پست یک رپرتاژ از حفظ یک رسم است .چه ربطی به تعصب دارد ؟ مانند حفظ آثار تاریخی ، که دیدنشان لذت بخش است. رسم های ما پر از هارمونی و معماری رفتاری است که زیبایشان کرده . اون بخش اعتقادی موضوع هم یک چیز قلبی است که باید با قلب به آن رسید و جای بحث ندارد چون موضوع نه إثبات پذیر است نه رد شدنی . ولی به نظرم درست نیست اعتقاد دیگران را کور بنامیم . کسی که این گونه بی احترامی کند خود از آن ور بام ، در تعصب روشن فکر نمایی افراطی فرو رفته .
به این خاطر میگم افراطی که حتی مزیت های عقلانی موضوع هم دیده نمیشه ، همین رسم پِلا خوار اگر حفظ شود ، چند سال دیگه ،(اگه درست اطلاع رسانی بشه) یکی از بهانه های توریستی میشه . اگه بدون پافشاری روی باور های روشن فکری و بی طرفانه به موضوع نگاه کنیم ، دغدغه های روشن فکری ما هم اغنا خواهند شد. باز هم نظر شما در خور احترام است و حساسیتی که به شهرتان دارین ، جای تشکر است جناب همشهری ،، امید که نگاهی صبورانه داشته باشید و حرکت چند نَفَر را به حساب همه و به حساب آیین نگذارید .
فقط حرفه
اقای رضوی شما اگه عمل دارید بیا مرد عمل باش
خانم اشرف نژاد مطالبی رو به تحریر کشیده که فقط شنیده . دوستانی که دیده اند قطعا تایید خواهند کرد که آنچه در واقع رخ میدهد سرشار از صحنه های آزار دهنده است .
به دور از نقش بازی کردن در کالبد روشن فکری شخصا به عنوان یک کیاسری به پیشینه و صفای باطن آن علاقمندم ولی با دیدن تغییر رنگ کاشی های فیروز ه ای آداب و سنن ترجیح میدهم اگر بنای مرمت نیست پس از پایه نباشد
نماز نخواندن را بهتر از غلط خواندن اگاهانه میدانم .
ی سوال ک چرا در این خانم ها نمیتونن در این مراسم اطعام دهی حضور داشته باشن؟!!!
دلیل خاصی داره؟…….
عجیب نیست؟!
سلام روز بخیر باسپاس فراوان از خ اشرف نژاد برای مطالب و عکسهای زیبایش من تا حدودی با نظر اقا یا خانم همشهری موافقم الان متاسفانه مراسم مذهبی ما بیشتر رنگ تظاهر وریا به خودش گرفته وان صفای گذشته را نداره تمام کودکی ونوجوانی من پر است از این رسم ورسوم وصداقت عملی که در زن ومرد این خطه هویدا است حال شاید درین گذر ریا کاری افرادی بچشم بخورد
ولی کاشک میشد این همه هزینه صرف امور ودستگیری افرادی کرد که دربین مان گم شدند وبی تفاوت روزانه از کنارشان میگذریم
برای منم از کوچکی جای سوال بود که چرا خانم ها در مراسم ناهار دهی نیستند الله علم
روز خوش
به هر حال حساسیت همه دوستان به مسائل کیاسر جای شادمانی دارد از ادبیات شما هم مشخصه که حسن نیت دارید . اختلاف نظر مهم نیست ، مهم اینه که گام به سوی جلو برداریم . قطعا سنت ها نیاز به مرمت دارند ولی اگر کسانی با حسن نیت شما آن را رها کنند ، جای بیشتری برای جولان أهل ریا باز خواهد شد ؛ ضمن این که ما از درون آدم ها که خبر نداریم . حتی خیلی از خلاف کار ها در این ۵۸ روز ، حرمت داری می کنند
در ضمن فلسفه وجودی “تاس” خانم ها هستند !