رختپوشی علم، میراثی معنوی و چند صدساله در چهاردانگه
پایگاه خبری چهاردانگه، عشق و علاقه به اباعبدالله‌الحسین(ع) و یاران باوفایش زمان، مکان و مرز نمی‌شناسد و این شب و روزها در جای جای کشور پهناور ما ایران اسلامی، منطقه و بسیاری از کشورها آئین‌ها و سنتهای مختلف سوگواری برپا است.
در کنار سوگواری‌های مختلف حسینی در ایام محرم، آیین ها و سنتهای بومی و محلی، جلوه خاصی به عزاداری‌ها بخشیده است و تلاش می‌شود تا با استفاده از این آئین‌ها و بازسازی واقعه کربلا، چگونگی قیام عاشورا برای مردم و نسل جدید تبیین شود.
آئین‌ها و سنتهای مختلف و منتسب به دهه اول ماه محرم در سراسر مازندران به شکل‌های مختلف توسط اقدام بومی و غیربومی در حال برگزاری است و رختپوشی علم، سنتی چندصدساله در شب منتسب به حضرت ابوالفضل(ع) است که توسط قلعه‌سری‌های چهاردانگه مقیم شهرستان نکا در حسینیه سیدالشهدا برگزار می‌شود.
سنتهای ماه محرم در شهرها و روستاهای مختلف استان مازندران در این شب و روزها با قوت در حال برگزاری است و در کنار همه زرق و برق‌های دنیای مدرن و مدرنیته این روزها در عزای حسینی بسیاری از سنتهای قدمی پدران و مادران ما همچنان زنده است و رنگ نباخته و با وقت سینه به سینه و نسل به نسل ادامه دارد.
سنت هایی که از دل و جان نشأت گرفته است و دادادگان فراوانی برای این روز و این لحظات ناب عاشقی، لحظه شماری می‌کنند.
رختپوشی و علم گردش از جمله آداب و رسوم خاص محرم در روز هفتم ماه محرم است که برای احیای دین اسلام در کربلا با شور و اشتیاق هیأت‌ها و عزاداران در هفتمین روز از ماه محرم، همه ساله با شکوه هرچه بیشتر در مازندران برگزار می‌شود.
براساس رسم و سنتی که از روزگاران کهن در شرق مازندران و شهرها و روستاهای مختلف استان مازندران برجای مانده است، در روز هفتم محرم، همه علم‌ها از حسینیه‌ها و تکیه‌های مختلف در شهر و روستا بیرون آورده شده و هیأت‌های عزاداری با گرداندن علم در سطح منازل نام و یاد شهدای کربلا را گرامی می‌دارند.
*رختپوشی علم، سنتی چند صدساله برای تبیین قیام عاشورا
سیدحسن میرزاخانی از قلعه‌سری‌های چهاردانگه مقیم شهرستان نکا در مورد برگزاری آئین سنتی رختپوشی علم با قدمتی کهن در این شهرستان می‌گوید: مراسم رختپوشی علم در شب هفتم محرم طبق سنوات گذشته در حسینیه سیدالشهدا نکا با قوت انجام می‌شود.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در شهرستان نکا افزود: در ابتدای این مراسم که شب گذشته در حسینیه سیدالشهدای قلعه‌سری‌های چهاردانگه مقیم شهرستان نکا برگزار شد؛ آئین تعزیه‌خوانی(شبیه‌خوانی) توسط افراد برگزار و گوشه‌هایی از رشادت‌های حضرت ابوالفضل(ع) در دشت کربلا برای جوانان و نوجوانان به نمایش گذاشته شد.
میرزاخانی، نمایش وداع با اهل بیت(ع) و تهیه آب برای طفلان را از جمله صحنه‌های غم‌بار این تعزیه در شب هفتم ماه محرم در این حسینیه اعلام کرد که برای حاضرین به نمایش گذاشته شد.
وی با بیان اینکه رختپوشی علم از جمله سنتهای چند صد ساله در چهاردانگه ساری است؛ می‌گوید: با توجه به اقامت تعدادی از این قلعه‌سری‌های چهاردانگه در شهرستان نکا، این آئین براساس سنت گذشته ابا و اجدادی در شب هفتم محرم در این شهرستان برگزار می‌شود.
میرزاخانی ادامه داد: براساس این رسم و سنت قدیمی، تعدادی پارچه و به نوعی رخت و پوشش از قبل آماده شده است و این رخت‌ها در مسجد و حسینیه نگهداری می‌شود و در شب عفتم محرم، ابتدا یکی از این رخت‌ها توسط بزرگان مجلس بر علم پوشیده می‌شود و سپس توسط اعضای حاضر در این مراسم پوشش کامل برای علم انجام می‌شود و عزاداران هدایایی را تقدیم علم می‌کنند.
وی افزود: در طول این برنامه هیأت عزاداری بنی‌الزهرا(س) در حسینیه مشغول سینه‌زنی و عزاداری است و با پوشیدن کامل رخت بر علم، این علم برای علم گردش روز هفتم محرم توسط تعدادی از بزرگان و جوانان و بردن بر درب منازل آماده می‌شود.
*علم گردش، سنتی که در زرق و برق‌های زمان رخت نباخته است
یکی دیگر از شهروندان نکایی هم در مورد سنت قدیمی علم گردش و رختپوشی علم، به عنوان سنتی به جامانده از گذشتگان می‌گوید: علم گردش، سنتی که در زرق و برق‌های زمان رخت نباخته است و رختپوشی علم هم سنتی از قلعه‌سری‌های چهاردانگه است که همه ساله با قوت پابرجا است و ماهم با حضور در این مراسم به خود و فرزندان خود این آئین را به عنوان سنت قدیمی گوشزد می‌کنیم.
حسن کوثری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در شهرستان نکا با بیان اینکه علم گردش و علم گردانی در شهر و روستا از سنت‌ها و آئین‌های اجداد و پدران ما است که به ما رسیده است، می‌افزاید: در صبح هفتم ماه محرم و روزی که منتسب به حضرت ابوالفضل(ع) است علم گردش در محدوده حسینیه‌ها و مساجد مختلف تحت عنوان علم گردش همراه با تسلیت ایام و سینه‌زنی برگزار و افراد هم نذورات خود را تقدیم علم و حسینیه می کنند.
وی ادامه داد: برگزاری این مراسم‌ها و آئین‌ها بیانگر دلدادگی ما به امام حسین(ع) و یارانش است که هرساله با شور و شعور خاص در حال برگزاری است که امیدواریم با توجه بیشتر به آئین‌های محرم و جلوگیری از شبهات، بتوانیم فرهنگ عاشورایی واقعی را به فرزندان و نسل آینده منتقل کنیم.
*انتقال آیین‌ها به دور از شبهات
یکی از بانوان نکایی هم در مورد انتقال فرهنگ ناب عاشورا به جوانان به عنوان عبرتی بزرگ و فرهنگ‌سازی ایثار و شهادت می‌گوید: انتقال آئین‌ها به دور از شبهات مهمترین وظیفه ما در قبال نسل جدید است.
فاطمه سادات حسینی، ورود برخی بدعت‌ها و شبهات را آفت دین می‌داند و در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در شهرستان نکا می‌افزاید: در سال های اخیر گرداندن علامت‌های مختلف در سطح خیابان‌ها و معابر باب شده است و با توجه به اینکه این علامت‌ها بزرگ و سنگین است و در برخی موارد مزاحمت‌هایی برای افراد ایجاد کرده است که باید با قوت جلوگیری شود.
وی بیان کرد: گرداندن این علامت‌ها چند سالی است که در سطح خیابان‌ها به دلیل زخمی شدن افراد، ترافیک و مسائل مختلف در حال منسوخ شدن است که باید با قوت بیشتری این ممنوعیت انجام شود.
حسینی ادامه داد: مهمترین ابزار در مراسم علم گردانی علم است و علم براساس آنچه در کتب مختلف آمده است؛ “چوب خشک شده یک صنوبر یا یک درخت کشیده و بلند است که به ارتفاع دو تا سه متر می‌رسد جامه و پارچه و دستمال‌های رنگارنگ نذری به قسمت بالایی آن می‌بندند؛ انتهای بالایی علم، فلزی شبیه پنجه و یا به شکل برگ با زبانه‌ای بلند دارد که یک نفر علم‌گردان یا علم‌چی آن را حمل می‌کند.” و با گرداندن علم در سطح شهر و روستاها و منازل، مردم حاجات خود را خواسته و نذرهای مختلف خود را برای علم ادا می‌کنند.
وی گفت: برخی از این افراد هم با توجه به اعتقادات گذشته مبنی بر شفای بیماران و حاجت گرفتن، هر ساله در این روز به قربانی می‌پردازند و گوشت آن را در بین افراد نیازمند تقسیم می‌کنند و یا اینکه آب علم را در چهارگوشه منازل خود برای تبرک آب‌پاشی می‌کنند.
به گزارش فارس، علم گردانی یکی از مهمترین، بارزترین و ملموس‌ترین جلوه‌ها و آیین‌های محرم و عزاداری سالار شهیدان به شمار می‌رود که بیشتر مردم استان مازندران، دیار علویان در روز هفتم محرم دسته‌روی‌ها، علم‌داری‌ها و علم‌کشی‌های مختلفی را در نقاط مختلف شهری و روستایی برای بیان عشق و ارادت به اهل بیت(ع) انجام می‌دهند و به نوعی عزاداری با حفظ سبک و شیوه ساده گذشته همراه با ماتم و اندوه و بدون توجه به ظاهرسازی‌ها و بدعت‌ها به باور عمومی تبدیل شود./فارس
