بازار گرمی تلویزیون و دلسردی مردم در نوروز – علیرضا سعیدی کیاسری

از شاخص ترین رسالتهای رسانه ای مانند تلویزیون، رشد و ارتقاء سطح سواد بصری و آموزش غیر مستقیم به جامعه در زمینه ها و عرصه های مختلف است. در این یادداشت نگارنده قصد ندارد دست به پیش داوری بزند.اما  تجربه سالیان پیش نشان داده تولیدات عید نوروز تلویزیون گویای چنین چیزی نبود و اگر با نگاه كاملا سرگرمی هم به این سریال ها نگاه شود باز ضعف آشكار آن غیر قابل چشم پوشی است

آنچه در ایام نوروز سالهای گذشته با پخش سریالهای مختلف به چشم آمد، افت كاملا محسوس تلویزیون در عرصه سریال سازی است. تا جایی كه حتی بیننده های عادی تلویزیون و آنهایی كه با امور فنی و تكنیكی برنامه سازی بصورت تخصصی آشنایی ندارند بر این مسأله تاكید داشتند. اما این به آن معنا نیست كه تمام تلاش و كوشش هنرمندانی كه اتفاقاً تجربه نسبتاً طولانی در سریالهای تلویزیونی دارند را نادیده بگیریم.

از شواهد امر معلوم است هر یك از این سریال های نوروزی با چه عجله و شتابی تهیه و تولید شد تا به پخش برسد. حال آن كه با توجه معین بودن زمان پخش این تولیدات و تقویم زمانی مشخصی كه برای مناسبت ها وجود دارد، نمی دانیم مسؤولان تلویزیون را چه می شود تنها دو یا سه هفته مانده به عید نوروز تهیه و تولید سریال را در دستور كار خودشان قرار می دهند و با عجله و شتابی قابل لمس آن را به آنتن پخش می رسانند كه این امر باعث كاهش كیفی این سریال ها می شود.

شناخت کاربرد و عملکرد رسانه های ارتباط جمعی  در جامعه و نقشی که آنها در جوامع بشری به عهده دارند .امر بسیار مهمی است و از طریق شناخت تأثیر گذاری ها و کارکردهای خواسته و یا ناخواسته رسانه های ارتباط جمعی، می توان به طرح برنامه های موثر برای استفاده مطلوب و عقلانی از این تکنولوژی پرداخت و در عین حال از اشتباهات و انحرافات که در جریان ارایه کارکرد رسانه ها به خورد شهروندان و جامعه داده می شود پرهیز کرد.از طرفی نیز ارایه راهکارها و طرح های مناسب، جهت سالم ساختن و افزایش نقش های مثبت و سازنده رسانه های جمعی در حرکت مطلوب جامعه، نیازمند شناخت عمیق وسایل ارتباط جمعی و حوزه کارکرد آنها در تحولات و فرایند تاریخی و زمانی است.

در چندین سال گذشته با توسعه و گسترش رسانه هایی نظیر شبكه های ماهواره ای و اینترنتی كه فضای انتخاب را برای مردم فراهم نموده اند كمتر كسی ملزم به تماشای چنین سریال هایی می شود و به راحتی با فشار دادن یك دكمه دستگاه ریموت كانال دیگری را برای تماشا انتخاب می كند. به عقیده” دنیس مک کوایل” در حوزه ارتباط جمعی و شناخت مخاطب پنج رویکرد اصلی وجود دارد که نحوه دریافت پیام از مهمترین آن می باشد

به نظر می رسد یكی از دلائل عمده افزایش مخاطبان شبكه های ماهواره ای فارسی زبان در سالهای اخیر همین ساده انگاری رسانه ملی در دست كم گرفتن مخاطب باشد كه باعث شده تا این خانواده ها همین شبكه های ضعیف و گاهی مشمئز كننده را بر دیگر شبكه های داخلی ما ترجیح دهند

بدون شک از عمده ترین دلائل ضعف تلویزیون در تولید سریال ها را در انحصاری نمودن آن برای افرادی خاص و مشخص دانست كه این آدم های چند منظوره همانند فست فود غذا به خورد مشتری می دهند و كاری به این ندارند كه بعد از خوردن غذا چه اتفاقی برای مشتری می افتد و اگر كارش به بیمارستان هم بكشد برایشان مهم نیست. اگر این انحصار در امر سریال سازیهای مناسبتی بشكند، مسلماً با رقابت مطلوبی كه میان سازندگان و تولیدكنندگان برنامه ها به وجود می آید شاهد ارتقاء سطح كیفی فیلم ها و سریال های تلویزیونی خواهیم بود.

نا گفته پیداست آگاهی از فرایندهای شناختی مخاطبان ، از ضروری‌ترین وظایف در رساندن پیام و اطلاع رسانی است؛ چرا که علایق، میزان انگیزش، ‌بلوغ عاطفی، سوابق اجتماعی و تجارب گذشته آنها از عواملی هستند که همواره بر روش کار پیام رسان اثر می‌گذارند.از این رو هرگاه فردی تصور کند بدون آگاهی از فرایند رشد ذهنی، عاطفی و اجتماعی مخاطبان  می‌تواند در انجام وظایف پیام رسانی خویش موفق باشد دچار اشتباه شده است.

در جهان امروز رسانه ها و نهادهای فرهنگی آن چنان متعدد و متنوع هستند كه دامنه اختیار و انتخاب مخاطبان بسیار گسترده شده است. بنابراین، به طور طبیعی باید دغدغه رسانه ها در مورد جذب و حفظ مخاطب افزایش یابد. زیرا اگر رسانه ای نتواند مخاطب را «ترغیب، ارضاء و متقاعد» سازد، مخاطب به جستجوی رسانه های رقیب خواهد رفت. به هر تقدیر امیدواریم مسؤولان و برنامه ریزان تلویزیون در تهیه و تولید سریال ها و فیلم ها بویژه در تولیدات ویژه عید نوروز بجای بحث كمی پر نمودن تایم آنتن، به كیفیت فنی و محتوایی برنامه ها نیز بیندیشند تا روز به روز مخاطبین فهیم خودشان را بیشتر از پیش از دست ندهند هر چند كه همه واقفیم تهیه و تولید فیلم و سریال های تلویزیونی امری سخت و دشوار است تا رضایت خاطر مخاطبین فراهم آید.

علیرضا سعیدی کیاسری – خبرگزاری پانا