انتقال انگل فاسیولا از طریق سبزی خام و آب چشمه‌ها به انسان
پایگاه خبری چهاردانگه نیوز:
به گزارش خبرگزاری فارس از ساری، دکتر علی رستمی عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل گفت‌وگویی اظهار کرد: فاسیولیازیس یک عفونت انگلی مشترک بین انسان و حیوان و ناشی از کرم‌های انگلی فاسیولا است که مردم در گویش بومی آن را به نام کرم کپلک گوسفند نیز می‌شناسند.
*انگل فاسیولا مشترک بین انسان و حیوان
وی افزود: انگل‌های فاسیولا کرم‌های مسطح و برگی شکلی هستند که در مجاری صفراویِ کبد دام‌ها از جمله گوسفند، بز، گاو، گاومیش و برخی علف‌خواران دیگر زندگی می‌کنند.
رستمی با اشاره به اینکه این بیماری در بیش از ۷۵ کشور جهان بخصوص در مناطق معتدل و مرطوب که دام‌پروری در آنها رایج است دیده می‌شود و بیشتر به‌عنوان یک بیماری فصلی در نظر گرفته می‌شود، گفت: در حال حاضر تخمین زده می‌شود حدود ۱۷ میلیون نفر در جهان به این عفونت مبتلا هستند.
*ابتلای هزاران نفر به انگل فاسیولا
این مسؤول بیان کرد: استان‌های شمالی ایران به‌خصوص استان گیلان در زمره مهم‌ترین کانون‌های فاسیولیازیس انسانی در قاره آسیا است و متأسفانه دو تا از بزرگ‌ترین همه‌گیری‌های این عفونت در جهان در سال‌های ۱۳۶۸ و ۱۳۷۸ در استان گیلان اتفاق افتاد که بیش از ۱۷ هزار نفر از مردم این استان به‌خصوص در بندر انزلی و رشت، به فاسیولیازیس مبتلا شدند.
وی اعلام کرد: اگرچه موارد انسانی در استان مازندران نادر است ولی عفونت شیوع ۱۰ تا۲۰ درصدی در دام‌های اهلی دارد و اخیراً مقامات بهداشتی استان گیلان از ابتلای ۱۳ گیلانی به بیماری فصلی فاسیولا خبر دادند و از مردم خواستند تا حد امکان از مصرف فرآورده‌ها با سبزی‌های محلی خودداری کنند.
رستمی اذعان داشت: شـیوع فاسـیولیازیس بـه عواملی مثل حضور دام‌های اهلی مثل گاو و گوسفند به عنوان میزبان نهایی، حلزون‌های میزبان واسط، شرایط آب و هوایی مانند بارندگی زیاد، رطوبت بالا و حرارت مطلوب و همچنین عادات غذایی انسان بستگی دارد.
* علائم حیوانات آلوده به فاسیولا
متخصص انگل شناسی دانشگاه علوم پزشکی بابل با اشاره به اینکه تخم انگل به همراه مدفوع حیوانات آلوده “به‌طور عمده گاو و گوسفند” به محیط خارج دفع می‌شوند، ادامه داد: به‌طور متوسط هر حیوان آلوده روزانه ۵۰۰ هزار تخم در محیط دفع کند که اگر این تخم‌ها به آب برسند پس از حدود ۹ تا ۱۵ روز در داخل آنها یک جنین یا لارو مژه‌دار به وجود می‌آید که این لاروها برای ادامه زندگی نیاز دارند که به بدن حلزون‌های آب شیرین نفوذ کنند.
وی ادامه داد: سپس لاروها در بدن حلزون شروع به رشد و تکثیر می‌کند و به تعداد زیادی لاروِ دم‌دار (سرکر) تکامل میابند که در شب از بدن حلزون خارج شده و در آب رها می‌شوند و با بادکش‌های خود به برگ گیاهان موجود در آب می‌چسبند یا به‌صورت معلق در آب وجود خواهند داشت و با تشکیل کیست به مرحله متاسرکر تکامل می‌یابند.
رستمی گفت: در این مرحله با خورده شدن گیاهان و آب آلوده به این لاروها توسط نشخوارکنندگان یا مصرف سبزی خام محلی توسط انسان متاسرکر وارد بدن می‌شود و در دام یا انسان ایجاد بیماری می‌کند.
*عوارض ابتلا به فاسیولا
این مسؤول بیان کرد: فاسیولای بالغ که طول آن به چند سانتی‌متر نیز می‌رسد در مجاری بزرگ صفرا زندگی کرده و موجب تورم این مجاری و نیز تخریب بافت کبد می‌شود و علائم بالینی بیماری به صورت تب گاهی همراه با لرز و عرق شبانه، دردهای شدید شکمی، مشکلات گوارشی، اسهال، نفخ و تهوع، نشانه‌های آلرژیک مانند قرمزی پوست (کهیر) و خارش، ناراحتی‌های تنفسی، کاهش وزن، کم‌خونی و بزرگی کبد ظاهر می‌شود که در صورت ادامه یافتن بیماری دردهای قولنج مانند، عدم تحمل غذای چرب و زردی ایجاد می‌شود.
وی تصریح کرد : بهترین راه تشخیص آزمایشگاهی دیدن تخم انگل در مدفوع افراد مشکوک به بیماری است، اگرچه آزمایشات سرولوژی و هماتولوژی نیز می‌تواند مفید باشد. در این بیماری تعداد ائوزینوفیل‌ها، گلبول‌های سفید خون، آنزیم‌های کبدی، سرعت رسوب گلبول‌های قرمز و آنتی‌بادی‌های ضد فاسیولا افزایش پیدا می‌کند.
رستمی خاطرنشان کرد: همچنین سیستم‌های تصویربرداری مانند التراسونوگرافی، سی‌تی‌اسکن و اِم آر آی نیز به تشخیص بیماری کمک می‌کنند، تریکلابندازول داروی انتخابی است که با نام تجاری Egaten برای استفاده در انسان توسط سازمان جهانی بهداشت به کشورهای با مناطق آندمیک بیماری اهدا می‌شود. دوز مصرفی دارو به میزان ۱۰ میلی‌گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن و به‌صورت دوز واحد است.
*مصرف سیزیجات از راههای انتقال این ویروس
وی اضافه کرد: راههای اصلی انتقال فاسیولیازیس به انسان در استان گیلان مصرف سبزیجات محلی خام همچون چوچاق، خالیواش، نعنا، بولاغ اوتی یا استفاده از این سبزیجات برای تولید زیتون پرورده یا دلال ماست و ماهی است.
متخصص انگل شناسی دانشگاه علوم پزشکی بابل گفت: ازآنجایی که این سبزی‌ها در استان مازندران تحت نام‌های محلی آب‌تره، انیما، سیرک، زلنگ و اناریجه هم وجود دارند و به‌وفور مورداستفاده انسان‌ها قرا می‌گیرند لازم است که احتیاط‌های لازم در شستن، انگل زدایی و استفاده از این سبزی‌ها صورت گیرد و حتی‌الامکان از مصرف خام آنها خودداری کرد.
وی بیان کرد: لاروهای انگل در نمک و بسیاری از ضدعفونی‌کننده‌ها مقاوم‌اند ولی فریز کردن بیشتر از پنج روز و قرار دادن سبزیجات به مدت ۱۵ دقیقه در محلول سرکه سفید (یک لیوان سرکه در چهار لیوان آب) می‌تواند انگل را از بین ببرد.
*این موارد رعایت شود
رستمی اظهار کرد: علاوه بر این نوشیدن آب‌های سطحی و یا چشمه‌ها در مناطق جنگلی و کوهستانی و خوردن جگر خام از راههای دیگر آلودگی به این عفونت هستند که باید از آنها خودداری کرد.
این مسؤول در پیان ابراز کرد: همچنین از بین بردن حلزون‌ها و قطع کردن چرخه زندگی می‌تواند در از بین بردن بیماری در منطقه کمک‌کننده باشد.
/۸۶۰۴۸/ج
