مازندران ۱۱۰ هزار هکتار باغ مرکبات دارد که سالانه بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن محصول از آنها برداشت می شود. این استان همچنین هر ساله با ذخیره سازی بیش از ۴۰ هزار تن مرکبات ، بخشی از نیاز شب عید کشور را به این میوه تامین می کند.
دکتر جواد فتاحی مقدم روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در رامسر افزود : همه ساله ۳۰ درصد از مرکبات تولیدی استان مازندران از فرآیند تولید تا مصرف به ضایعات تبدیل می شود ولی بیشترین میزان آن یعنی ۱۲ درصد مربوط به نگهداری در انبارهای غیراستاندارد است.
وی گفت : طی ۲ سال گذشته با همکاری دیگر مسئولان دست اندرکار یک کار مطالعاتی و میدانی از ۶۰ انبار نگهداری مرکبات استان مازندران صورت گرفته که مشخص شد بیشتر این مکان ها از تجهیزات منطبق با استانداردهای نوین بی بهره اند و همین عامل باعث ضایعات این میزان مرکبات در این استان شده است.
فتاحی قرار گرفتن انبار در مکان مناسب ، برخورداری از تجهیزاتی نظیر رطوبت سنج ، دما سنج و تهویه مطبوع در جای مناسب ، فعالیت های ضدعفونی ، گرما درمانی ، تیمارداری ، عایق بندی سقف و سیمان کاری کف را از شاخصه های یک انبار استاندارد معرفی کرد.
وی توضیح داد : در بازدید از این انبارها مشخص شد که حدود ۹۶ درصد این انبارها بدون رطوبت سنج و ۸۵ درصد بدون دماسنج ۸۵ فعالیت دارند و حدود ۷۵ درصد هم فاقد عایق بندی سقف هستند.
این استاد دانشگاه افزود: نکته جالب تر این که آن دسته از انبارها که این تجهیزات را داشتند ، آنها را در جای نامناسب و یا به شکل ناقص نصب کرده بودند.
عضو هیات علمی پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری کشور در رامسر توضیح داد : وقتی انباری فاقد تهویه مطبوع بوده و یا این تجهیزات در جای مناسبی نصب نشده باشند ، به علت نرسیدن اکسیژن ، اسید این میوه به جای تبدیل به قند به الکل تخمیر شده تبدیل می شود در حالی این تغیرات در رنگ میوه قابل مشاهده نیست.
وی افزود : در حالی که طبق گزارش های رسمی ضایعات میوه در بیشتر کشورهای توسعه یافته یک درصد و آن هم بر اثر ریخت و پاش مصرف کنندگان است، در کشور ما ضایعات میوه توسط تولید کنندگان و یا هنگام حمل و نقل و نگهداری ایجاد می شود و از ناحیه مصرف کننده نیست.
ضایعات ناشی از نگهداری طولانی
فتاحی مقدم گفت: طبق استاندارد مدت زمان نگهداری مرکبات در انبار ها ۱۲ هفته است در حالی که در مازندران پس از برداشت این محصول در ماه آبان و آذر ، آن را نزدیک به سه ماه و حتی گاهی تا فروردین و اردیبهشت سال بعد در انبار نگهداری می کنند.
وی افزود : به طور طبیعی در چنین وضعیتی نه تنها خاصیت و ارزش غذایی میوه کاهش می یابد ، بلکه روی طعم و مزه آن نیز تاثیر می گذارد به نحوی که سبب کاهش میزان اسید و ویتامین سی شده و در نهایت ارزش غذایی این محصول از بین می رود و بوی انباری و الکل می گیرد.
عضو هیات علمی پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری کشور در رامسر گفت : مرکبات شمال کشور به علت طعم و مزه ملس ، پرآبی و خوش مزگی ، ذائقه پسند است و خیلی از کشورها طالب این محصول هستند ولی باید انبارداری و نگهداری میوه به گونه ای باشد که بتوان سالم و بموقع صادر کرد.
وی آموزش باغداران در زمینه نگهداری و انبارداری مرکبات را ضروری دانست و پیشنهاد کرد که دستگاههای متولی به برنامه ریزی هدفمند و پرداخت تسهیلات بانکی به کمک باغداران و بهره برداران بشتابند تا بتوانند انبارهای استاندارد تاسیس کنند.
بر اساس گزارش رسمی جهاد کشاورزی مازندران ، بیش از ۹۰ درصد پرتقال های استان از رقم تامسون است که خاصیت تازه خوری دارد ولی تولید فراوان آن که بیش از نیاز مصرف داخلی است باید صادر شود. در حال حاضر بخش اندکی از این محصول به کشورهایی چون روسیه ، عراق ، افغانستان و دیگر کشورهای آسیای میانه صادر می شود.
به اعتقاد مدیران جهاد کشاورزی مازندران ، مشکل عمده صادرات پرتقال و نارنگی مازندران نبود زیر ساخت های لازم صادراتی نظیر بسته بندی ، حمل و نقل و انبارداری است .
سطح باغ های مرکبات استان مازندران ۱۱۲ هزار هکتار است که از این میزان ۱۱۰ هزار هکتار ارقام بارده هستند. همچنین از مجموع باغات مرکبات مازندران ۸۰ هزار هکتار زیر کشت ارقام مختلف پرتقال ، ۳۰ هزار هکتار ارقام مختلف نارنگی و بقیه زیر کشت محصولاتی از جمله نارنج و لیمو قرار دارند.
برداشت ارقام زودرس نارنگی در مازندران از ۱۵ شهریور ماه آغاز شد و اکنون نارنگی های دیر رس نیز به مرحله برداشت رسیده است. برداشت پرتقال که ۷۰ درصد سطح باغات مرکبات استان را تشکیل می دهد از نیمه دوم آبان ماه شروع می شود.