ییلاقات مازندران از بین رفته‌اند
یک مردم شناس گفت: وسعت منطقه خزری کاهش چشمگیری داشته و ییلاقات مازندران از بین رفته است.
به گزارش پایگاه خبری چهاردانگه، به نقل از ایسنا، قاسم حسنی در دومین نشست علمی تخصصی مسائل آب در دانشگاه مازندران با تحلیلی بر گسست و فک شدگی محیط زیست این استان و تاثیر آن بر بحران آب، اظهار کرد: دانشگاه ها در حوزه عمومی استان می توانند نقش داشته باشند.
این جامعه شناس خاطرنشان کرد: با توجه به بستر مازندران، اگر بتوانیم تغییراتی که بر روی آن رخ می دهد را بررسی کرده و جلوی آن تغییرات را بگیریم قطعا موجب حفاظت زیست بوم آن خواهیم شد. به عنوان مثال تغییر کاربری بر الگوهای زیست بوم یک منطقه آسیب می زند و باید جلوی آن را گرفت.
وی با اشاره به اینکه اگر محیط زیست به طور طبیعی رشد نکند فک شدگی رخ می دهد، یادآور شد: عواملی که در فک شدگی و بسترمندی زیست بوم مازندران نقش دارد شامل تغییرات اقلیم و تغییرات مدرن است که به دو بخش تغییرات توسعه ای و تغییرات اجتماعی تقسیم می‌شود.
این مردم شناس و جامعه شناس گفت: تغییرات اقلیم در حال رخ دادن است و انسان‌ها تا اندازه ای مسئول این تغییر هستند. تغییرات اقلیم تنها 25 درصد بر بحرانی شدن آب تاثیر می گذارد و 75 درصد دیگر به فعالیت های انسانی مربوط می شود.
حسنی یادآور شد: تغییرات توسعه‌ای مبتنی بر برنامه ریزی سازمان یافته‌ای است که نهادهای دولتی و بروکراتیک برای ارتقای زندگی اجتماعی اعمال می‌کند.
این جامعه شناس گفت: تسطیح اراضی، طرح هادی، تغییر کاربری، طرح های عمرانی و شهری، شهرک سازی، طرح مسکن و ساخت و ساز، طرح‌های احداث راه ها، کمربندی، طرح‌های صنعتی، فاضلاب، مکانیزاسیون کشاورزی از طریق تسهیلات به کشاورزان و سدسازی انواع طرح های توسعه‌ای است که اگر روی آنها فکر شود و جلوی آنها را گرفت فک‌شدگی ایجاد نمی‌شود.
حسنی ادامه داد: ویژگی طرح های توسعه‌ای مازندران که شامل غلبه چشم‌اندازی نوسازی، رویکرد بوروکراتیک و از بالا به پائین، عدم توجه به پیامدهای ناشی از اجرای طرح ها، فقدان چشم انداز فرهنگی، عدم توجه چشم انداز بومی و فقدان توجه به مسائل اخلاق در اجرای طرح ها می شود. تغییرات اجتماعی به تدریج تحت تاثیر عوامل غیرتوسعه‌ای رخ می‌دهد و مبتنی بر مسائل سازمان یافته نیست.
وی گفت: مصداق‌های فک‌شدگی بر زیست‌بوم مازندران شامل افزایش جمعیت شناور و افزایش مصرف آب، مهاجرت، کشاورزی، کشت شدن دو مرحله‌ای محصولات کشاورزی و افزایش بی رویه چاه، تغییر در الگوهای استفاده از زمین، استفاده از سموم، زباله‌ها، پسماندها و شیرابه‌ها، گردشگری و افزایش خانه‌های ویلایی است.
این مردم شناس با اشاره به این که جمعیت مازندران اکنون بیش از سه میلیون نفر است و این آمار بدون احتساب به جمعیت شناور محاسبه شد، گفت: بخشی از بحران آب در مازندران را باید در تولید غذا دانست، به طوری که میزان آب مورد نیاز برای تامین جمعیت غذای استان بیشتر شده و باعث بحران آب شده است.
حسنی با اشاره به اینکه بحران آب در بخش کشاورزی در مازندران به وفور دیده می شود، تصریح کرد: با توجه به قطب کشاورزی مازندران بیشتر مصرف آب در این حوزه است، کشت فوری و انفرادی شدن آن یک بحران تلقی می شود.
وی با بیان اینکه از تکنولوژی به صورت ناکارآمد در مازندران استفاده می کنیم، خاطرنشان کرد: کشاورزی فوری به شدت موجب اختلال در کاشت، داشت و برداشت به وسیله حفر چاه پراکنده، از بین رفتن دانش محلی و مدیریت اجتماعی سنتی آب می شود.
این جامعه شناس با یادآوری این نکته که در مازندران دو شیوه استفاده از زمین وجود دارد، تصریح کرد: جنگل آباد کردن و تحت تاثیر طرح های توسعه قرار گرفتن «تسطیح اراضی» موجب ایجاد بحران در مازندران شده است.
وی گفت: پیامدهای فرهنگی این تغییرات موجب، گسست بین فرهنگ و زیست بوم، فرسایش دانش های بومی و فقدان حمایت های فرهنگی از تنوع اکولوژیکی می‌شود. پیامدهای اجتماعی این تغییرات به انفرادگرایی و فرسایش سرمایه اجتماعی منجر می‌شود. ضعیف شدن خاک، آلودگی آب، بیماری های آب، خشک شدن چشمه ها، کم شدن آب رودخانه ها و تخلیه آب بندان ها پیامدهای طبیعی این پدیده است.
وی گفت: تغییر در گونه های زیستی، مهاجرت پرندگان، از بین رفتن خزندگان و آبزیان را می توان از پیامدهای زیست محیطی استفاده ناکارآمد از زمین در مازندران دانست.
