پایگاه خبری چهاردانگه: می‌گویند زباله را از مبدأتفکیک کنیم، زباله‌سوز بسازیم، از طلای کثیف برق و انرژی بگیریم و محیطمان را پاک‌سازی کنیم، این شعارها خوش و زیبا تاکنون در مازندران به عمل تبدیل نشده است.
محمد اسلامی، استاندار جدید مازندران از همان روزهای اولیه، پاک‌سازی محیط و تفکیک زباله از مبدأ را در دستور کار قرارداد و بارها هشدار و کارت زرد نشان داد، اما گویی این کوه زباله همچنان در حال قد کشیدن است و گوشش به حرف‌ها و کارت‌های استاندار غیربومی بدهکار نیست.
طرح‌های صوری تفکیک زباله از مبدأ در همه شهرهای مازندران آغاز شد اما گویی این طرح از بنیه دچار مشکل است و هنوز اقدامی جز بنر یا کارت‌های تبلیغی درباره آن صورت نگرفته است و همچنان زباله‌های تر و خشک به شیوه‌های سنتی جمع‌آوری و نهایتاً در گوشه‌ای دپو می‌شود.
کنار ساحل، دل جنگل و کوه، فرقی ندارد، هرجا خدمات شهری‌های مازندران بیابند، زباله را دپو می‌کنند، خواه به شیوه بهداشتی و خواه با روش‌های سنتی و قدیمی. مهم آن است که چند صباحی این زباله‌ها از شهرها دور شوند اما بومی تعفن آن از کیلومترها آن‌طرف‌تر به مشام می‌رسد.
تفکیک زباله از مبدأ در حالی میان برنامه‌ریزی، مجری و ناظر از یک‌سو و عدم کارایی و شفافیت قانون مدیریت پسماند و آیین‌نامه اجرائی آن (مصوب سال ۱۳۸۴ ) از سوی دیگر سرگردان و گرفتارشده است که بر اساس ماده ۴ آیین‌نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها، باید تا پایان سال ۹۰، پسماندهای عادی در تمامی مراکز استان‌ها و شهرهای با جمعیت بیش از یک‌میلیون نفر و تا پایان سال ۹۲ تمامی شهرها و روستاهای کشور به‌صورت تفکیکی شده جمع‌آوری می‌شد.
همچنین بر اساس ماده ۱۹۳ قانون برنامه پنجم توسعه، تا پایان سال چهارم اجرای این برنامه یعنی سال ۹۴ دفن پسماند در شهرهای ساحلی و شمالی با جمعیت بیش از۲۰۰ هزار نفر باید ممنوع می‌شد اما هرروز هزینه‌های میلیاردی برای جمع‌آوری زباله از محیط شهری مازندران و دپوی آن در خارج از شهر صورت می‌گیرد، اما چرا این شعارهای خوش آب و لعاب تاکنون اثربخش نبوده است.
یک کارشناس امور شهری و مدیریت پسماند در دانشگاه‌های مازندران می‌گوید: طور تقریبی در شهر ساری روزانه ۵۰۰ تن از زباله تولید می‌شود و تقریباً ۶۵.۵ درصد این زباله‌ها فسادپذیر هستند و بقیه شامل پلاستیک ۱۱ درصد، کاغذ و مقوا ۹ درصد، تنظیفات ۵ درصد، پارچه ۳.۵ درصد، شیشه ۱.۵ درصد، فلزات ۱ درصد، لوازم الکترونیکی ۰.۱ درصد، نخاله‌ها ۰.۱ درصد، چوب.۰۲ درصد و سایر موارد ۴.۰۸ درصد هستند.
بی انگیزگی شهروندان برای اجرای طرح تفکیک زباله
حسین احمدی در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: با نگاهی به ترکیب زباله‌ها می‌توان دریافت که چیزی حدود نیمی از زباله‌های ساری قابل‌تفکیک و بازیافت است، اما چرا طرح تفکیک زباله در ساری موفق نبوده؟ چون شهروندان انگیزه لازم را برای اجرای این طرح ندارند.
وی افزود: اگر به‌جای زباله‌های تفکیکی خانواده‌ها حتی ماهانه به آن‌هایی که این کار را انجام می‌دهند به‌جای زباله‌هایی که تفکیک می‌کنند، بسته حمایتی از قبیل نوشت‌افزار، یا لوازم ضروری خانه همچون پیچ‌گوشتی، آچار، انبردست، پارو، بیل، بیلچه، کیسه فریزر، گلدان و … داده شود، بدون شک بیشتر زباله‌هایی که در خانه‌های شهروندان تولید می‌گردد به‌طور تفکیک‌شده به مأموران سازمان مدیریت پسماند تحویل داده خواهد شد.
احمدی ادامه داد: ضمن اینکه باید انگیزه‌های لازم در اجرای طرح تفکیک زباله از مبدأ دست‌یافته و به آن ایمان داشته باشد که با این کار به محیط‌زیست خود خدمت می‌کنند.
وی تصریح کرد: البته سوای بحث تفکیک زباله از مبدأ، مدیریت شهری و متوالیان جمع‌آوری زباله و پسماند نیز باید آموزش‌های لازم را هم به مردم و هم به کارکنان این بخش بدهند تا آن‌ها بیاموزند موقع جمع‌آوری زباله‌های تر و خشک از چه مکانیزمی بهره بگیرند تا زباله‌های جمع‌آوری‌شده مجدداً در محیط شهری پراکنده نشوند.
این استاد دانشگاه یادآور شد: چیز مهمی که متأسفانه هم‌اکنون در جمع‌آوری زباله‌های شهری در حال وقوع است و بخشی از زباله‌های شهروندان به دلیل عدم دقت مأموران جمع‌آوری زباله مجدداً به فضای شهر و در کوچه‌ها برگشت می‌خورند و شهر را نازیبا می‌کنند.
با توجه به شرایط ویژه استان، باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن با تغییر الگوی مصرف کنونی، کاهش تولید زباله، اجرای کامل طرح تفکیک زباله از مبدأ، بازیافت و در ادامه استفاده از روش‌های نوین و سازگار با شرایط اقلیمی و فرهنگی استان با اولویت استفاده از روش‌های ارگانیک از قبیل تولید ورمی کمپوست یا در صورت ضرورت، احتراق مواد زائد غیرقابل بازیافت و تبدیل بر اساس استانداردهای زیست‌محیطی، میزان زباله‌های تولیدشده برای انتقال به مراکز دفن را به‌شدت کاهش دهیم.
همچنین در طرح جامع مدیریت پسماند، استان مازندران به ۹ منطقه تقسیم‌شده است که در آن چند شهر مجاور با مرکزیت یک شهر با ساخت کارخانه‌های کمپوست و زباله‌سوز به مدیریت بخش عظیمی از پسماندهای تولیدشده در شهرهای خود می‌پردازند. در این طرح، شهرهای مرکز محور در استان شامل ساری، بهشهر، قائم‌شهر، بابل، بابلسر، آمل، نور، نوشهر و تنکابن است که در حال حاضر پروژه‌های مذکور در مرحله عملیاتی بوده و هنوز به بهره‌برداری نرسیده است.
وضعیت نامناسب زباله در چالوس موجب انتقاد امام‌جمعه این شهر شده است و حجت‌الاسلام مهدی راشدی می‌گوید: استاندار مازندران در روزهای اول انتصابش، در روز اربعین در اجتماع باشکوه عزاداران حسینی شهرستان چالوس حضور داشتند و از وضعیت بسیار نامطلوب دفن زباله شهرستان به محل دفن زباله که در زیباترین منطقه جنگلی قرار دارد بازدید داشتند.
وی با تأکید بر اینکه انتظار می‌رفت که بعد از بازدید استاندار مازندران از محل دپوی زباله در شهرستان چالوس تصمیم جدی و سریع برای این مشکل مهم زیست‌محیطی گرفته می‌شد، گفت: تکرار این مشکل از زبان فرماندار در جلسه شورای اداری روز چهارشنبه معلوم می‌شود همچنان این مشکل ادامه دارد و تصمیم و برنامه برای رفع این مشکل گرفته نشد.
این انتقاد درحالی است که مدیر طرح بازیافت زباله در مازندران از اجرای طرح تفکیک زباله از مبدأ در استان خبر داد و میزان تولید روزانه زباله را سه هزار تن اعلام کرد.
شیدالله مهدوی در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اهمیت طرح تفکیک زباله از مبدأ و اجرای آن در شهرهای مازندران گفت: این طرح در برخی شهرستان‌های مازندران در حال اجرا است که امیدواریم با انجام این طرح بتوان کاهش تولید زباله در استان را شاهد بود.
وی از زباله به‌عنوان تهدیدی برای محیط‌زیست نام بردو یادآور شد: پسماند محیط‌زیست را تهدید می‌کند و باید برای مدیریت زباله و داشتن محیطی سالم تلاش کرد.
مدیریت طرح بازیافت زباله مازندران طرح تفکیک زباله از مبدأ را کمکی برای سلامتی و بهداشت محیط عنوان کرد و افزود: اجرای این طرح باید از منازل آغاز شود و در این طرح خانواده‌ها نقش مهمی را خواهند داشت.
تنها ۵ درصد زباله مازندران تفکیک می شود
وی بابیان اینکه روزانه سه هزار تن زباله در مازندران تولید می‌شود، عنوان کرد: از این میزان تنها پنج درصد تفکیک می‌شوند و این آمار بسیار پایینی است.
مهدوی به موقعیت جغرافیایی مازندران اشاره کرد و گفت: هم‌اکنون ۲۷ مرکز دفن زباله در مازندران وجود دارد و طبق برنامه‌ها این مراکز باید به ۹ مرکز تقلیل یابد اما هم‌اکنون برای دفن زباله در مراکز موجود نیز فضای کافی وجود ندارد.
مدیریت بازیافت مازندران طرح تفکیک زباله از مبدأ را امری اساسی در مدیریت پسماند خواند و آن را عاملی برای کاهش میزان حجم زباله دانست و تأکید کرد: با تفکیک زباله می‌توان از ارزش اقتصادی آن نیز بهره برد.
وی بابیان اینکه در سطح کشور تنها ده درصد از زباله‌ها تفکیک می‌شوند، یادآور شد: این در حالی است که از سه هزار تن زباله تولیدشده در مازندران تنها ده تا ۱۵ درصد آن زباله خشک را شامل می‌شود.
مهدوی به تأکید استاندار مازندران در اجرای این طرح اشاره کردوزباله ها را دارای ارزش اقتصادی خواند و گفت: شهرداری‌ها به‌تنهایی و بدون کمک مردم و دستگاه‌های مرتبط نمی‌توانند از عهده این طرح برآیند به همین خاطر فرهنگ‌سازی در این زمینه امری ضروری است.
به‌رغم اجرای طرح‌های ناقصی همانند تفکیک زباله از مبدأ، حجم تولید زباله در استان همچنان بالا است و حتی کارخانه کمپوست هم نمی‌تواند در برخی موارد جوابگوی حجم بالای تولید پسماند باشد و در روزهای تعطیل و زمان اوج ورود گردشگران به استان تولید زباله در مازندران دو تا سه برابر می‌شود.
این در حالی است که طرح تفکیک زباله از مبدأ دارای چرخ اقتصادی است و با ارج نهادن به نقش مردم در اجرای موفقیت‌آمیز این طرح امیدواریم تمامی دستگاه‌های فرهنگی در اجرای این طرح به شهرداری‌ها کمک کنند.
