پایگاه خبری چهاردانگه نیوز: روند رو به گسترش تولید پسماندها از یک سو و فقدان استراتژی و قانونمندی لازم برای مدیریت این مواد از سوی دیگر، بسیاری از مناطق استان زیبای مازندران را با مشکلات جدی مواجه کرده وخطرات زیست محیطی زیادی را برای تمامی موجودات زنده و منابع حیاتی آنان به همراه داشته است.
صرف نظر از جمع آوری پسماندها در داخل استان که نسبتاً مطلوب انجام می شود، در بیشتر موارد دفع آن ها مشکلات عدیده ای را در پی داشته و فقدان سیستمهای امحاء این پسماندهای گوناگون باعث شده تقریبا تمامی زباله های تولیدی در مازندران بصورت کاملا غیر بهداشتی و بصورت ابتدایی و سنتی در مناطق زیبای جنگلی دپو یا دفن شوند که آثار مخرب اینگونه اقدامات غیرعلمی و غیرمنطقی بر تمامی جوانب زیست بوم مازندران کاملا مشهود و ملموس است. امروزه گستردگی و شدت آلودگی های زیست محیطی در مازندران به گونه است که نقطه ای را نمی توان یافت که ازتاثیرات مخرب این آلودگی ها مبری باشد.
به عبارت دیگر تقریباً تمامی عرصه های طبیعی، گردشگری و زیست محیطی استان از سواحل دریا و حاشیه رودخانه ها گرفته تا حواشی جاده ها و محورهای مواصلاتی و فضای شهری و روستایی گرفتار انواع پسماندها وآلودگی های شیمیایی و بیولوژیک است. با وجودی که سالهاست صیانت از محیط زیست و مدیریت پسماند بصورت گسترده در ادبیات توسعه ای مدیران استان مطرح بوده و حتی بعنوان یک پیش شرط مهم و راهبردی برای استقرار صنایع در دستور کار قرار دارد متاسفانه مشاهده می شود علی رغم حساسیت و شکنندگی زیست بوم مازندران، معضل زباله چون زخم کهنه ،سیمای پرجاذبه مازندران را مخدوش ساخته است.
به اعتقاد کارشناسان تولید زباله های خانگی ، فاضلاب های خانگی و صنعتی ، ساخت و سازهای غیراصولی که منجر به تخریب منابع طبیعی می شود، مصرف انواع سموم کشاورزی و نفوذ آن به طبیعت بویژه در آب های زیرزمینی و ورود میلیونی گردشگر و مسافر که افزایش تولید زباله را در پی دارد ، سبب شد تا مشکل زیست محیطی استان به بحرانی منجر شود که رهایی از آن نیازمند رهیافت های ملی است.
بر اساس آمارهای رسمی ، روزانه بیش از سه هزار تن زباله در استان مازندران تولید می شود که این میزان، در ایام گردشگری مانند تابستان و نوروز که استان شاهد حضور بیش از ۲۰ میلیون مسافر می باشد ، احتمالا تا سه برابر افزایش می یابد. بخش زیادی از زباله های تولیدی خانگی در استان همچنان به روش دپو کردن در یک مکان جمع آوری می شود ، روشی که به خاطر کمبود زمین از اوایل دهه ۷۰ ناکارآمدی خود را با رسیدن به مرحله بحرانی در شهر بابل نشان داد.
ارسال این زباله ها به مناطق کوهستانی و جنگلی که در سال های اخیر به عنوان یک روش مد نظر قرار گرفت ، علاوه بر هزینه های میلیاردی ، تهدیدی جدی برای اکوسیستم و زیست بوم استان است که به اعتقاد کارشنان هم اکنون به مرحله بحرانی رسیده است. به هر تقدیر، سابقه چالش زباله های خانگی در مازندران نشان از بی سامانی و نبود برنامه ای مشخص برای دفع این فوری ترین تهدید ناشی از گسترش زندگی شهرنشینی در استان دارد. بررسی ها نشان می دهد شیرابه زباله ها حاوی فلزات سنگین و آلودگی های میکروبی می باشد که این عوامل باعث تغییرات اسیدیته محیط های پذیرنده شده و علاوه بر آن منابع آبی و خاکی استان را نیز مورد تهاجم قرار می دهند. مسئله ای که با توجه به وضعیت دموگرافیکی مازندران که دارای تراکم بالای جمعیتی است و مراکز حساس زیستی این استان مانند رودخانه ها و مناطق جنگلی حفاظت شده نیز به مراکز جمعیتی نزدیک هستند که این موضوع زیست بوم های استان را در وضعیت خطرناکی قرار داده است.
تراژدی بحران زباله در مازندران به گونه ای است که مسوولان امر هنوز نتوانسته اند به یک تصمیم مدیریتی مشخص و اجرایی در باره چگونگی دفع بهداشتی ، سوزاندن ، گرفتن انرژی برق ، کمپوست و مانند آن، دست یابند و در نتیجه، این طلای کثیف اکنون به بلایی برای جان ساکنان این خطه رویایی تبدیل شده است. خلاصه کلام اینکه؛ استان مازندران پس از پیروزی انقلاب اسلامی ۲۲ استاندار به عنوان نماینده عالی دولت های مختلف به خود دیده است که هر یک از آنان یکی از ماموریت های اصلی خود را توجه به محیط زیست و حل معضل زباله و مدیریت پسماند اعلام کرده بودند ، اما تاکنون با رفتن ۲۲ استاندار نه تنها این مشکل حل نشده بلکه به مرحله بحرانی نیز رسیده است.
بررسی های نشان می دهد که مسوولان استانی در یک دهه گذشته به عنوان تجربه اندوزی در باره چگونگی اداره مسایل شهری از جمله مدیریت زباله، دهها سفر خارجی به کشورهای مختلف بویژه آلمان ،چین و مالزی داشتند ولی ظاهرا هیچ یک از این سفرها حاوی تجربه قابل اجرا برای استان نبوده است.
در این سفرها از استاندار گرفته تا شهرداران ، اعضای شورای اسلامی شهرها و مدیران کل استانی مرتبط با زباله نظیر سازمان همیاری ها و شهرداری ها ، معاونت امور اجتماعی استانداری و…حضور داشتند و یکی از مهم ترین برنامه های اعلام شده آنان نیز ‘ آشنایی با آخرین تکنولوژی در روند تولید ، تفکیک ، جمع آوری ، حمل و دفن زباله ‘ یا تبدیل این طلای کثیف به کود یا انرژی بود،اما تاکنون اقدام امیدوارکننده ای دراین عرصه صورت نگرفته است.
اکنون شهروندان مازندرانی این پرسش را مطرح می کنند که آیا خط پایانی معضل قدیمی زباله و پسماند به عنوان محوری ترین چالش توسعه در مازندران در پرتو سیاستهای یکی از جوان ترین استانداران کشور یعنی مجید حسین زادگان ترسیم خواهد شد؟و آیا طلای کثیف تلنبار شده در دشت ها و کوهستان های مازندران که به کابوس بسیاری از مازندرانی ها تبدیل شده ، به رویای داشتن سرزمینی سرسبز و پاک بدل خواهدشد.؟
بی گمان «نجات محیط زیست مازندران و ازمیان برداشتن رشته کوههای عظیم زباله» یکی از مهمترین انتظارات ساکنان صبور ، فهیم و هوشمند این خطه ازاستاندار بیست و سوم است.
شمال نیوز / کوروش غفاری چراتی
