چرا مشکلات زیست‌محیطی مرتفع نمی شود؟
یک فعال محیط زیست مدعی شد وجود تشکل‌های مخفی در پس پرده تولید و حمل زباله با اهداف سودجویانه، همواره مانع حل و فصل معضل زیست محیطی می شود.
روزبه خادملو در گفت‌وگو با ایسنا مازندران، با بیان اینکه بین فرد و شهروند در مسائل مربوط به حقوق شهروندی تفاوت وجود دارد، اظهار کرد: شهروند با داشتن رتبه عالی‌تر در واقع فردی حقوقی، توجیه شده و مطلع از حق خود و در جامعه دارای جایگاه و وظایفی مشخص است.
وی با اشاره به نقض مکرر حقوق شهروندی و فاصله زیاد شهروند از جایگاه خود در کشور، تصریح کرد: چارچوب‌هایی که مطابق قانون اساسی برای تبیین حقوق شهروندی مشخص شد نتوانست معیارها و استانداردهای لازم را ارتقا دهد بنابراین افزایش شکاف بین مسئولان و ملت در روابط متقابل موجب شد تا مردم قانون گریزتر شوند و در این میان محیط زیست اولین سنگری است که آسیب می بیند.
این فعال محیط زیست با بیان اینکه مقوله‌های بهداشت، فرهنگ و محیط زیست از اولین جایگاه‌ها بوده که با خدشه دار شدن حقوق شهروندی در معرض آسیب قرار دارند، خاطرنشان کرد: هرچقدر حقوق شهروندی محترم شمرده شود، حاکمیت به آن بیشتر بپردازد و مردم با آگاهی اهمیت این مسئله را درک کنند به طور قطع مباحث اهمیت و توجه به محیط زیست به خودی خود رعایت خواهد شد.
عدم مداخله رسانه‌ها و دستگاه‌ها در مسائل زیست محور
خادملو با انتقاد از عملکرد رسانه‌ها در عدم آگاهی رسانی به موضوعات زیست محیطی، گفت: چند بار رسانه‌های استانی به ویژه صدا و سیما در طول یک هفته به مباحث پسماند یا زباله می‌پردازند یا ساختارهای حاکمیتی غیر از برگزاری جلسات تکلیفی و ارائه یک سری آمار و ارقام تا چه اندازه در این مسیر گام برداشتند.
کارشناس بیولوژی در گرایش آب و دریا دلیل عدم حل مسائل محیط زیستی را ریشه در مشکلات ساختاری در قالب کلان دانست و افزود: علیرغم اینکه وظایف ان جی اوها نشان دادن جایگاه اصلی مشارکت شهروندان است اما تا زمانی که ارزشی برای مردم قائل نباشیم، تغییری حاصل نخواهد شد.
دلایل کم توجهی به مسائل زیست محیطی
وی عدم رعایت حقوق شهروندی، فقر فرهنگی – اجتماعی و همچنین بی توجهی به آموزش که اساس و شاکله توسعه پایدار است را دلایل کم توجهی به محیط زیست برشمرد و بیان کرد: نگاه احترام و اهمیت دادن به محیط زیست از منظر آموزش وجود ندارد اما می‌توان با بهره‌گیری از ظرفیت تسهیلگران و ورود آنان به جوامع روستایی و شهری با استفاده از روش‌های درست آموزشی مشکل را مرتفع کرد.
کارشناس بیولوژی در گرایش آب و دریا با اشاره به اجرای سمبلیک بسیاری از پروژه‌ها، گفت: اگر این طرح‌ها به عنوان شاخصه توسعه هستند باید مورد توجه قرار گیرند و به طور قطع آموزش دقیق از پایه و استفاده از ظرفیت سمن‌ها می‌توانند به القای فرهنگ منجر شود زیرا مردم ایران فرهنگ پذیرند.
خادملو با بیان اینکه احترام به محیط زیست، هماهنگی برنامه‌های حاکمیتی، اصلاح مسیر در توسعه پایدار و مطالبه گری در ذیل وظایف سازمان‌های و تشکل‌های مردم نهاد قرار می‌گیرد، تصریح کرد: نقش محوری مطالبه گری این تشکل‌ها و نیز ارزیابی و سنجش پروژه‌ها، مرتفع کردن اشتباهات سیستم‌های منافع محور، گوشزد کردن نادرستی و اصلاح رویکردها از نقش‌ها و وظایفی است که سمن‌ها می‌توانند در قالب افزایش سطح مشارکت ملی عهده دار آن باشند.
این فعال محیط زیست افزود: سطوح مشارکت در ۴ قالب شفاف سازی، درگیر کردن مردم در ارائه نظر و ایده، دخالت مردم در طراحی، برنامه ریزی و اجرا و نهایتاً تفویض قدرت حاکمیت به مردم و سمن‌ها تعریف می‌شود که در سطوح عالی مشارکت مسئولان کوچک شده و به عنوان یک ناظر عالی بر اجرای کار توسط مردم نظارت می‌کنند.
کارشناس بیولوژی با تشریح رویکرد مشارکت مردمی و سمن‌ها در کشور، گفت: نروژ با جمعیتی بیش از ۵ میلیون نفر، ۳۲ میلیون نفر عضو NGO دارد زیرا هر فرد همزمان به طور میانگین در پنج تشکل فعالیت دارد و در حقیقت تمام امور بر عهده مشارکت مردمی است.
وی ادامه داد: دولت نروژ توسط تشکل‌ها مهار شده و مردم کاملاً در سطوح عالی مشارکت وارد شده‌اند بنابراین با تغییر دولت‌ها برنامه‌ها ثابت مانده و دولت جایگزین، موظف به پیگیری و دنبال کردن آن است، بر این اساس، در واقع یکی از دلایلی که با تغییر دولت‌ها در ایران برنامه‌ها نیز تغییر می‌کنند، نازل بودن سطح مشارکت در کشور است.
خادملو خاطرنشان کرد: به دلیل سطح پایین مشارکت تمام امور بر عهده دولت بوده و دولت ناچار به پرداخت هزینه‌های سنگین جاری به جای صرف بودجه‌های عمرانی است.
نقش آموزش در توسعه پایدار محیط زیست
این فعال محیط زیست گفت: ظرفیت سمن‌ها نباید در حد شعار باقی بماند و می‌تواند با اطلاع رسانی دقیقی از محیط زیست به شکل علمی و درست به فرزندان باشد.
کارشناس بیولوژی افزود: خردسالان ما نسل‌های بعدی جامعه بوده و نقش‌های مملکتی را از آن خود خواهند کرد پس با آموزش از پایه می‌توان فرهنگ توسعه پایدار محیط زیست را در مدیران بعدی جامعه از اکنون القا کرد.
وی اظهار کرد: وجود ۳۲ تشکل و بیش از ۵۰ شبکه فعال در زمینه محیط زیست که بیشتر آنها دارای شماره ثبت بوده و رسمیت دارند می‌تواند به کمک چالش‌های شهری آمده آن را حل کند بنابراین وجود تشکل‌های مخفی در پس پرده تولید و حمل زباله با اهداف سودجویانه، همواره مانع حل و فصل این معضل بوده و این موضوع هیچگاه منتج به نتیجه مثبت نمی‌شود.
خادملو با انتقاد از برگزاری جلسات بی نتیجه مکرر در فرمانداری‌ها، بخشداری‌ها و سایر نهادهای اجرایی بدون مشارکت مردم و دخالت آنان در انجام امور، افزود: باید آموزش به شهروندان و مسئولان داده شود در غیر این صورت نه تنها مشارکت افزایش نیافته بلکه در بُعد کلان به ضد مشارکت تبدیل می‌شود.
این فعال محیط زیست خاطرنشان کرد: اگر تفکیک از خود بافت روستایی آغاز شود و مردم با روش‌های محلی آشنا شوند علاوه بر کمک به تمیزی و کاهش زباله شهری می‌توانند از منافع دفن زباله‌های تر در خاک و حیاط خانه خود بهره مند شوند.
