پای صحبت بزرگان مازندرانی و چرخی در آداب و سنن بومی

خبرگزاری فارس مازندران ـ سرویس فرهنگی| مازندران یکی از استان‌های زیبا و سرسبز کشورمان است که دارای مراسم‌ و آئین‌های بومی و محلی زیادی بوده که برخی از این آداب و رسوم مخصوص زنان و مادران مازندرانی است.

اگر پای صحبت‌های مادربزرگ‌ها و مادران مازندرانی بنشینید، آئین‌ها و رسومی را خواهید شنید که خیلی شیرین خواهد بود که قصد داریم به برخی از این آداب و رسومی که در حال فراموشی  است، بپردازیم.

شعبانعلی بخشی کارشناس فرهنگ بومی محلی مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار ما با بیان اینکه فرهنگ، آئین و سنت‌های مازندران قدمتی چند هزار ساله دارد، اظهار کرد: در گذشته آئین‌ها و مراسم‌های مختلفی وجود داشته که نسل ‌به ‌نسل در بین زنان ما چرخیده‌  تا بتوانند این آداب و رسوم را حفظ کنند.

وی خاطرنشان کرد: زنان مازندرانی در بخش‌های مختلفی مانند غذا، مراسم و مشاغل آداب خاصی داشتند که در ادامه به برخی از این آداب و رسوم ویژه زنان مازندران بوده می‌پردازیم.

مراسم دندون سَری: این آئین زمانی برگزار می‌شود که پس از گذشتن چند ماه از به دنیا آمدن نوزاد اولین نشانه‌های دندان در دهان آن ظاهر می‌شود در این مراسم مادر، همسایه ها و اقوام را دعوت کرده و با درست کردن  «باکِلِه پَتِه و لوبیا پَتِه»  از مهمانان پذیرایی کرده و در این جشن از خداوند به ‌خاطر فرزند سالم شکرگزاری می‌کنند.

مراسم دَه حموم: یکی از این آیین‌های قدیمی است که ریشه در فرهنگ ایرانیان دارد. بعد از گذشتن ۱۰ روز از زایمان مادر، مادربزرگ یا مادراین نوزاد را به حمام می‌برند و به همین مناسبت جشنی کوچک می‌گیرند. مادر عروس گهواره و دیگر وسایلی که برای نوه‌اش خریداری کرده است را با مراسم خاصی به خانه دختر می‌آورد و این روز را به شادی به پایان می‌رسانند.

مراسم گهره‌‌ سَری یا گهره بَندونی: گهره بندونی نام آئینی مازندرانی است که  نوزاد را برای اولین بار در گهواره می‌گذارند. بعد از اینکه از به دنیا آمدن نوزاد می‌گذرد و مادر نوزاد را به حمام برده‌اند نوزاد را دست به دست توسط مهمانان می‌گردانند تا به بزرگ خانواده که مادربزرگ است، می‌دهند بعد از ناز دادن، نوزاد را به گهره بسته و شروع به لالایی خواندن می‌کند؛
لالا لالا کویِ کوتِر
باخِسِه مِه جانِ دِتِر
نِماشونِه مامان گِرِه
تِه دایی جان اِنِه شونه مامان گِرِه
بِرمه نَکِن مامان گِرِه
تِه بِرمِه ره وه اِشتونِه مامان گِره

مراسم پخت آش آخرین سال:  یکی از آداب و رسوم قدیمی مردم ایران برگزاری جشن چهارشنبه سوری است. زنان و مادران مازندرانی از صبح با کمک همسایه‌ها آش‌هایی چون آش چهل گیاه، آش دوغ، آش ترش، آش گَزِنه شروع به پختن می‌کنند و بعد از آن در غروب روز چهارشنبه جشن چهارشنبه سوری توسط اقوام و اهالی برگزار می‌کنند.

مراسم تیم شنی: در این مراسم بعد از اینکه دانه‌های شلتوک (برنج با پوست) توسط مردم مازنی در منزل در چند روزجوانه زده را داخل خزانه برنج می‌پاشند و مادران مازندرانی در همان روز شیرینی‌ کماج نون درست می‌کنند و بین همسایه‌ها پخش می‌کنند و معتقد هستند با این کار موجب خیر و برکت در کشاورزی می‌شود.

مراسم نوبینج لَوِه: بعد از برداشت برنج و تهیه آن از اولین برنجی که از کارخانه شالیکوبی برای مصرف پخت می‌کنند بین همسایه‌ها پخش کرده و معمولا با گوشت و مرغ محلی، اردک محلی، غاز و خورشت اناردون درست می‌کنند.

مراسم جشن چله شو: یکی از مراسم‌های بسیار باشکوه در مازندران است که اهالی این استان مراسم چله شو را در خانه های خویش به همراه اقوام و بزرگان برگزار می‌کنند. این مراسم به دلیل قرار داشتن در فصل سرما و برپایی آن در سردترین شب و طولانی‌ترین شب سال، در خانه برگزار می‌شود. و زنان خانه معتقدند باید در این شب شادی و نشاط‌ آور، غذای خوبی پخته شود. به همین خاطر انواع شیرینی‌های محلی مانند کماج، پِشته زیک، بهاردونه (بئودونه) و غیره برای برگزاری این جشن درست می‌کنند.

کارشناس فرهنگ بومی محلی مازندران در پایان با اشاره به اینکه مادران مازندرانی نماد مقاومت هستند، تاکید کرد: زنان و مادران مازندرانی  علاوه بر اینکه در دامداری، باغداری، کشاورزی دوش‌به دوش مردان کار و فعالیت می‌کردند فرزندان زیادی هم داشته و به تربیت آنها  که وظیفه اصلی آنها بود می‌پرداختند.

گزارش: سمانه سراج فریدونی

پایان پیام/م