نقطه جوش بحران آب / حدود ۷۸ درصد منابع مصرف میشود
به گزارش خبرگزاری فارس مازندران، در حال حاضر موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی حاکم در ایران با توجه به بارندگیهای کم طی سالهای اخیر باعث شد تا وضعیت بحرانی آب در کشور رقم بخورد.
موضوع کم آبی طی ادوار گذشته بهعنوان یکی از اصلیترین دغدغههای اقتصاد ایران مطرح بود اما مسئله بحران آب یک مشکل اقتصادی نیست و امروز در دنیا آب بهعنوان یک کالای امنیتی مطرح است.
نبود بارندگی، استفاده بیرویه از سفرههای آب زیرزمینی که میراث آیندگان است، عدم مدیریت صحیح و در نهایت عمل نکردن به شعار الگوی مصرف باعث شد تا ایران با چالشهای بزرگ در حوزه آبی مواجه شود.
تداوم خشکسالیها و بیتدبیریهای مسوولان ذیربط قطعا مسئله آبی کشور را با چالشی غیرقابلحل تبدیل خواهد کرد چرا که اگر هر چه زودتر مدیریت صحیح در مصرف آب اجرا نشود، شاید شاهد این باشیم که در آینده برخی استانها قابلیت سکونتگاهی نداشته و مهاجرتهای بین استانی در ایران ببینیم.
*ایران در شرایط اقلیمی خشک و نیمهخشک قرار دارد
بابک مومنی دکترای علوم و مهندسی آب و عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور مازندران در گفتوگو با فارس از عدم مدیریت صحیح مصرف آب بهعنوان منابع تجدیدپذیر، گفت: سالها است که در شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک زندگی میکنیم که علت میزان متوسط بارندگی بلند مدت است؛ چیزی نزدیک به ۲۴۰ میلیمتر نزولات جوی داریم و با میزان تبخیر، در کشور ما بین دو تا پنج برابر نزولات جوی خواهد بود.
وی افزود: بیش از ۷۰ درصد از وسعت کشور ما میزان بارندگی کمتر از ۲۰۰ میلیمتر را دارد و در شمال و غرب کشور عمده بارندگیها را شاهد هستیم.
مومنی تصریح کرد: از آغاز دهه ۸۰ تاکنون کشور ما وارد یک دوره خشکسالی و ترسالی بلندمدت شده اما نمیتوان به قاطع گفت که آیا در سالهای آینده خشکسالی را پیشرو داریم چرا که این روند مانند سیل قابل پیشگیری خواهند بود.
این عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور مازندران با بیان اینکه چالش اساسی در کشور، بحران آب از نظر ورودی است که ما را در مصارف با مشکل روبهرو میکند، بیان کرد: تا قبل از دهه ۸۰ میزان کل منابع آب تجدیدپذیر و سطحی ما حدود ۱۳۷ میلیارد متر مکعب بود؛ در دهه ۹۰ به ۱۱۰ میلیارد مکعب و بعد از آن نیز در سالهای اخیر به زیر ۱۰۰ میلیارد متر مکعب رسیده است.
وی با اشاره به اینکه اثر پدیده تغییر اقلیم در کاهش نزولات جوی بسیار جدی است و این روند در آینده ادامه خواهد داشت، بیان کرد: منابع تجدیدناپذیر ذخایر ما هستند که در روزهای بحرانی میتوان از آنها استفاده و بهرهبرداری کرد همانند منابع آب زیر زمینی که چیزی در حدود ۵۰۰ میلیارد متر مکعب در دهه ۸۰ کشور ما از آن برخوردار بود اما متاسفانه در سال ۱۳۹۵ آمارها نشان میداد که حدود ۱۳۵ میلیارد مترمکعب را مصرف کردهایم.
مومنی با تاکید بر اینکه چیزی که امانت نسلهای آینده بوده در حال از بین رفتن است، افزود: در برابر کشورهایی که هم تراز ما بوده و شباهت اقلیمی با ایران دارند مانند لبنان؛ وخامت شرایط ما دو برابر است یعنی آب را مصرف کردیم اما تولیدی هم متناسب با انتظارات بهوجود نیاوردیم.
این فعال دانشگاهی، خاطرنشان کرد: نرخ بهرهوری در کشور ما چیزی حدود ۲/۵ دهم دلار در ازای هر متر مکعب آب مصرفی است و این عدد در کشورهای توسعه یافته تا ۳۹ دلار درآمد از آن تولید میشود.
*آب بهعنوان کالای پولساز شناخته شود
وی با بیان اینکه ما باید آب را بهعنوان یک کالای پولسازی به رسمیت بشناسیم، ادامه داد: حکایت ما در مدیریت مصرف آب حکایت آن فردی است که دو برابر اندوخته خود را مصرف میکند یعنی تولید پایین اما مصرف بالا است و از منابع زیر زمینی اندوخته شده استفاده میکنیم.
مومنی در ادامه بیان کرد: استاندادهای جهانی در مورد آبهای تجدیدپذیر میگوید که اگر کشوری ۴۰ درصد منابع خود را استفاده میکند یعنی یک بهرهوری پایدار از منابع خود دارد و این میزان مصرف اگر از ۴۰ به ۶۰ برسد، دامنه بحران شکل میگیرد و کشور از نظر مصرف آب دچار بحران میشود.
عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور مازندران، یادآور شد: کشور ما چیزی در حدود ۷۸ درصد از منابع آبی خود را مصرف میکند و این یک فاجعه محسوب میشود.
*مسئله بحران آب یک مشکل اقتصادی نیست
این مسؤول با اشاره به اینکه مسئله بحران آب یک مشکل اقتصادی نیست، گفت: امروز در دنیا آب بهعنوان یک کالای امنیتی مطرح بوده و چالشهای آینده ما بر سر مسئله آب است.
وی اظهار کرد: مسئلهای که امروز برای خوزستان بهوجود آمد و تنش بین اقوام را شاهد هستیم که ممکن است در آینده دامن مازندران را بگیرد؛ چالش امنیتی بر سر مسئله آب است.
مومنی ادامه داد: خوزستان پر آبترین استان کشور ما است چرا که دائمیترین رودخانهها همانند کارون در آن جریان دارد حال که با تنش رو به رو میشود بقیه کشور باید تکلیف خود را در مصرف بیرویه آب روشن کنند.
این عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور مازندران، تصریح کرد: اگر مدیریت صحیح در مصرف آب در کشور اجرا نشود، شاید شاهد این باشیم که در آینده برخی استانها همانند اصفهان قابلیت سکونتگاهی نداشته باشد.
*دستاندازی به منابع آبی دیگر استانها ممنوع !
این مدرس گفت: بحران آب در برخی از استانها باعث شد به جای مدیریت درست به سمت دستاندازی به منابع آبی دیگر استانها روند و این خود چالشهای جدی بهوجود خواهد آورد.
وی افزود: ما شعار اصلاح الگوی مصرف را داریم اما عمل ما به سمت مصرف بیشتر است بهطور مثال آمار وزارت نیرو نشان میدهد که میزان مصرف آب در کشور بین ۹۴ تا ۹۶ لیتر به ازای هر نفر در شبانهروز است اما در حال حاضر در استان سمنان میزان این مصرف بهعنوان یکی از پر بحرانترین از نظر برخورداری آب است؛ ۲۰۴ لیتر است.
وی خاطرنشان کرد: برای اینکه در سمنان مدیریت مصرف آب را داشته باشیم باید این میزان مصرف کاهش پیدا کند اما به جای مدیریت صحیح و راهکار مناسب، به دنبال سد سازیها و داشتن نان برای عدهای هستند.
مومنی بیان کرد: یکی از علتهای دیگر جدا از مصرف غلط و سیاستهای نادرست؛ ساختار نامناسب برای مدیریت آب در ایران است.
عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور مازندران در پایان گفت: گستردگی ماموریتها در حوزه آب باعث ایجاد نشدن تعادل لازم در مدیریت شد مانند ساخت سد البرز که به اتمام رسیده اما هنوز شبکه پایین دست آن ساخته نشد بنابراین آب باید بهصورت حجمی به مدیریت این حوزه تحویل داده شود و فهم صرفهجویی بهعنوان فرهنگ رواج یابد.
به گزارش فارس؛ بحران کم آبی امروزه سطح زمین را فراگرفته، آسیبها، بحران و تهدیدات جدی را برای مردم در کشور ایجاد کرد اما با وجود اینکه مسئله بسیار مهم استفاده از ذخایر زیر زمینی آب مطرح است؛ هیچگونه مدیریتی در راستای استفاده صحیح و بهرهوری مناسب از آب صورت نگرفته است.
/۳۱۴۱/ج