ایسنا/مازندران هیچ صدایی ندارد، حتی ردپا نیز ندارد، آرام و خاموش وارد میشود و در نهایت کسی از گزند حمله او در امان نخواهد بود. بستگان تنومند او بیشتر به دنبال مزاحمت هستند اما این مهمان کوچک مدیترانه‌ای علاوه بر تهدید، قربانی نیز می‌گیرد.
مگس میوه مدیترانه‌ای آفتی است که امسال باغات مازندارن را درنوردید و خسارتی هنگفت به باغات میوه استان وارد کرد، این مگس که توانایی آسیب به بیش از ۲۵۰ تا ۳۰۰ نوع میوه را دارد امسال به کمتر باغداری در مازندران ترحم کرد و می‌توان گفت بیش از ۹۰ درصد باغات میوه استان امسال مورد حمله مگس میوه مدیترانه‌ای قرار گرفتند. آفتی که اکنون دغدغه تولیدکنندگان است.
عضو هیئت علمی گروه گیاه‌پزشکی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با اشاره به سابقه گزارش آفت مگس میوه گفت: این آفت اولین بار در سال ۵۴ شمسی در ارقام هلوی مشهد گزارش شد که پس از آن از سال ۶۲ وارد مازندران شد و در سال ۶۴ به‌طور گسترده شیوع پیدا کرد.
بهنام امیری بِشِلی در گفت‌وگو با ایسنا علت کاهش شیوع در سنوات گذشته را به شرایط آب و هوایی نسبت داد و اظهار کرد: با سرد شدن هوا در دهه‌های ۶۰ تا ۸۰ و وقوع بارش برف در این سال‌ها این آفت با وجود حیات خسارتی ایجاد نکرد اما پس از تغییرات آب و هوایی به ویژه گرم شدن کره زمین در سال‌های اخیر و گرمایش جهانی فعالیت این آفت مجددا آغاز شد و گسترش یافت.
وی از ورود این آفت بوسیله میوه‌های وارداتی به کشور خبر داد و تاکید کرد: مگس میوه مدیترانه‌ای بیش از ۲۰۰ نوع میزبان داشته و تنوع عظیمی از میوه‌ها از جمله گوجه، هلو، شلیل، گیلاس، سیب، گلابی، انگور، انجیر، خرمالو، انار، نارنگی و پرتقال را دربر می‌گیرد.
عضو هیئت علمی گروه گیاه‌پزشکی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری نبود قرنطینه محصولات کشاورزی را دلیل اصلی ورود آفات و بیماری های گیاهی به کشور دانست و تصریح کرد: محصول وارداتی باید در گام نخست وارد قرنطینه شده و دقیق مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد سپس در گام بعدی وارد بازار شود اما متاسفانه فقدان قرنطینه موجب ورود آفات به کشور است.
علائم آفت مگس میوه مدیترانه‌ای
امیری بشلی درباره علائم ظهور آفت بیان کرد: ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روشن بر روی میوه نشان دهنده وجود آفت در داخل میوه است و میوه‌ها به محض آلودگی با این آفت شروع به ریزش از درخت کرده که این موضوع به ویژه در پرتقال و نارنگی نمود بیشتری دارد.
وی ریزش میوه را بدترین خسارت این آفت عنوان کرد و افزود: علاوه بر کاهش کمّی محصول در اثر ریزش، کاهش کیفی محصول نیز به دلیل وجود لکه بر روی میوه باعث شد تا بازار پسندی محصول مختل شده و فروش محصولات با مشکل مواجه شود.
عضو هیئت علمی گروه گیاه‌پزشکی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری بهترین راه شناسایی آفت را نظارت و بررسی دقیق و مداوم باغ در خرداد ماه دانست و گفت: پس از نصب تله‌های زرد در باغات، به محض ورود اولین مگس به داخل تله، زمان شروع مبارزه با آفت فرا رسیده و باید اقدامات مقابله‌ای آغاز شود.
راه‌های مبارزه با آفت مگس میوه مدیترانه‌ای
امیری بشلی با بیان اینکه راه‌های مبارزه با این آفت زمان بر، طولانی و دارای چندین مرحله است، افزود: این تصور که با یک یا چند بار سمپاشی آفت از بین برود کاملا اشتباه است چراکه مگس میوه مدیترانه‌ای با تخم‌گذاری در داخل میوه اقدام به آسیب می‌کند.
وی عنوان کرد: با تخم‌گذاری مگس در داخل میوه، لارو یا کرم مگس با تغذیه از داخل میوه، رشد کرده و سپس شفیرۀ مگس میوه پس از آخرین سنِّ لاروی از درخت پائین آمده و وارد خاک میشود و مراحل زمستان‌گذرانی این آفت با حالت شفیرگی در داخل خاک انجام می‌گیرد، به همین دلیل سمپاشی به تنهایی راه مقابله نیست.
عضو هیئت علمی گروه گیاه‌پزشکی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اولین گام در جهت مبارزه با آفت مگس میوه را جمع‌آوری و مدفون کردن میوه‌های آلوده از سطح باغ عنوان و خاطرنشان کرد: استفاده از تله‌های فرامونی، فرامونی تجمعی، فرامونی جنسی و تله کارت زرد برای کنترل جمعیت مگس پس از ظهور این آفت دیگر روش‌های توصیه شده و کاربردی مقابله با آفت مگس میوه است.
امیری بشلی با اشاره به اینکه سم پاشی درختان میوه از دیگر راه‌های مقابله با مگس میوه است، یادآور شد: استفاده از سموم مالاتیون و سراتراپ و سمپاشی هفتگی در قسمت جنوبی درختان تا ارتفاع یک و نیم متر با سمپاش‌های دوشی سبب دور شدن مگس میوه از درختان میشود.
وی در پاسخ به این پرسش که مصرف میوه آلوده ضرری برای انسان دارد یا خیر تصریح کرد: با جدا کردن قسمت‌های آلوده از سایر قسمت‌ها، میوه قابل مصرف است اما حتی اگر قسمت آلوده به لارو میوه و یا خود لارو نیز بلعیده شود هیچ مشکلی بوجود نخواهد آورد.
عضو هیئت علمی گروه گیاه‌پزشکی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در ادامه از تکنیک نوین مقابله با آفت مگس میوه که اکنون در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته است، خبر داد و افزود: کشورهایی نظیر اسپانیا، استرالیا و آفریقای جنوبی توانستند با بهرهگیری از روش مگس نر عقیم این آفت را به خوبی کنترل کنند که این روش امسال در شهرستان ساوه نیز بر روی باغات انار اجرایی شد.
امیری بشلی خاطرنشان کرد: در این روش ابتدا مگس‌های نر و ماده را پرورش داده و سپس در مرحله شفیرگی مگس‌های ماده را جدا و نابود می‌کنند و مگس‌های نر را تحت اشعه گاما عقیم کرده آنگاه در مزارع و باغات کشاورزی توسط هلیکوپتر و هواپیما رهاسازی میشود.
وی ادامه داد: پس از جفت‌گیری مگس‌های ماده با نر عقیم در باغات، تخم‌های حاصل دیگر قابلیت باروری نداشته و عقیم می‌مانند که خود به خود پس از مدتی از بین می‌روند.
عضو هیئت علمی گروه گیاه‌پزشکی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری به رویکرد کشورهای پیشرفته در مقابله با آفت مگس میوه مدیترانه‌ای اشاره و خاطرنشان کرد: در این کشورها از روش‌های تلفیقی برای کنترل و مبارزه با آفت استفاده میشود به این معنا که با استفاده همزمان از سموم، طعمه‌های مسموم، تله‌های فرامونی، تله کارت زرد و روش مگس نر عقیم توانستند کاملا با این آفت مقابله کنند چراکه یک روش به تنهایی جوابگو نیست.
وضعیت استان مازندران در محدوده هشدار
امیری بشلی وضعیت امسال مازندران در مواجهه با آفت مگس میوه را نامطلوب ارزیابی کرد و افزود: آلودگی آفت مگس میوه مدیترانه برعکس سال گذشته بسیار زیاد بود که این آلودگی از اواخر خردادماه و از درختان هلو و شلیل و سیب آغاز شد و اکنون خرمالو و نارنگی را نیز مورد هجوم قرار داده است.
وی آسیب و خسارت محصول آلوده به آفت مگس میوه را مربوط به پوسیدگی انباری محصولات دانست و تصریح کرد: در برخی موارد خسارت اولیه خود را نشان نداده و سپس در مرحله انبارداری، میوه ها شروع به پوسیدگی می‌کنند که موجب خسارت جدی به باغدار و تولید کننده میشود.
عضو هیئت علمی گروه گیاه‌پزشکی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با بیان اینکه در زمینه مبارزه بیولوژیک با روش مگس نر عقیم طرحی نوشته و تنظیم شد و در اختیار استانداری مازندران قرار گرفت، یادآور شد: پس از گذشت حدود ۳ ماه از ارائه این طرح تاکنون هیچ پاسخی دریافت نشده است.
