معرفی گیاه پیچک صحرایی و گل خروسک

خانم مهندس طاهره نوروزی، خبرنگار پایگاه خبری چهاردانگه ساری در طی مطلبی تعدادی از گیاهان چهاردانگه را معرفی کرده اند که به مرور در پایگاه خبری چهاردانگه ساری بارگذاری خواهد شد.

۷ –پیچک صحرایی

نام علمی : Convolvulus arvensis L.

نام تیره: Convulvulaceae

گیاهی یکساله یا چندساله ، علفی با ساقه بر روی زمین ،پیچان و بالارونده ، بدون کرک یا با کرک های ریز و پراکنده .برگ پیکانی شکل ، بیضوی یا تخم مرغی کشیده با دمبرگ مشخص ، در پایین لب دار ، در حاشیه صاف یا موج دار، نوک کند، برگه مانند. گلهای آن به رنگ سفید تا صورتی است . این گیاه را در بسیاری از مناطق ، بخصوص در اطراف زمین های کشاورزی و مراتع دیده اید.

بافت خاک این گیاه رسی- ماسه ای است و معمولا در ارتفاع ۹۵۰- ۱۲۴۵ نیز دیده شده است و اهمیت دارویی و مرتعی دارد. درماه اردیبهشت گل می دهد و در ماه شهریور میوه های آن دیده می شود. میوه پیچک صحرایی کپسول خشک ، تقریبا کروی و بدون کرک است.

خواص: پیچک صحرایی دارای خاصیت صفرا بر و مسهلی می‌باشد و همچنین در موارد زیر نیز مورد استفاده درمانی قرار می‌گیرد: التیام زخم‌ها – زردی و ….

محل رویش: پیچک صحرایی در اکثر مزارع، باغ‌ها و کنار جاده‌ها رشد می‌کند. این گیاه، در اکثر نواحی ایران از جمله: در ۱۵۰۰ متری قوچان، خراسان، قم، آبادان،‌ فارس، اراک،رودبار، اطراف تهران و … یافت می‌شود.

۸- گیاه آدونیس یا گل خروسک ( Adonis ya khorusak )

نام علمی: Adonis aestvalis L.

نام تیره:Ranunculaceae

گونه ی آدونیس تابستانه گیاهی یکساله ، کوتاه ۵ تا ۳۰ سانتی متر ، دارای ریشه باریک یا رشته ای و فیبری.ساقه کوتاه ، غالبا ساده ؛ بدون کرک یا در قاعده کرکینه پوش، سبز یا سبز متمایل به زرد .برگ بریده، با تقسیمات بی شمار خطی باریک و گاه موئین. گل قرمز ، یا زرد لیموئی . میوه آن هم متراکم ، پهن دراز- استوانه ای است. بافت خاک این گیاه رسی و در ارتفاع ۱۰۵۰-۱۱۵۰ متر دیده شده و دارای اهمیت دارویی و مرتعی می باشد.

آدونیس از گیاهان دارویی ارزشمندی است که ازمواد موثره موجود در ریشه و پیکر رویشی آن برای درمان بیماری های قلبی استفاده می شود. این مواد ،مدر و آرام بخش نیز هستند.

گونه های آدونیس حاوی گلیکوزیدهای قلبی از نوع کاردنولید هستند. این گلیکوزیدها به مقدار ناچیز از دستگاه گوارش جذب شده و تجمع چندانی در مورد آنها صورت نمی گیرد. به همین دلیل خوردن این گیاهان مسمومیت شدید و خطرناکی را به دنبال ندارد. حدود ۲۰ نوع گلیکوزید قلبی در گونه های آدونیس یافت می شود که به آنها آدونوتوکسین ( Adonotoxin ) گفته می شود. مقدار این گلیکوزیدها در گیاه خشک ۰.۲۵ درصد برآورد شده است. مقدار گلیکوزیدها در گونه ی A. vernalis از سایر گونه ها بیشتر است. آدونیس برای گوسفند غیرمطبوع است و در صورتی که به اجبار به آنها خورانده شود مسمومیت اتفاق می افتد.

نویسنده و گردآورنده مطلب: خانم مهندس طاهره نوروزی

منابع برای کل گیاهان:

۱- فلاح،فخری السادات،۱۳۸۷،مطالعه فلورستیک منطقه حفاظت شده شش رودبارمازندران،دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران شمال

۲- جزوه درخت شناسی ، دکتر سید حسن زالی ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

۳- جزوه درخت شناسی ۱، گروه جنگلداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری،امید اسماعیل زاده،۱۳۸۳

۴ – رضوی،س، ع ،۱۳۸۸٫محصولات فرعی جنگل و مرتع،مجتمع آموزش عالی گرگان،۳۷۶ص

۵- طب گیاهی ،نوشته نژات ایجی اوغلو و استفان فولدر؛ ترجمه قدیر گلکاریان – تهران :تلاش ،۱۳۸۸

۶ – امید بیگی ،رضا ،۱۳۸۸، تولید و فرآوری گیاهان دارویی ، دانشگاه تربیت مدرس ۴۳۹ص

۷-Stary,F.(1991): The natural gudie to medicinal herbs and plants,Aventinum ,Prague

۸ -Penelope,D.M.(1993): The herb society’s complete medicinal herbal , Dorling Kindersley,Limitad London

۹ -Bernath, J.(2000): Medicinal and aromatic plants.Mezo Publ.Budapest,PP.667

۱۰- و سایت های زیر :