شهر کیاسر در ۷۰ کیلومتری جنوب شهر ساری و در ۱۳۷۸ متری از سطح دریا و ۳۶ درجه و ۱۴ دقیقه و ۱۶ ثانیه شمالی و ۵۳ درجه و ۳۲ دقیقه و ۱۶ ثانیه شرقی واقع شده است. کیاسر مرکز بخش چهاردانگه می باشد. کیاسر در گذشته رونق بسیاری داشته و مرکز عمده تجاری و علمی منطقه محسوب می شد و روستا های اطراف مواد و وسایل مورد نیاز خود را از کیاسر تامین می نمودند و برای تحصیل به کیاسر می آمدند. با تعطیلی معدن ذغال سنگ کیاسر جمعیت این شهر رو به کاهش گذاشته و همچنین به علت مهاجرت روستاییان این بخش، کیاسر آن رونق گذشته را ندارد. امید است با احداث کارخانه سیمان در روستای ترکام و رونق شهرک صنعتی چهاردانگه، کیاسر مجدداً رونق گذشته خود را بازیابد.
برای دیدن تصویر در اندازه ی بزرگ تر و وضوح بالاتر روی تصویر کلیک کنید
عکاس : عباس اسلامی کیاسری
کیاسر در لغت نامه دهخدا
قصبه کیاسر مرکز بخش چهاردانگه شهرستان ساری است که در ۷۲ هزار گزی جنوب شرقی ساری و در ۸۴ هزار گزی دامغان واقع شده است. ناحیه ایست کوهستانی و هوایش معتدل است و ۲۳۰۰ نفر سکنه دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران جلد ۳ )
موقعیت شهر کیاسر
کیاسر در دره ای بنا شده که از هر سو کوهی آن را احاطه نموده است و تنها قسمت شمال غربی آن فاقد کوه می باشد و به دشت کیاسر وصل می باشد. کیاسر از سمت جنوبی به وسیله کوه های زرکوه و کل سر از سمت مغرب شاه کوه و از سمت مشرق کو ه های کل پشت و فتلا ( که ظاهراً تغییر یافته فتح الله می باشد ) و از شمال توسط کوه های اجیر لنگه، نستر نسترا، اسب زین و ململی احاطه شده است.
نقشه ماهواره ای شهر کیاسر
آب و هوای کیاسر
کیاسر در فصل تابستان دارای آب و هوای معتدل و هوای بسیار سرد در فصل زمستان می باشد.
تاسیس بخشداری چهاردانگه
درسال ۱۳۱۶ هـ ش بخش چهاردانگه، به مرکزیت کیاسر، از بخش هاى سارى محسوب گردید ( ایران. قانون تقسیمات کشورى آبان ۱۳۱۶، ضمیمه، ص ۲).
ساختمان بخشداری چهاردانگه واقع در شهر کیاسر
تاسیس شهر داری کیاسر
در سال ۱۳۷۲ کیاسر به شهر تبدیل شد.
ساختمان شهرداری کیاسر
وجه تسمیه کیاسر
در مورد وجه تسمیه کیاسر در کتاب تاریخ طبرستان جلد اول نوشته اردشیر برزگر ص ۳۶ و کتاب تاریخ مازندران نوشته شیخ سیف الله یساری (خطی) ص ۱۳ (شیخ سیف الله یساری اولین معلم چهاردانگه در سال ۱۳۰۴ ش بود ) و کتاب تاریخ دو هزار ساله ساری نوشته حسین اسلامی صفحات ۳۵ و ۳۶ و ۳۷ به طور اجمال چنین آمده است:
« کیوس پسر بزرگ قباد حاکم طبرستان و مقر حکومتی او قارنکوه و هزار جریب بود. کیوس در مکان فعلی شهری بنا کرد که به آن کیوس سرا می نامیدند که در اثر گذشت زمان کیوس سرا به کیاسرا و کیاسر تبدیل شده است.»
لازم به توضیح است اولین حاکم دولتی چهاردانگه به نام حسن اعظام قدسی ملقب به اعزام الوزاره که از سوی وثوق الدوله در سال ۱۲۹۸ هجری به عنوان حاکم چهاردانکه به کیاسر آمد در خاطرات خود در تمام جا از کیاسرا نام می برد. این مطلب نشان می دهد تا این زمان هنوز کیاسر به کیاسرا معروف بوده است.
قلعه های متعدد اطراف کیاسر مانند قلعه شهرستن، نستر نسترا، زیندن و … را می توان نام برد و همچنین مکانی به نام شهرستن که آثار سکونت در آن هنوز وجود دارد نشان دهنده ی قدمت این شهر است.
شیخ سیف الله یساری در کتاب تاریخ مازندران (خطی) ص ۱۳ در مورد شهر کیاسر چنین می نویسد:
« چون مولد نگارنده هزار جریب است، مدت ها که در کیاسر بودم در آنجا آثار قابل ملاحظه ای ندیدم مگر حمامی ( این حمام به علت غفلت ویران و به جای آن شرکت تعاونی ساخته شد ) که تاریخ بنای آن معلوم نیست ولی طرز ساختمان آن نشان می دهد که از بنا های بسیار قدیمی است. عوام آن حدود عقیده چنانست که حمام مزبور از بنا های کیوس پسر قباد ساسانی است.»
بعضی از بزرگان محل و مطلعین عقیده دارند که این حمام ابتدا آتشکده بوده و بعد به حمام تبدیل شده است.
از بزرگان کیاسر می توان به ملا عبدالله کیاسری معروف به شریعتمدار کیاسری صاحب کتاب شعائر النبی اشاره نمود.
تاریخچه مدارس کیاسر
اداره آموزش و پرورش چهاردانگه به صورت نمایندگی در سال ۱۳۵۲ دایر و در سال ۱۳۶۱ مستقل شد و شمسعلی اکبری به عنوان اولین رییس آموزش و پرورش منطقه چهاردانگه شروع به فعالیت نمود.
اولین دبستان در سال ۱۳۰۴ در کیاسر دایر شد. و شیخ سیف الله یساری اولین معلم آن بود.
اولین مدرسه راهنمایی در سال ۱۳۵۲ به نام مدرسه راهنمایی البرز به صورت ملی دایر گردید.( به صورت مختلط )
اولین دبیرستان کیاسر در سال ۱۳۵۸ به نام دبیرستان البرز دایر شد. ( به صورت مختلط )
اولین دبستان دخترانه مستقل در سال ۱۳۵۰ و تحت عنوان دبستان سپاهی دخترانه (( یادبود )) با ۴ پایه دایر شد. مدیر آموزگار آقای نریمان معتمدی شارک بود.
اولین مدرسه راهنمایی دخترانه مستقل در سال ۱۳۶۰ دایر و مدیریت آن با خانم نسرین مطهری ملکشاهی بود.
اولین دبیرستان دخترانه به صورت ضمیمه دبیرستان پسرانه ( با مدیر مشترک ) در سال تحصیلی ۶۲-۶۱ دایر شد که مدیریت آن را آقای منصور نیستانی به عهده داشتند.
اداره آموزش و پرورش بخش چهاردانگه واقع در شهر کیاسر
حوادث مهم کیاسر
در آذر ماه سال ۱۳۰۵ هجری شمسی حمله جلال به کیاسر و ایجاد آتش سوزی در کیاسر و بالاخره کشته شدن جلال جمال الدین کلایی
…………………………………………………….
منابع:
لغت نامه دهخدا
تاریخ دوهزار ساله ساری- حسین اسلامی
تاریخ طبرستان-اردشیر برزگر
تاریخ مازندران – شیخ سیف الله یساری (خطی)
تاریخ آموزش و پرورش چهاردانگه- حامد خلیلی ازنی – نقی شریعت نژاد
خاطرات من – حسن اعظام قدسی – ص ۵۰۸ و ۵۰۶
منبع : وبلاگ چهاردانگه ساری با تاریخ کهن
سلام مطالب شما خیلی جالب است. مشکلات منطقه بیشتر مطرح شود بهتر است. ان شاء الله به زمانی برسیم که کل مشکلات کیاسر حل شده باشد و هیچ مشکلی در کیاسر نداشته باشیم. اولین مشکل کیاسر بخش درمان است. متشکرم
سلام و سپاس فراوان از شما
مطالبی بسیار عالی بود
موفق باشید
با اجازه کپی شد
مطالب بسیار جامع و خوبی را نوشتید. البته در وبلاگ کیوسری کیجا مطلب شما را خواندم، بسیار بسیار ممنون از اطلاعات مفید و جامع و خوب شما
اقای دامادی وضعیت گاز کشی کیاسر به کجا رسید؟ تمام استانها در دهات خودشان گاز دارند ما در شهر کیاسر گاز نداریم. قدری همت کنید اینقدر وعده ندهید.