رب آلوچه جنگلی (هلی ترشی) مازندران صاحب جشنواره شد

پایگاه خبری چهاردانگه ساری به نقل از ایرنا: رب آلوچه جنگلی یا همان “هلی ترشی” که از قدیم الایام چاشنی غذاهای بومی مازندران بود، همزمان با سال اقتصاد مقاومتی صاحب جشنواره شد تا گرد گذر زمان از چهره گرفته و به عنوان تولید بومی، به شهروندان مازندرانی و گردشگران تابستانی معرفی شود .

آلوچه های وحشی ترش مزه، محصول درختان خودروی جنگلی یا باغی در مناطق کوهستانی و ییلاقی مازندران بویژه در بخش چهاردانگه و دودانگه ساری، هزاجریب نکا و یانسر بهشهر است. ساکنان روستاهای این مناطق همه ساله از اواخر تیر تا اواخر مهر این محصول خدادادی را جمع آوری کرده و با آن ترشی درست می کنند. جشنواره هلی ترشی قرار است در روستای “بالاده” بخش چهاردانگه شهرستان ساری برگزار شود.

بالاده روستای مرزی استان های مازندران و سمنان است که از شمال به کوه شاهدژ و از جنوب به رشته کوه چهار نو محصور است و حاشیه سرسبز جنگل های اسپه دار، شاهدژ و چهار نو بستری برای تولید انواع محصولات بومی و محلی با بهره گیری از میوه های جنگلی را برای آن فراهم آورده است. ازگیل وحشی یا “کندس” و گلابی وحشی یا “تلکا” هم میوه های جنگلی مناطق ییلاقی مازندران است که زنان این مناطق از آنها ترشی و لواشک درست می کنند.

روستای بالاده ۱۵ خانوار جمعیت و ساکن دائمی دارد ، ولی ساکنان آن در فصل تابستان و گردشگری به ۴۰۰ خانوار افزایش می یابد. ساکنان این روستا هر ساله در ماه مرداد حدود نیم تن آلوچه وحشی جمع آوری شده از جنگل و باغ های خود را با روش سنتی و پخت بر روی آتش تهیه شده از هیزم به ترشی تبدیل می کنند. رب آلوچه با ریختن آلوچه های جنگلی در دیگ بزرگ با مقداری آب پخته می شود که در اصطلاح محلی به آن “پِتکا” کردن آلوچه می گویند.

پس از این مرحله هسته از آلوچه به روش های مختلف جدا و بخش گوشتی آن نرم شده از صافی عبور داده می شود و در نهایت با پخت دقیق و زمان دار که حساس ترین مرحله از کار است، بر روی آتش هیزمی، به ترشی تبدیل می شود.

نخستین جشنواره هلی ترشی مازندران، به گفته مدیر اجرایی آن با محوریت و همکاری مجموعه های فرهنگی فعال روستای بالاده از جمله انجمن فرهنگی سادوا با همراهی و همکاری پایگاه بسیج شهدا و شورای اسلامی روستا برگزار می شود.

عین الله آزموده روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا زمان برگزاری این جشنواره را ۱۵ مرداد ۱۳۹۵ اعلام کرد.

وی گفت برای برگزاری این جشنواره سعی شده تا با هماهنگی مسئولان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، امور روستایی استانداری، فرمانداری ساری و بخشداری چهاردانگه از ظرفیت این دستگاهها نیز استفاده شود.

او با اشاره به رنگ و بوی فرهنگی و آموزشی این جشنواره، از انتخاب مدرسه شهید دستغیب روستای بالاده به عنوان مکان برگزاری مراسم نام برد و افزود: این مدرسه مکان همیشگی و اصلی برگزاری برنامه های مهم روستاست و این سابقه در جشنواره هلی ترشی نیز رعایت می شود.

دبیر اجرایی جشنواره هلی ترشی مازندران به برداشت سالانه ۴۰۰ کیلو آلوچه جنگلی از جنگل های حاشیه این روستا توسط اهالی اشاره کرد و گفت که برداشت این محصول با ذوق و سلیقه بانوان روستا به هلی ترشی و یا لواشک تبدیل می شود.

وی افزود: هم اکنون تمامی تولیدات فرآوری شده آلوچه جنگلی این روستا به صورت نوبری و هدیه از سوی اهالی برای خانواده دیگر مناطق برده می شود، اما این تولیدات، ظرفیت آن را دارد که به عنوان سوغاتی از خطه مازندران در سبد قرار بگیرد.

آزموده از برگزاری جشنواره هلی ترشی به عنوان حرکتی برای معرفی این محصول بومی مازندران نام برد و گفت که در این جشنواره با حضور بانوان روستای بالاده پخت سنتی این محصول انجام می شود .

وی افزود: به دلیل برخوردار نبودن این روستا از گاز طبیعی، پخت هلی ترشی به صورت سنتی و بر روی هیزم انجام می شود .

او همزمانی پخت هلی ترشی با حضور مردم را در آشنایی بیشتر مردم بویژه نسل جوان با چاشنی های غذاهای محلی تاثیر گذار دانست و ادامه داد: همچنین این جشنواره می تواند درمعرفی ظرفیت این روستا در تولید این نوع چاشنی تاثیر داشته باشد .

دبیر اجرایی جشنواره هلی ترشی مازندران با اشاره به اینکه هر چند در سال نخست برگزاری این جشنواره عرضه و فروش خاصی برای هلی ترشی وجود ندارد، گفت: امسال برگزاری این جشنواره می تواند در به دست آوردن بازارهای فروشی تاثیر داشته باشد.

وی شعرخوانی، سخنرانی، موسیقی مازندرانی، مسابقه ضرب المثل، خاطرات پیران روستای بالاده و تقدیر از دست اندرکاران کارهای فرهنگی را از برنامه هایی برشمرد که قرار است در این جشنواره برگزار شود.

آزموده از پذیرایی با آش محلی بالاده (دُوپَتی آش) از شرکت کنندگان به عنوان بسته پایانی و نهایی برنامه های جشنواره هلی ترشی نام برد .

وی زنده کردن پخت هلی ترشی به عنوان یکی از سنت های قدیمی و بومی مردم مازندران، ایجاد فضای شاد و صمیمی و بهانه ای برای دورهمی مردم، ثبت جشنواره هلی ترشی به نام روستای بالاده به عنوان نماد و برند فرهنگی مازندران از جمله اهداف برگزاری این جشنواره برشمرد.

آزموده پیش بینی کرد که دستکم ۵۰۰ نفر جمعه هفته جاری برای حضور در جشنواره هلی ترشی به روستای بالاده بیایند .

روستای بالاده در ۱۲۰ کیلومتری شهر ساری واقع است. راه دسترسی به این روستا هم جاده ساری – کیاسر – سمنان است .

مازندران بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بیش از یکصد نوع غذا، دسر و دمنوش محلی شناسایی شده دارد که تاکنون از این تعداد دو دمنوش گل گاوزبان و عرق بهار نارنج در میراث معنوی ثبت شده است .

برگزاری جشنواره های بومی و محلی بر اساس نوع تولیدات هر منطقه از اواخر سال گذشته در مازندران رونق گرفته است که برگزاری جشنواره نیشکر روستای ریکنده و تمشک روستای سیف کتی از آن جمله است .

۲۰۹۶/۱۶۵۴

گزارش از فاطمه قنبری قادیکلایی