استان مازندران با ۲۴هزار کیلومتر مربع وسعت و دارا بودن بیش از۱میلیون هکتارجنگل، از مهمترین زیستگاه های حیات وحش کشور و حتی جهان است که برای برخی از گونه های آن مانند گوزن زرد، مرال و شوکا و…مناسب ترین زیستگاه نیز محسوب می شود. اما شکار غیرمجاز و تلفات حیوانات نادر مازندران در روزهای گذشته(شکار یک قلاده خرس قهواه ای درکلاردشت همزمان با روز طبیعت، شکار یک قلاده پلنگ در تنکابن و..) موجی از نگرانیها را میان دوستداران طبیعت به وجود آورده است.
رئیس انجمن دیدهبان حقوق حیوانات کشور با ابراز نگرانی از وضعیت حفاظت از گونه های نادر ایران، از ضعف های نظارتی و فرهنگی دراین بخش انتقاد کرد و گفت: افرادی که به عنوان شکارچی جواز حمل سلاح گرفته و راهی کوه و دشت میشوند، کوچکترین دانشی درباره حیات وحش ندارند.
شهرام امیری افزود: این ادعا زمانی قوت میگیرد که بدانیم در همه مراحل دریافت مجوز سلاح و پروانه شکار، هیچ آموزشی به شکارچیان داده نمیشود تا همه گونههای جانوری بی کمترین دغدغه به عنوان اهداف متحرک شکارچیان انتخاب و شکار می شوند.
وی با بیان اینکه تفنگهای شکار تا کنون جان ۱۱۶ محیطبان را گرفته است تأکید کرد: امکانات اجرایی ضعیف است و به هیچ وجه با نیازها همخوانی ندارد. اما نگرانی زمانی بیشتر می شود که مسئولان هم حمایت های خود را فقط در حد شعار و حرف و مصوبه متوقف نگه داشته اند و پیگیری ها برای رفع یا کاهش نیازها نتیجه خاصی نداشته است. البته در بخش قوانین هم مشکلات کم نیست.
رئیس اداره حقوقی اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران هم با بیان اینکه قوانین این بخش مصوب ۴۰ سال پیش است مهمترین چالش در برخورد با شکارچیان غیرمجاز را خلاء های قانونی و قدیمی بودن آن دانست و گفت: این قوانین دیگر کارآیی ندارند و مأموران حفاظت هم با تنگناهای قانونی و کمبود امکانات مواجه هستند.
فضیلت در پاسخ به سوالی درباره چگونگی برخورد با شکار یک قلاده خرس قهوه ای در کلاردشت که ۱۳فروردین امسال همزمان با روز طبیعت رخ داد افزود: بر اساس قانون جریمه این شکار فقط ۵ میلیون تومان است درحالی که فقط پوست این حیوان به قیمت بیش از ۱۲ میلیون تومان خرید و فروش می شود.
واعظی از قضات فعال در حوزه منابع طبیعی استان هم با اشاره به اینکه بر اساس ماده۶۸۰ قانون مجازات اسلامی هر کس بر خلاف مقررات و بدون مجوز قانونی اقدام به شکار یا صید حیوانات و جانوران وحشی حفاظت شده کند، مجازات خواهد شد و جرم موضوع این ماده از جرایم غیر قابل گذشت است.
نماینده سازمان های مردم نهاد محیط زیست مازندران هم زیاد بودن اسلحه های غیر مجاز، کمبود نیروی حفاظتی، همکاری نکردن برخی نهادهای مرتبط با محیط زیست و نبود برنامه آموزش همگانی به ویژه برای مردم مناطق جنگلی و حاشیه زیستگاه های این جانوران را از دیگر دلایل بروز مشکلات در برخورد با شکارچیان غیرمجاز داست و گفت: دراین باره نیاز به همکاری و تلاش جمعی مسئولان و مردم احساس می شود که با برنامه ریزی های صورت گرفته امیدواریم این روند اصلاح شود.
فلاح با ابراز نگرانی از روند رو به افزایش شکار و فراوانی اسلحه های شکاری میان مردم افزود: برای فرهنگ سازی و افزایش مهارت مردم در برخورد با گونه های حیات وحش هیچگاه شاهد آموزش مناسب نبودیم ومتأسفانه مسئولان هم بدون برنامه ای خاص وراهبردی، فقط به گذراندن امور روزانه فکر می کنند.
مهردادی مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران هم کمبود محیط بان، تجهیزات و همکاری نداشتن برخی نهادها را مهمترین چالش های این اداره کل در حفاظت از گونه ها برشمرد و گفت: دست کم ۱۵۰نیروی محیط بان نیاز داریم و تجهیزات هم به روز نیست. کمبود اعتبار هم بسیاری از طرح های این بخش را با رکود مواجه کرده است.
معاون محیط طبیعی و مدیرکل دفترشکارو صید سازمان حفاظت محیط زیست کشور هم اعلام کرد: سازمان حفاظت محیط زیست در حال بررسی طرحی برای توقف شکار به مدت پنج سال است.
عالیخانی با بیان اینکه وقتی آمار دقیقی ازجمعیت وحوش نداریم صدور پروانه شکار توجیحی ندارد و در صورت صدور پروانه فقط راه را برای سرعت بخشیدن به انقراض گونه ها هموار کرده ایم که برای جلوگیری از آن و برای حفظ حیات وحش کشور باید به مدت ۵ سال به حیات وحش و به مدت ۳ سال به پرندگان در کشور استراحت داده شود و در این مدت شکار ممنوع خواهد بود.
با توجه به نکات مطرح شده به نظر می رسد روند معیوب و پر اشتباه گذشته در جدی نگرفتن معضلات و نگرانی های موجود درباره انقراض گونه های حیات وحش در مازندران همچنان ادامه داشته باشد زیرا نه تنها مدیران حفظ محیط زیست، بلکه همه مسئولان مرتبط با این موضوع تاکنون نتوانسته اند اقدام موثری برای کاهش این دغدغه ها داشته باشند.