خبرگزاری مهر – گروه استانها: نوروزخوانی، رسم دیرینه ای است که ریشه در تاریخ و فرهنگ مازندران دارد، رسمی نانوشته که بشارت بهار میدهد و در روزهای پایانی سال با شور و حال خاصی به صورت مردمی در گوشه و کنار این استان اجرا میشود.
نوای نوروزخوانان که در گروههای دو یا سه نفره است با پوششهای محلی، کلاه نمدی بر سر، جوراب چشمی و جلیقههای سنتی بر تن، طنین انداز است، آنان میخوانند، بهار آمد، بهار آمد، خوش آمد / علی با ذوالفقار آمد، خوش آمد / علی با ذوالفقار آن شاه مردان / دل ناشاد ما رِ شاد گردان / محمد، یا محمد، یا محمد قبای اطلسی داره محمد / اگه خواندی محمد، ره شناسی / بئو صل علی و ال محمد».
روزهای آخر زمستان همه جای ایران دیدنی تر میشود و جنب و جوش مردم برای گذر از سال قدیمی و پیوستن به سال جدید با شور و حال خاصی برپاست و در این بین نوروزخوانان، شادباش آمدن بهار را نوید میدهند.
در رسم نوروزخوانی، نوروزخوانان که معمولاً کارشان دوره گردی است و محله به محله میروند تا پیام شادی و عید را سر دهند، اشعاری در مدح بهار یا بداهه و از روی حافظ میخوانند، این رسم طبق یافتههای پژوهشی از گذشتههای دور رواج داشته است و اکنون نیز در مناطق مختلف مازندران، در آستانه سال نو، اجرا میشود.
راه اندازی کارناوالهای شادی و نوروزخوانی در دو سال اخیر به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و یا به صورت خودجوش توسط گروههای موسیقی محلی و سنتی در مازندران احیا شده است. این کاروانها در رونق آئینهای سنتی و آشنا کردن مردم با این داشتههای فرهنگی و سنتها تأثیر بسزایی دارد.
قدیمها رسم بر آن بود که نوروزخوانان گروههای سه نفره متشکل از آوازخوان، نوازنده ساز و کوله کش بود و این گروه به در خانههای مردم میرفتند و هدایایی نظیر تخم مرغ رنگی، کشمش، نان محلی و پول دریافت میکردند.
یک نوروزخان پیشکسوت: نوروزخوانی برای ما حرفه نبود بلکه هدف آن بود که شادی و لبخند را بر چهره مردمان دیارمان بیاوریم و بشارت نوروز و عید دهیم
جهانگیر کجوری از نوروزخوانان قدیمی منطقه کجور نوشهر که سالهای سال به اجرای نوروزخوانی میپرداخته و اکنون به دلیل کهولت سن و بیماری دست از این کار کشیده است با یادآوری خاطراتی از دوران گذشته میگوید: نوروزخوانی برای ما حرفه نبود بلکه هدف آن بود که شادی و لبخند را بر چهره مردمان دیارمان بیاوریم و بشارت نوروز و عید دهیم.
وی میگوید: اشعار نوروزخوانی معمولاً توسط دو نفر به صورت هماهنگ و منسجم خوانش میشود و نوروزخوان سعی میکند در بین اشعار از نام اسامی اهالی خانواده نیز استفاده کند که این کار صمیمیت و صفا را بین گروه و خانواده افزایش میدهد.
وی ادامه میدهد: امروزه شاهد کمرنگ شدن آئین نوروزخوانی در محلات و یا شهرها هستیم و عمده دلیل آن این است که جوانترها چندان با این هنر کهن و قدیمی آشنا نیستند و تمایلی برای ورود به این عرصه ندارند.
لباسهای سنتی، صدای نوروزخوان و نوای دهل و سرنا در آستانه نوروز توجه هر رهگذری را به خود جلب میکند، پنجره خانهها به روی این نمایش منحصربهفرد، گشوده میشود و زنان و کودکان از پشت پنجرهها سرک میکشند.
محمد جعفری کارشناس آئینهای مردمی و صنایع دستی نیز بیان اینکه اجرای کارناوالهای شادی و نوروزخوانی سبب حفظ آئینهای قدیمی بین مردم میشود به خبرنگار مهر میگوید: ریشه آئینهای سنتی به زمان صفویه باز میگردد و مردم با برگزاری جشنها به دلیل مشخص نبودن دقیق تقویم، سعی در حفظ سنتها میکردند.
وی ادامه میدهد: هدف نوروزخوانی و کارناوالهای شادی ایجاد شور و شادی بین مردم و احیای سنتهای محلی است و برگزاری این آئینها همانند کتابی مصور از پیشینه تاریخی هر دیاری است که آداب و سنتهای گذشتگان را بازگو میکند.
وی یادآور شد: نوروز خوانان، پیامآوران شادی و بهار هستند که در آستانه سال نو و روزهای پایانی سال، بساطشان در مناطق مختلف مازندران گسترده میشود. از گذشتههای دور با فروکش کردن سرمای زمستان و نزدیک شدن بهار و تجدید حیات طبیعت، پیکهای نوروزی روستاها و شهرهای مازندران با اجرای مراسم، بازیهای نمایشی، خواندن اشعار و ترانههایی در وصف بهار و نوروز، به عاشقان طبیعت بشارت آمدن نوروز را میدادند.
به گزارش پایگاه خبری چهاردانگه به نقل از مهر، نوروز خوانی آئین سههزارساله ای است که از نیمه اسفندماه در مناطق مختلف استان مازندران اجرا میشود و نوروز خوانان، با حضور در محلات و روستاها، شادباش آمدن بهار را میدهند. نوروز خوانان که در قالب گروههای سه نفره، خواننده، نوازنده و بارکش مسیر محلات را پیاده طی میکنند، اشعاری در مدح امامان و ترانههای محلی میخوانند و مژده آمدن بهار را به اهالی روستا میدهند و صاحبخانه نیز با دادن پول، شیرینی، گردو، تخممرغ و کشمش از آنان پذیرایی میکند.