اوقات شرعی کیاسر
به گزارش پایگاه خبری چهاردانگه، ناشر و پژوهشگر مازندرانی گفت: مسئولیت خطیر زنان در جامعه کنونی، بالابردن سطح دانش و آگاهی خود و اجتناب از افراط و تفریط است.
فریده یوسفی زیرابی را به‌عنوان یکی از نخستین ناشران زن مازندران با آثاری از جمله کتاب دو زبانه «جایگاه سیاسی- اجتماعی زنان شاهنامه»، «فرهنگ، آداب و رس‌وم سوادکوه» و کتاب شعر سپید «نیمی از آب‌های جهان اشک‌های من است»، «نامه‌ای به آدرس خودم» و مجموعه شعر مازندرانی «ماجان» می‌شناسند.
پژوهشگر و نویسنده مازندرانی سال ۱۳۳۶ در یکی از کوچه‌های قدیمی شهر زیراب سوادکوه زاده شد. او دانشجوی مقطع دکتری زبان‌شناسی و در تلاش است از رساله دکتری خود با عنوان «بررسی تطبیقی زبان مازندرانی با پارسی میانی اشکانی و پارسی میانه ساسانی» با هدف اثبات این که «مازندرانی» زبان است نه گویش، دفاع کند.
یوسفی دی ماه سال ۱۳۷۹ مجوز انتشارات خود را دریافت و صدها عنوان کتاب؛ به‌ویژه در حوزه بومی و محلی مازندران چاپ کرد. او بارها به عنوان ناشر برگزیده ملی و استانی معرفی شده‌است.
با «فریده یوسفی زیرآبی» ادیب و شاعری خوش‌ذوق مازندرانی در حوزه زنان، شکاف جنسیتی و لزوم رشد دانش و آگاهی؛ به گفتگو نشسته‌ایم.
هموارسازی راه تغییرات با رویدادهای فرهنگی
یوسفی برای ایجاد تغییرات فرهنگی در حوزه زنان، به رویدادهای فرهنگی اشاره کرده و درباره آن گفت: رویدادهای حوزه زنان نوعی تلنگر و راهبرد برای معطوف کردن ذهن جامعه به موضوع یا موضوعات خاص است. به مسائل زنان از هر زاویه‌ای که نگاه کنید جای کار دارد و این امر مختص یک کشور و دو کشور نیست، در همه دنیا کم و بیش زنان آسیب می‌بینند و تا رسیدن به وضعیت مطلوب راه طولانی و سختی در پیش است زیرا تغییرات فرهنگی بسیار دشوار و پیچیده است.
به عقیده وی که دهه‌ها در حوزه زنان به‌ویژه در جوامع محلی پژوهش کرده، زنان شمال ایران به دلایلی ازجمله مشارکت در اقتصاد خانواده، تعاملات فرهنگی و مانند آن باهوش و سخت‌کوش بوده و حضور پررنگی در فعالیت‌های فرهنگی، هنری، اجتماعی و اقتصادی دارند؛ این زنان برای شناسایی و بازیابی خودشان و معرفی به جامعه، به دیده شدن و افزایش نقش‌آفرینی در رویدادهای فرهنگی- اجتماعی نیاز دارند. به جرات می‌توان گفت اگر ده‌ها رویداد با موضوعات متنوع برای زنان این خطه برگزار شود، باز هم جای کار دارد.
او خاطرنشان می‌کند: آنچه اثرگذاری رویدادهای فرهنگی را نهادینه می‌کند و پذیرش جامعه را نسبت به موضوعات، چالش‌ها و توانمندی‌های زنان بالا می‌برد محتوا، بحث و گفتگوی به‌روز تخصصی است.
توسعه فردی و اجتماعی زنان با حمایت آگاهانه مردان
اگرچه تحولات جامعه در یک دهه اخیر فضا را برای حضور زنان در جامعه بیشتر کرده اما این امر همه‌شمول نیست. این پژوهشگر با بیان این که در کشور ما به دلیل تنوع اقوام، نگرش‌های مختلفی نسبت به زن وجود دارد که در بعضی موارد بسیار سختگیرانه و ناعادلانه است، بیان کرد: نهاد خانواده، بنیان اولیه جامعه است. متاسفانه زنان ما از بدو تولد به‌طور سنتی با برخی نگرش‌های سختگیرانه دست به گریبانند. تا تفکر سنتیِ نابرابری جنسیتی جامعه تغییر نکند، وضعیت زنان همین است و تا زمانی که این مشکلات ریشه‌ای وجود دارد، اشتغال، پوشش، آزادی‌های فردی و اجتماعی زنان مرهمی سطحی هستند؛ البته این موارد بسیار اثرگذارند اما اگر برابری حقوق انسانی در خانواده نباشد، زن ِ شاغل می‌شود ماشین پول خانواده.
وی افزود: برابری حقوق انسانی زنان و دختران با مردان باید در اندیشه و نگرش پدر، برادر و همسر نهادینه و تعمیق شود. ما نیاز به تغییری بزرگ داریم که قطعاً از درون شروع می‌شود نه از بیرون و تظاهر بیرونی.
یوسفی با اشاره به زمان مشروطیت گفت: زنان با حمایت فکری مردان روشنفکر و آگاه، می‌توانند به رشد و توسعه فردی و اجتماعی برسند. پس زنان هوشمند جامعه ما باید تلاش زیادی برای تربیت دختران و پسران خود در جهت برابری حقوق انسانی کنند که این در جامعه ما که هنوز زن و مرد را جنس مخالف خطاب می‌کنند، کار دشواری‌ست. علاوه بر آن، مسئولیت خطیر زنان در جامعه کنونی، بالابردن سطح دانش و آگاهی خود و اجتناب از افراط و تفریط است.
این شاعر مازندرانی افزود: از جامعه‌ای که شایسته‌سالاری در آن بسیار کمرنگ است، نمی‌توان انتظار داشت که برابری حقوق زن و مرد در آن رعایت شود، البته این شرایط در مقاطع و جغرافیای مختلف فرق می‌کند و دارای افت‌وخیزهای تاریخی است.
وی با بیان این که خوشبختانه با وجود همه مشکلات در استان مازندران، زنان از سطح آگاهی بالایی برخوردارند و در همه حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی فعال هستند، تصریح کرد: زنان اگرچه در مقایسه با مردان از حمایت کمتری برخوردارند، اگر موانعی باشد خودشان می‌توانند آنها را با درایت و آینده‌نگری از پیش پا بردارند.
به گفته این نویسنده، مساله زنان و شکاف جنسیتی یک مساله پیچیده جهانی است. برخی جوامع پیشرفته تا اندازه زیادی با نهادینه کردن قوانین مربوطه، این شکاف را به کمترین میزان رسانده‌اند.
خرق‌عادت کنیم تا پویا بمانیم
یوسفی در بخش دیگری از این گفت‌وگو به خاطره‌ای از کلاس یازدهم و این که معلم ادبیات‌شان چطور با انتخاب موضوعات خاص مانند چرا و قطار و سوژه‌های یک کلمه‌ای به پویایی ذهن دانش‌آموزان کمک می‌کرده اشاره کرده و می‌گوید: به نظرم این موضوعات در آن دوره، یعنی اوایل دهه پنجاه به نوعی خرق‌عادت بود و ذهن پویای دانش‌آموز را برمی‌انگیخت تا از شیوه‌ها و عادات معمول، فراتر رود. به من هم که تشنه تازه‌ها بودم، جانی تازه می‌داد. به این شکل در دبیرستان «ناموس» قائم‌شهر به نوشتن انشاهای متفاوت معروف و به‌طور جدی وارد دنیایی شدم که قلم حرف اول زندگی‌ام شد و تا امروز همراه من است.
وی تشریح کرد: من هم مانند ایشان معلم ادبیات فارسی شدم، همان خرق‌عادت باعث شد تا جستجو کردن در من زنده بماند، پژوهشگر شدم و پژوهش‌هایم میدانی و بیشتر در حوزه فرهنگ عامه و مردم‌شناسی است. زمانی که بازنشسته شدم، تنها برای تعمیق پژوهش‌هایم، در مقطع ارشد همین رشته ادامه تحصیل دادم و بعدها به این نتیجه رسیدم که نیاز دارم که در رشته زبان‌شناسی به تحصیلاتم ادامه دهم و وارد مقطع دکتری در این رشته شدم. درس خواندن در این رشته، تاثیر زیادی بر فعالیت‌های پژوهشی‌ام گذاشت و مسیر تازه‌ای برایم گشوده شد که اگر عمری باقی باشد، یافته‌هایم را به جامعه علمی ارائه خواهم داد.
گام‌های بلند زنان در عرصه نشر مازندران
یوسفی از نخستین زنان مازندران است که در عرصه نشر وارد و گام‌های عمیقی برداشت، اما چه شد که به فکر توسعه فعالیت فرهنگی خود افتاد، او دراین‌باره گفت: بیشتر آدم‌هایی که وارد فعالیت‌های اجتماعی می‌شوند و کاری را شروع می‌کنند، علاوه بر آن که به درآمد اقتصادی آن می‌اندیشند، در ورای آن اهدافی دارند و در جهت رسیدن به آن تلاش می‌کنند. حدود بیست سال از تدریسم در مدارس می‌گذشت که احساس کردم کارِ تکراری ورود و خروج مدرسه و کلاس درس دارد مرا فرسوده می‌کند به‌ویژه این که آن زمان تب کنکور هر روز فراگیر می‌شد. تحمل این شرایط برایم راحت نبود. دو راه بیشتر نداشتم یا باید وارد حوزه کار در کلاس‌های خصوصی می‌شدم و به این شرایط ناخواسته می‌پیوستم و وضعیت اقتصادی زندگی‌ام را بهتر می‌کردم؛ یا دنبال اهداف فرهنگی خودم می‌رفتم، من مسیر دوم را انتخاب کردم. با درخواست بازنشستگی زودهنگام، انتشارات خودم را در سال ۱۳۷۹ تاسیس کردم.
این پژوهشگر خاطرنشان کرد: زمان تاسیس نشر، قلم نقطه مشترک شخصیت‌هایی با طیف‌های مختلف بود که انتشارات را مکانی برای تبادل اندیشه یافتند. ناشران خانم زیادی هم از انتشارات ما وارد دنیای نشر مازندران شدند و خوشحالم که امروز شاهد حضور جدی زنان در عرصه نشر استان هستم.
