اینجا گورستان چای مازندران است + تصاویر

روستایی با آب و هوای معتدل، فضای سبزی که بیشتر در نقاشی و یا فیلم‌های سینمایی با آن رو به رو می شوید، مملو از درختان پرشماری که مسیر کوهپایه‌ای را به یک کوه جنگلی با وسعت زیاد تبدیل کرده است؛ روستایی در دل یک جنگل کوهپایه‌ای به نام شعیب‌کلایه از توابع شهرستان تنکابن در استان مازندران.

در روستا تقابل دو نسل پیش چشمان شما به نمایش درمی آید، جدال بافت سنتی و ویلاهایی که در دل اراضی کشاورزی روییده‌اند که این روزها بلای جان همه روستاهای مازندران شده است.

یکی از جاذبه های این روستا، کارخانه چای است که با زندگی مردمان اینجا عجین شده، اما گویی دیگر پس از 80 سال تاب مقاومت در برابر سیل حوادث را ندارد؛ کارخانه‌ای که پس از 13 سال وقفه در تولید، دوباره آغاز به کار کرده بود، تنها حدود یکسال دوام آورد و به گفته مسئولان محلی اتصال برق یا عملیات پلاس که اولین مرحله چای سازی است، آتش بر جان این پیرفرتوت کشید و حسرتی دیگر بر دل مردمان این منطقه گذاشت.

مردم این روستا بیشتر به شغل کشاورزی مشغول هستند و چای در صدر کشت و کار قرار دارد، طوری که روستای شعیب‌کلایه تنکابن از مهم ترین مراکز کشت چای کشور محسوب می‌شود، این روستای توریستی همجوار با جنگل و دریا و دارای 732 نفر جمعیت است.

 چایکاران در طول سال‌های گذشته تجربه‌های تلخی از کاهش تولید چای ایرانی، عدم حمایت دولت برای آماده سازی باغات و افزایش بهره‌وری، بازار ناعادلانه و جولان دادن چای‌های وارداتی پر زرق و برق را در اذهان خود دارند و باغ‌های چای به خرابه تبدیل شده و اگر تا سال‌های آینده وضع به همین صورت ادامه پیدا کند دیگر اثری از چای درجه یک در این روستاها نخواهد بود.

از سوی دیگر خرید تضمینی چای آن قدر کمرنگ بوده است که چایکاران دیگر امیدی به ادامه تولید ندارند و به قولی باغ‌های‌شان را رها کرده‌اند؛این شرایط برای چایکاران مانند دیگر کشاورزان موجب شده تا جوانان از ادامه شغل پدرانشان انصراف داده و مهاجرت به شهرها و تجارت را بر کشاورزی ترجیح دهند و از سوی دیگر همین مهاجرت‌ها جامعه کشاورزی را هر روز پیرتر از دیروز و چای‌های ایرانی را هم هر روز زردتر از دیروز کرده‌ است.

283 هزار مترمربع بوته چای در حال نابودی!

ضرغام شعیبی رئیس شورای اسلامی روستای شعیب کلایه در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به این که حدود 73 هکتار باغ چای در این روستا وجود داشته است، اظهار کرد: این روستا به دلیل شرایط مساعد آب و خاک مکان مناسبی برای کشت چای محسوب می شود.

وی ادامه داد: یکی از باغات چای در روستای شعیب کلایه باغی قرار دارد. نهال‌های چای در در سال 1317 کاشته شد و پس از انقلاب بنیاد مستضعفان بهره برداری آن را به عهده گرفت. برای حفظ این باغ 283 هزارمترمربعی تا پیش از مصادره باغ از سوی بنیاد مستضعفان، از 3 تا 10 هزار مترمربع این باغ تقسیم بندی شده و به صورت یک ساله به جوانان روستا واگذار می‌شد که در این مدت کشت چای در این زمین ها بسیار رونق یافت و اشتغالزایی ایجاد شده بود.

رئیس شورای اسلامی روستای شعیب‌کلایه خاطرنشان کرد: پس از مصادره باغ چای توسط بنیاد مستضعفان، جلوی این کار گرفته و این باغ از طریق مزایده به افراد واگذار می شد، این مزایده حس رقابت در افراد را سرد کرد و اگر بهره‌برداری ازاین باغ چای به همین روال ادامه یابد این زمین در 5 سال آینده به مخروبه تبدیل خواهد شد.

باغ‌های چایی که پناهگاه حیوانات وحشی شدند!

شعیبی در ادامه با اشاره به اینکه صنعت چایکاری طی یکی دو دهه اخیر با چالش‌های زیادی مواجه بود، به طوری که ضرر زیادی در این مدت متوجه چایکاران استان‌های شمالی شد، افزود: تا دوره  هشتم ریاست جمهوری بخش عمده زمین های شعیب کلایه زیرکشت چای بود اما از این دوره به بعد به دلیل عدم حمایت های دولت به چایکاران بخش خصوصی، باغات چای در این روستا در حال تبدیل شدن به مخروبه است.

این چای کار تنکابنی با اشاره به اینکه بیش از 70 درصد زمین های شعیب کلایه به کشت چای، 30 درصد زراعی و 10 درصد به کشت مرکبات و کیوی اختصاص دارد، اظهار کرد: متاسفانه بخشی از باغات چای که زمانی وسیله امرار معاش خانوارهای این روستا بود به دلیل بی مهری و بی توجهی بخش دولتی به پناهگاه حیوانات وحشی مبدل شد.

شعیبی با بیان این که کشاورزی رکن اصلی اقتصاد هر کشوری است، گفت: سال‌ها است که کشاورزان چایکار با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند و در نبرد با این غول مشکلات همیشه بازنده بوده‌اند و روز به روز بر مشکلاتشان افزوده شده، به طوری که این مهم باعث تغییر کاربری، تغییر نوع محصول کشت و فروش باغات چای در طول سال‌های اخیر شده است.

وی با اشاره به این که 15 درصد زمین های روستا زیر بافت ساخت و ساز قرار گرفته است، خاطرنشان کرد: زمین های کشاورزی گنجی عظیم است که نباید به این راحتی آن را از دست داد چرا که اساسی‌ترین نیازهای انسان از طریق همین زمین ها برطرف می‌شود.

رئیس شورای اسلامی روستای شعیب کلایه یادآور شد: نبود بازار مناسب برای فروش چای خشک، نامناسب بودن قیمت تضمینی برگ سبز با توجه به تورم موجود در جامعه، بالا بودن هزینه جانبی و سموم و دستمزد بالای کارگران در مزارع چای  از جمله مهم‌ترین مشکلات موجود چای کاران این روستا است.

وی با اشاره به کاهش 28درصدی نزولات جوی در سال گذشته خاطرنشان کرد: گیاه چای برای مرغوبیت نیاز به آب فراوان دارد و کم آبی موجب کاهش کیفیت برگ های چای خواهد شد، در نتیجه با کاهش کیفیت، قیمت فروش آن نیز کاهش می‌یابد.

شعیبی تصریح کرد: برای بهبود شرایط کشت در مزارع چای باید آبیاری قطره ای در باغات چای ایجاد شود، همچنین در سال 1384 با اعتباری بالغ بر90 میلیون تومان با حمایت پژوهشکده چای دو حلقه چاه برای مواقع کم آبی در این روستا حفر شد که متاسفانه 15 سال است که این چاه ها راکد مانده و به بهره برداری نرسیده است.

وی افزود: اگر تسهیلات بانکی به چای کاران اعطا شود و این دو حلقه چاه نیز به بهره برداری برسد، باغات چای این روستا از حالت مخروبه درآمده و اقتصاد روستا متحول خواهد شد.

*یک و بام دو هوای کشت چای در روستاهای تنکابن

در همین رابطه خسرو سیاسر نژاد، رئیس اداره چای شهرستان تنکابن در گفت‌وگو با ایسنا از  اعطای تسهیلات به ارزش 280 میلیون تومان به 300 کشاورز چایکار در تنکابن در مدت یکسال گذشته خبر داد، اظهار کرد: این اعتبار از طریق صندوق حمایت توسعه چای کشور تامین شده و از محل فروش برگ سبز چای توسط کشاورزان قابل پرداخت است.

وی با اشاره به این که این تسهیلات با بهره بانکی 4 درصد در نظر گرفته شده تا به این شکل چایکاران به کشت چای ترغیب شده و منتج به رشد و توسعه این محصول بومی شود، یادآور شد: در سال جاری توانستیم بیشتر مزارع چای شهرستان را تحت پوشش بیمه قرار دهیم که این مهم از گام های مثبت و ارزنده سازمان چای کشور محسوب می شود.

سیاسیر نژاد در رابطه با تعداد روستاهای هدف برای چای در شهرستان تنکابن خاطرنشان کرد: بعضی از روستاهای بخش مرکزی مانند شعیب کلایه، چالکش، تنگ دشت، پلطان و همچنین برخی روستاهای بخش خرم آباد نظیر قلعه گردن، گرماپشته، قاشق تراش محله از مزارع مهم تنکابن در کشت چای شهرستان بوده که همچنان در تولید این محصول پرطرفدار فعال هستند.

رئیس اداره چای شهرستان تنکابن در پاسخ به پرسش خبرنگار ایسنا در مورد بلا استفاده ماندن باغات چای روستای شعیب کلایه تنکابن و بعضاً تغییر کاربری تعدادی از آنها گفت: بسیاری از باغ های این روستا به دلیل وجود کارخانه چای در آن منطقه همچنان فعال بوده و مواردی اندک به دلیل داشتن مالک غیر بومی در سال جاری رها شده و قابلیت بهره برداری ندارند که این مقدار بسیار ناچیز و قابل اغماض است.

سیاسر نژاد در خصوص پرداخت مطالبات چایکاران و خرید تضمینی چای تصریح کرد: تمام مطالبات چایکاران در سال گذشته پرداخت شده است و هم اکنون قیمت خرید برگ سبز چای درجه یک به 2729 تومان و درجه دو به ارزش 1528 تومان رسیده که نسبت به سال گذشته 4 درصد افزایش قیمت داشته است.

وی با اشاره به اینکه 41 درصد مطالبات چایکاران توسط کارخانجات چای تامین می شود، تعداد کارخانه های فعال شهرستان را 6 کارخانه عنوان کرد و افزود: تمام کارخانه های چای تنکابن با ظرفیت های متفاوت مشغول به کار بوده و از لحاظ تولید این محصول مشکلی در حوزه شهرستان وجود ندارد.

سیاسر نژاد با بیان سودآور بودن صنعت  چای در کشور خواستار تلاش مسئولان در زمینه برند سازی، بسته بندی و بازار مصرف آن شد و تصریح کرد: باید برای جلوگیری از واردات چای خارجی به کشور باید اقدامات جدی صورت گیرد.

به گزارش پایگاه خبری چهاردانگه، به نقل از ایسنا مازندران، چایکاران به گفته بسیاری کارشناسان از محروم ترین اقشار کشاورزان‌اند چرا که باید ماه‌ها به انتظار بنشینند تا بهای محصولشان را که به دولت تحویل داده‌اند آن هم به صورت قسطی دریافت کنند و ابهام آن نیز از آن جهت است که چایکاران نمی‌دانند چه روزی انتظار آن‌ها و وعده‌های تکراری دولت پایان می‌یابد.

متاسفانه برای صنعت چای کشور تا کنون برنامه مدونی وجود نداشته و با وجود همه نشست ها و هزینه هایی که از خزانه دولت صرف شده است، این بخش همچنان با مشکلات خود دست و پنجه نرم می کند.

گزارش از سارا ربیعی و سید احمد حسینی، خبرنگاران ایسنا در مازندران