انتقال زباله به چهاردانگه نتیجه مدیریت نامناسب، عدم همبستگی و عدم وجود برنامه علمی است

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری چهاردانگه، همایش بزرگ بررسی مشکلات زیست محیطی زباله چهاردانگه  روز پنجشنبه ۱۴ بهمن ۱۳۹۵ در مسجد محمد رسول الله شهر کیاسر با حضور مسئولین بخش و شهرستان برگزار شد.

در این همایش خانم دکتر عالیه زمانی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم زشکی مازندران طی سخنانی به اهمیت و مخاطرات موضوع انتقال زباله به چهاردانگه پرداخت.

دکتر زمانی با مهم خواندن حرکتی که از سوی مردم در مقابل انتقال زباله به چهاردانگه صورت گرفته است گفت: بحثی که امروز  بحثی که مطرح هست و با حرکت جمعی شروع شده و باید به فال نیک بگیریم، شاید به عنوان اولین حرکت جمعی چهاردانگه ای های سخت کوش، باهوش و با استعداد تلقی می گردد. شاید در هیج زمانی وجود نداشته که انسجام و نزدیکی چهاردانگه ها ، چه  آن هایی که ساکن چهاردانگه هستند و چه آن هایی که اهل چهاردانگه هستند ولی در شهرهای دیگر زندگی می کنند با  اتحاد و نزدیکی و انسجام در جهت حل یکی از معضلات مهم فعلی منطقه باشند. ما قبلا هم در این مکان مقدس، صحبتی با همشهریان عزیزم داشتم ، معتقد هستم که حلقه های گمشده عدم توسعه ، رشد و پیشرفت چهاردانگه عبارت اند از  پایین بودن انسجام و همبستگی، عدم مدیریت منسجم، عدم وجود برنامه مناسب علمی که اگر هم وجود داشته آنقدر کم رنگ بوده که از ذهن و خاطره ها خارج شده است،. هر زمانی که اتفاقی افتاده است این سه حلقه کنار هم نبوده است. وجود سه فکتور بالا می تواند منجر به اتفاقات مثبت در منطقه گردد. و در مقابل در کنار هم نبودن این سه مورد منجر به اتفاقات ناخوشایند می گردد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در ادامه گفت: ما امروز همچنان شاهد حضور ۱۱ ساله زباله  ها و پسماندهای منطقه شهرستان ساری  و میاندورود  در منطقه چهاردانگه هستیم و اگر بخواهیم دقیق آسیب شناسی کنیم این انتقال زباله در سال ۸۴ به نبود مدیریت مناسب، فقدان همبستگی و انسجام، و هیچ برنامه های هم برای دفع پسماند به عنوان دغدغه ملی وجود نداشته است.

همین سه عاملی که در بالا ذکر شد  یعنی مدیریت نامناسب، عدم همبستگی و اتحاد و وجود نداشتن برنامه علمی مناسب باعث شده است که  با یک وعده سه ماهه و شش ماهه و هم چنان بعد از گذشت ۱۱ سال هیچ فردی مسئولیت این اتحاد رو نمی پذیرد حتی در مقابل اینکه باید یک راه حل و روشی را بیاندیشیم و بسیار محکم ، استوار و مستمر پیگیری کنیم تا اینکه  در حل معضل انتقال زباله به راهکار مناسب برسیم، اون هم عمل شاهد نبوده ایم.

به هر حال  از همه عزیزانی که شروع کننده ی کمپین نه به انتقال زباله در منطقه چهاردانگه می باشند به سهم خودم از همه این عزیزان سپاسگزارم. در واقع در جامعه امروز اگر تک تک ما احساس مسئولیت و تعهد نداشته باشیم به مشکل خواهیم خورد. همه ما باید همچنان که نسبت به خانواده هایمان احساس مسئولیت می کنیم، نسبت به منطقه خودمان و به ویژه در حل معضل انتقال زباله به چهاردانگه باید متعهد باشیم.

در آن سالی که به طور آنی و غیر کارشناسی و به طور نگهانی تصمیم به انتقال زباله به چهاردانگه گرفته شد، نه مسئولین زیربط  اعم از اینکه چهاردانگه ای بودند یا نبودند و نه ما مردم منطقه که اکثرا با بی تفاوتی در مقابل موضوع فقط به یک مشاهده گری اکتفا نمودیم و در واقع به سهم تاثیرگذاری خودمان  اصلا دقتی نداشتیم  یا آگاهی مناسبی از آثار سوء انتقال زباله نداشتیم، موجب بروز این مشکل شده است.

با حرکتی که بزرگواران در راه اندازی کمپین نه به انتقال زباله ایجاد نمود ه اند و هر روز هم حامیان زیادی را به خودش جلب می کند، ان شاء الله  شاهد  شکل گیری و افزایش انسجام و همبستگی  در مردم منطقه باشیم. به امید اینکه این حرکت در چارچوب  قانون مداری ، ارزش های حاکم بر جامعه و به طور مسالمت آمیز  ، در صدد حل معضل انتقال زباله به چهاردانگه  گام بردارد.

دکتر زمانی با مهم دانستن موضوع انتقال زباله گفت: زباله  در حال حاضر مهم ترین معضل چهاردانگه  می باشد ولی تنها معضل چهاردانگه نیست، جاده ساری به کیاسر و ساری تا سمنان  و بحث سلامت نیز از دغدغه  های بسیار مهم می باشند. در واقع زباله، سلامت و جاده در حال حاضر سه مشکل جدی منطقه هستند. کمپین نه به انتقال زباله به چهاردانگه برای دفع قانونی، مسئولانه و منطبق بر اصول پسماند یک شروع مقدس می باشد.

به امید اینکه با شروع این حرکت و در کنار آن با برنامه ریزی های مناسب، با انسجام و یکدلی، مدیریت مناسب و منسجم به راه حل مناسب در پایان دادن به انتقال زباله و در بحث سلامت مردم و جاده برسیم.

اما در بحث زباله من مطمئن هستم که با شروع کمپین و برگزاری سلسله همایش ها، اطلاع رسانی مناسب شده است و مردم از سابقه آن آگاه شده اند. باید عرض کنم در سال ۱۳۸۴ با یک تصمیم گیری عجولانه و رفع علامتی و علامت درمانی ، منطقه چهاردانگه مورد هجوم یک تصمیم نابخردانه و  غیر مسئولانه قرار گرفته است. و با وعده ۳ ماه و ۶ ماه و بی تفاوتی که اکثر ما (مردم و مسئولین) داشتیم تبدیل به یک معضل جدی شده است.

اما در بحث پسماند خوشبختانه قانون وجود دارد و حتما همه عزیزان این قانون رو مطالعه فرمودن و یا از مفاد آن از طریق کمپین آشنا شده اند.  هر قانونی از طریق مجلس تصویب و به دولت وقت ارائه شده است و  برای اجرای هر قانونی دستورالعمل اجرایی  تنظیم می شود و پس از تصویب دستورالعمل اجرایی ضوابطش تعیین می گردد.

پسماندها به پسماندهای پزشکی، صنعتی، پسماند کشاورزی و پسماندهای عادی تقسیم می شوند.  و در مورد هر کدام مجددا دستورالعمل های خاص دفع وجود دارد. مجریان، افراد مسئول ، اینکه دقیقا چه فردی باید چه کاری انجام دهد کاملا مشخص هست و این که چگونه باید زباله های فوق دفع بشوند مشخص هست.

ولی سئوال بزرگ این هست که چرا هیجکس کار خودش را به درستی انجام نمی دهد؟ چرا وظیفه شناسایی و مسئولیت پذیری وجود ندارد؟

جست و جوی در پاسخ به سئوالات فوق می تواند ما را به سمت راهکارهای منسابتری سوق دهد. و هنوز بعد از ۱۱ سال شاهد هستیم که بسیاری از افراد و سازمان ها یا نسبت به انتقال زباله بی تفاوت بوده اند یا بدتر از آن و تاسف برانگیز تر از آن خودشان در انتقال زباله پای کار بوده اند و الان هم هر کدام از ارگان ها و اشخاص مسئول اعلام تبری می کنند که اصلا در این موضوع حضور نداشته اند.

بحث زباله هایی  تولید شده از سوی خانوار و پسماندهای پزشکی  و بخشی از زباله های صنعتی و کشاورزی که  پسماندهای ویژه تلقی می شوند و تاثیرات بسیار مخرب و مسلم در محیط زیست دارند. و تاثیر بسیار سوء در سلامتی افراد جامعه دارند.

به عنوان مثال در پسماندهای پزشکی، پسماندهای دارویی خاص وجود دارد که  اثرات سرطان زایی دارند. و این در مدت کوتاه خودش را نشان نمی دهد و تاثیرش بر سلامت مردم در بلندمدت اتفاق می افتد.

در موضوع  دفع پسماندهای پزشکی راه کارهای مختلفی وجود دارد. یا باید تبدیل به پسماندهای خانگی شوند و یا کاملا استریل سازی شود. یعنی تمام میکرب  ها و عوامل بیماری زا از آن ها حذف شوند و تبدیل به پسماند خانگی شوند و در نهایت نقل و انتقال صورت گیرد.

خود انتقال  اصولی زباله مراحل زیادی دارد ، از کامیون های حمل زباله  گرفته تا محل دپو در مقصد باید استانداردهای خاص خود را داشته باشد که متاسفانه هیچ کدام از این ها در انتقال زباله به منطقه چهاردانگه اتفاق نیافتاد. به عنوان مثال کامبون های حمل  زباله باید طوری باشد که حتی یک قطره شیرابه در طول مسیر ریزش نداشته باشد و دارای درجه حرارت خاص باشند.

و با بی تفاوتی هایی که وجود داشته است تا امروز ادامه پیدا کرده است. در بحث پسماند یک اصطلاحی داریم به عنوان مدیریت اجرایی . این مدیریت اجرایی  باید از مبدا تا مقصدانتقال زباله،  متولی، اداره کننده و برنامه ریز امور انتقال زباله  باشد.

تولیت پسماندهای خانگی با شهرداری ها،دهیاری ها و بخشداری ها  می باشد که کاملا در قانون تعریف شده  هست.

دفع زباله سه روش دارد

• دفن
• استفاده از دستگاه زباله سوز
• تبدیل و بازیافت

الان دنیا و کشورهای پیشرفته از بازیافت استفاده می کند و از زباله به عنوان طلای کثیف بهره برداری می کند. در طول ۱۱ سال انتقال زباله به چهاردانگه زباله طلای کثیف بود ولی نه برای مردم، نه برای شهر و نه برای منطقه و نه برای توسعه اشتغال جوانان.، بلکه طلای کثیف برای شرکت هایی بوده است که در غالب شرکت های حمل و نقل زباله  به صورت شبکه عمل نموده اند وبه صورت ناکارآمدترین، غیر بهداشتی ترین، غیر اصولی ترین و غیرقانونی ترین روش ممکن  در حال انتقال به منطقه چهاردانگه می باشد. با کم ترین هزینه و سودهای هنگفتی که نصیب عده ای انگشت شمار شده است. و این عده در طول ۱۱ سال از انتقال این طلای کثیف مسفیذ شده اند و به نظر می رسد آنقدر با شبکه های ارتباطی و قدرتی که قرار دارند و با استفاده از رانت ها ، بده بستان ها بین بزرگانی که باید در مسئولیت و مقام خودشان ابتدا  به مردم  وسلامت آن ها بیاندیشند که خودشان نیز از همین مردم هستند ، طلای کثیف نصیب عده ای از افراد انگشت شمار شده است.

امروزه روش بازیافت توصیه می شود که نتیجه آن طلای کثیف می باشد. اما  روش دفن و  استفاده از زباله سوز توصیه نمی شود. هر چند برای استفاده از این دو روش نیز استاندارد ها و اصول خاصی وجو دارد.  در دنیای پیشرفته همه به سمت بازیافت می روند. ولی روندی که زباله تبدیل به بازیافت می شود دو حالت دارد :

• از مبدا که زباله تولید می شود، تفکیک صورت گیرد (از منزل یا محل ایجاد زباله)
• یا زمانی که همه زباله ها زمانی که در یک محل جمع آوری و تلمبار می شود، در قالب یک سری برنامه ها جداسازی صورت گیردو بعد برای آن زباله سوختن یا بازیافت اتفاق افتد.

اما در بحث محل دفن زباله باید استانداردهایی رعایت شود که عبارت اند از

• فاصله با محل سکونت
• چطور دفن صورت گیرد که آب های زیر زمینی درگیر نشود.
• چگونگی علمی دفن زباله (مثلا اگر در چاله ای ۲ متری زباله ریخته شد و پر نشده است در مرحله بعد که زباله می خواهد در چاله ریخته شود ابتدا باید ۱۰ تا ۱۵ سانت خاک ریخته شود و زباله ها مجدد ریخته شود).

در قانون مدیریت پسماند تمام جزئیات اشاره شده است.

در حقوق محیط زیست یک تعریفی وجود دارد ، « زمانی ما می توانیم مدعی توسعه پایدار باشیم که در آن سلامت محیط زیست حفظ شود» یعنی هر فعالیت سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی که در جهت توسعه پایدار باشد ولی منجر به این شود که تخریب محیط زیست اتفاق افتد یا منجر به این شود که با تخریب محیط زیست اثرات سوئی در سلامت انسان ها اتفاق افتد ، اصلا هیچ توجیه و جایگاه قانونی برای توسعه مذکور در دنیا وجود ندارد. این یک اصل مسلم هست. ما در کشور ما سازمان محیط زیست به عنوان متولی اصلی محسوب می شود یعنی اگر ما بخواهیم متولی اصلی مشخص کنیم، دو حوزه به شدت درگیر هستند :

• سازمان حفاظت محیط زیست که باید در همه زمینه ها به شدت ورود پیدا کند،نظارت کند و اخطار دهد(به عنوان مثال برای ایجاد کارگاه کوچک تا مساله بزرگی به نام زباله) در بحث زباله متاسفانه شاهد حضور سازمان محیط زیست نیستم و حتی از مسئولیت شانه خالی می کند و سازمان محیط زیست به هیچ کدام از وظایف خود در پسماند زباله در منطقه چهاردانگه عمل نکرده است. نه تنها به هیچ کدام از وظائف خود عمل نکرده است، مرتب در حال فرافکنی می باشد.
• وزارت کشور از متولیان اصلی دفع پسماند در کشور و در حوزه های ذی ربطش در استان ها می باشد.

کدام یک از ارگان های مربوط به وظائف کاملشان و یا حتی به ۱۰ درصد از وظائفشان نسبت به انتقال زباله به منطقه چهاردانگه عمل کرده اند؟ ۱۱ سال هست که به درصدی از وظائفشان عمل نکرده اند ،۱۱ سال با پنهان کاری و با این عنوان که زباله دغدغه استان هست، زباله دغدغه ساری نیست، زباله دغدغه مسئولان استان هست، زحمت کشیده اند از جلوی چشمشون دور کرده اند و در فاصله ۱۳۰ کیلومتری  در منطقه گویچاله دپو کرده اند و تمام طول مسیر ۱۳۰ کیلومتر را دچار چالش نموده اند و از همه سخت تر اینکه همه ما تا چند وقت پیش تنها نظاره گر بودیم شاید همه ما منتظر بودیم که یک نفر دیگر بانی این امر شود.

برای این که به نتیجه اصولی برسیم مطمئنا بحث های مختلفی  مطرح هست. جمعیتی که از دل منطقه و مردم انتخاب شدند و برنامه های مختلف را پیاده سازی می کنند ، باید چند نکته را به نظرم مد نظر قرار دهند.

در این مدت ۱۱ سال هر کدام به سهم خودمون به عنوان یک فرد، مسئول، فرماندار، استاندار، بخش دار، شهردار، رئیس محیط زیست کاری انجام ندادیم  یا حمایت کننده انتقال زباله در سال ۸۴ برای آبرو داری شهرساری برای مسابقات کشتی بوده ایم، تن به خسارت منطقه چهاردانگه داده ایم

سوای این همه اتفاقاتی که در طی این سال افتاده است ، بسیاری از این عزیزان امثال بنده الان شاید اگر به عقب برگردیم با یک حرکت بهتر و تاثیر گذار تری عمل کنیم. ما در واقع تمام تفاوت هایمان، اختلاف هایمان، نظراتمان، سلایق سیاسیمان و سلایق اجتماعی مان را باید بیاریم و در کنار هم قرار بدیم   و به اشتراکات برسیم و به دنبال نقطه اشتراک بگردیم. باید سوای همه تفاوت ها به دنبال اشتراک ها باشیم.

سوای اینکه اهل کدام روستا یه شهر هستسم ، اگر تا دیروز مشارکت نداشته ام ، از امروز آمده ام که باشم، آمده ام که تاثیر گذار باشم ، آمده ام که  مشارکت داشته باشم. باید اعضای مجمع (اتاق فکر) باید هر حضوری را ارزش گذاری کنیم. و به همه نظرات ، اندیشه ها و افکار احترام بگذاریم.

نکته ۲: باید چارچوب مشخص تدوین گردد و هدفمان را دقیقا مشخص کنیم.

در سال ۸۴ در آمل، قائمشهر، بابل و … مطرح شد به شدت مخالفت کرده اند ولی در در منطقه چهاردانگه نه تنها مانعی وجود نداشته ، بی تفاوتی ها و حمایت های برخی افراد، زباله به منطقه چهاردانگه آورده شده است.

حتی در بحث زباله سوز هم هر نقطه ای مشخص می شود، مقاومت های بسیاری صورت می گیرد.

باید دنبال راه کارهایی باشیم که پایدار باشد و به روشی نرسیم که دو روزه و کوتاه مدت باشد. صرف زمان بیشتر و پایدار تر برای حل معضل زباله باید انجام شود.

از همه مهتر اینکه باید تک تک افراد حقوقی، سازمان ها، مدیریت ها، مسئولین در جایگاه های شهرستانی، استانی و کشوری شناسایی و وظائف آن ها مشخص و در آن چارچوب حرکت کنیم و به جلو بریم و مطالبه گری برای قوانین، دستورالعمل ها و اتفاقاتی که منجر به تصمیم گیری  برای دستگاه بازیافت ودستگاه زباله سوز داشته باشیم. این مطالبه گری مدون، منسجم، با مدیریت باشد که انشاء الله بتواند منجر بر اثرات پرخیر و برکت برای آیندگان باشد.