امنیت غذایی با آمارهای غیرواقعی محقق نمی‌شود!

کلزا یکی از گیاهان دانه‌روغنی مهم در مناطق معتدل بوده و دارای طیف نسبتاً وسیعی از سازگاری اقلیمی است. ویژگی‌های خاص گیاه کلزا و سازگاری آن با شرایط آب‌وهوایی بیشتر نقاط کشور باعث شده‌ است که توسعهٔ کشت این گیاه به‌عنوان نقطهٔ امیدی جهت تأمین روغن خام موردنیاز کشور و رهایی از واردات به‌شمار آید.

روغن کلزا به دلیل ترکیب مناسب اسیدهای چرب غیر اشباع و کمترین میزان اسیدهای چرب اشباع، باکیفیت‌ترین روغن گیاهی است. کنجاله کلزا نیز به عنوان غذای دام مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه پر ثمره در مازندران هم کشت می‌شود.

طبق اعلام سازمان جهاد کشاورزی مازندران، با وجود پیش‌بینی تولید ۳۷ هزار تنی کلزا در استان، با پایان یافتن برداشت این محصول استراتژیک، اما تنها ۱۵ هزار تن یعنی کمتر از نصف آمار ارائه‌شده، برداشت شد!

قطعا ارائه آمارهای متناقض، زنگ خطری برای امنیت غذایی است. همچنین پیش‌بینی تولید ۳۷ هزار تنی و برداشت ۱۵ هزار تنی از مزارع استان مازندران نمونه بارزی از عدم مدیریت صحیح متولیان این بخش است که زنگ خطری جدی برای مسئولان وزارت متبوع خواهد بود که باید نسبت به این موضوع  جدی‌تر ورود پیدا کنند و از پذیرش آمارهای بدون پایه و اساس خودداری و حتما راستی‌آزمایی داشته باشند.

کارشناسان و فعالان این بخش معتقدند که ارائه آمارهای غیرواقعی یا بیش از حد خوشبینانه می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های نادرست در سطح کلان، اختلال در برنامه‌ریزی‌های مرتبط با امنیت غذایی و زنجیره تأمین روغن خوراکی و همچنین بی‌اعتمادی کشاورزان و سایر بازیگران بازار شود.

 این موضوع به‌ویژه در مورد کلزا که یکی از دانه‌های روغنی کلیدی برای کاهش وابستگی کشور به واردات روغن خام است، از اهمیت دوچندانی برخوردار است.

کاهش ۲۰۰ درصدی در برآورد تولید کلزا طی یک دوره کوتاه یک‌ماهه، بیش از آن‌که صرفاً یک نوسان در تولید باشد، نشانگر چالش عمیق‌تر در نظام آماردهی و پیش‌بینی در بخش کشاورزی مازندران است و «بحران آمار» می‌تواند پیامدهای جدی برای امنیت غذایی و صنایع تبدیلی، به ویژه صنعت روغن خوراکی داشته باشد.

برنامه‌ریزی برای واردات، تنظیم بازار داخلی و سرمایه‌گذاری‌های آتی در این صنعت، همگی به آمارهای دقیق و قابل اعتماد از میزان تولید داخلی وابسته هستند.

قابل ذکر است، روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی مازندران در تاریخ ۱۵ اردیبهشت امسال به نقل از هادی باقری، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران خبری منتشر کرد، که این مسئول با اشاره به آغاز فصل برداشت کلزا در استان، از کشاورزان خواست با رعایت زمان‌بندی دقیق و پرهیز از شتابزدگی، زمینه را برای دستیابی به بالاترین کیفیت و عملکرد محصول فراهم کنند.

وی با بیان پیش‌بینی تولید حدود ۳۷ هزار تن کلزا در سال‌جاری، این رقم را گامی بلند در راستای خودکفایی دانه‌های روغنی و تقویت اقتصاد کشاورزی شمال کشور دانست.

باقری با اشاره به نگرانی برخی کشاورزان درباره همزمانی برداشت کلزا با فصل نشاکاری برنج در اراضی دشت، تاکید کرد: هرگونه شتابزدگی در برداشت محصول کلزا با رطوبت بالا، نه‌تنها کیفیت را کاهش می‌دهد، بلکه ممکن است به دلیل عدم پذیرش محصول در مراکز خرید، خسارت اقتصادی قابل‌توجهی به همراه داشته باشد.

وی افزود: کارگروه‌های تخصصی جهاد کشاورزی به‌صورت مستمر در مزارع حضور دارند تا با ارائه مشاوره‌های فنی، از برداشت محصول در زمان مناسب و با رطوبت مطلوب اطمینان حاصل شود.

بر اساس گزارش‌ها، سطح زیر کشت کلزا و دیگر دانه‌های روغنی در مازندران در سال زراعی جاری به ۱۶ هزار و ۱۹۰ هکتار رسیده است که نسبت به سال گذشته رشد قابل‌توجهی را نشان می‌دهد. پیش‌بینی می‌شود با اجرای برنامه‌های مدیریت بهینه آبیاری و تغذیه گیاهی، تولید این محصول استراتژیک به ۳۷ هزار تن افزایش یابد. این رقم نه‌تنها سهم مازندران در تامین دانه‌های روغنی کشور را تقویت می‌کند، بلکه به گفته باقری، «افزایش درآمد پایدار کشاورزان و کاهش وابستگی به واردات» را نیز به دنبال خواهد داشت.

معاون جهاد کشاورزی مازندران با بیان این‌که کلید موفقیت در کشاورزی مدرن، ترکیب دانش روز با تجربه بومی است، خاطرنشان کرد: استان ما با پتانسیل بالای اقلیمی و نیروی انسانی متعهد، می‌تواند به الگویی ملی در کشت محصولات راهبردی تبدیل شود. برداشت امسال کلزا، آزمونی موفق برای این این ادعاست.

به گزارش پایگاه خبری چهاردانگه، به نقل از ایسنا، با توجه به اظهارات معاون تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی مازندران که کارگروه های تخصصی به‌صورت مستمر در مزارع حضور داشته‌اند و برداشت محصول کلزای امسال را آزمونی موفق برای این سازمان نام برده است، حال باید پرسید چرا آمارهای این سازمان تا این حد نوسان دارد و کارگروه‌های تخصصی کجا بودند که عملکرد مطلوب حاصل نشد؟!

ولی فلاح، یکی از کشاورزان ساروی در گفت‌وگو با ایسنا، از نبود کود شیمیایی برای محصول کلزای خود گلایه‌مند بود و گفت: در زمانی که به کود نیاز داشتیم تا محصول خود را تقویت کنیم، متاسفانه کود در دسترس نبود.

این کشاورز همچنین از عدم نظارت‌های فنی لازم توسط کارشناسان جهاد کشاورزی از مزارع کلزایش گلایه‌مند بود و اظهار کرد: ما کشاورزان نیاز داریم تا راهنمایی‌ها و توصیه‌های فنی را به‌موقع از کارشناسان دریافت کنیم و آن را انجام دهیم تا محصول مناسبی به دست بیاوریم.

غلامعلی احمدزاده، کشاورز دیگری از بهشهر از این‌که مراکز خرید محصول به‌موقع بازگشایی نشدند، گلایه‌مند بود و گفت: تدابیر لازم برای تجهیز مراکز خرید و بازگشایی آن انجام نشد و محصول ما با افت شدید روبه‌رو شد.

این کشاورز از گرانی کود و سم هم حرف به میان آورد و گفت: با این اوضاع و احوال، دیگر کشاورزی بصرفه نیست و نمی‌توانیم درآمد اقتصادی مناسبی که کفاف مخارج انجام شده را بدهد، داشته باشیم.

محمدپور از کارشناسان کشاورزی استان مازندران، در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: با توجه به نیاز شدید کشور به واردات دانه‌های روغنی، توسعه کشت این محصولات در برنامه‌های جهاد کشاورزی قرار گرفت اما بی‌برنامگی در تحقق این هدف، باعث شد از برنامه عقب بمانیم.

این کارشناس کشاورزی با بیان این‌که حضور کارشناسان در مزارع و بین کشاورزان باید پررنگ باشد، ادامه داد: مشغول شدن کارشناسان به انواع سامانه‌ها، آن‌ها را از ماهیت اصلی ترویج اصول کشاورزی به کشاورزان، دور کرد.

محمدپور گفت: سازمان جهاد کشاورزی مازندران از رسالت اصلی خود که تولید و ترویج کشت محصولات کشاورزی است، غافل شده و به اموری می‌پردازد که متناسب با نیاز کشاورزان نیست و همین امر باعث شده در تولید انواع محصولات اساسی نظیر گندم و دانه‌های روغنی با چالش‌های بزرگی مواجه شویم و نیاز به واردات این محصولات بیشتر و بیشتر شود.

این کارشناس همچنین گفت: با این سیاست‌ها و برنامه‌ها، قطعا امنیت غذایی با چالش‌هایی مواجه خواهد شد چراکه برخی افراد در مناصب مدیریتی قرار گرفته‌اند که تجربه کافی و علم لازم در آن زمینه را ندارند.

پیگیری‌های خبرنگار ایسنا برای دریافت پاسخ در این زمینه از مسئولان مرتبط به‌ویژه در سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران ادامه دارد.