آئين قديمي ناهار دهی دهه اول محرم در شهر کیاسر

طبق رسم دیرینه کیاسری ها هر روز از دهه اول محرم در یکی از محلات این شهر ناهار دهی عمومی مردانه برگزار می گردد و به گفته پیران و بزرگان این شهر شاید قدمت این مراسم به بیش از 500 سال پیش برسد، چرا که هیچ کدام از آبا و اجداد آنها تاریخ شروع این مراسم را در یاد نداشت.

برای ناهار دهی هر روز زمین های شالیزاری معینی وقف شده که برنج و محصول آن صرف این مراسم می شود؛ این زمین ها از همان ابتدا برای این امر منظور شده اند. علاوه بر این، نذورات زیادی که توسط عاشقان حسینی به متولیان هر محله داده می شود، کمک خرجی برایشان می گردد. مقدار برنج مصرفی در اول محرم 900 و در عاشورا 1200 کیلوگرم می باشد.

شروع کار از اولین ساعات روز قبل از ناهار دهی می باشد. آقایان به جمع آوری دیگها و خرد کردن هیزم برای آتش پرداخته چرا که برنج با آتش هیزم طبخ می شود و خانمها به پاک کردن و شستن برنج مشغول می شوند.

بعد از خواندن نماز مغرب و عشاء پخت برنج شروع شده و تا 5 الی 6 ساعت بعد از آن ادامه دارد.

گوشت را در دیگ گذاشته و رویش برنج آبکشی را ریخته و غذا به صورت ته چین گوشت تهیه می گردد.

مراسم اصلی که ناهار دهی می باشد از ساعت ده صبح روزی که منسوب به آن محله هست آغاز شده و تا 2 بعد از ظهر ادامه مي يابد.

فردی پرچم به دوش ( یا چوب دستی به دست ) به طور نوبتی به همه محله های شهر رفته و بسم الله بسم الله گویان مردان شهر را برای صرف ناهار دعوت می کند.

هر مرد از هر محله بعد از دعوت به حسینیه محل مورد نظر رفته و کسی قبل از دعوت نشدن محله اش برای صرف غذا به حسینیه نمی رود.

بعد از آمدن مهمانها یکی از پیشخدمت ها آفتابه لگن مسی آورده و همه مهمانها دست خود را می شویند، سپس پیشخدمت ها بشقاب های حاوی خوراک را پیش روی مهمان ها نهاده و زمانی که غذا بین همه پخش شد پیشخدمت ارشد بسم الله می گوید و میهمانان شروع به صرف غذا می کنند.

قبل از گفتن بسم الله توسط پیشخدمت کسی شروع به غذا خوردن نمی کند و جالب اینکه طبق رسم دیرینه غذا با دست میل می شود.

سقایی کنار سفره می ایستد و هر کسی که آب بخواهد با گفتن یا عباسِ علی! او را خطاب قرار داده و سقا برایش آب می ریزد.

مراسم ناهار خوری با ذکر فاتحه پایان یافته و میهمانان بعد از جمع شدن سفره محل را ترک کرده و پیشخدمت ها آماده پذیرایی از دیگر مهمان ها می گردند.

برای پیران و بزرگان و همچنین نذری دهندگان پلو نذری به در خانه شان برده می شود ( نزدیک 500 ظرف پلو به درب خانه ها برده می شود ).

طبق رسم ديرين برنامه ي مراسم ناهاردهي در شهر كياسر براي هر كدام از محله ها به شرح زير است:

روز اول: ترک خیل

روز دوم: سادات محله (میر خِل)

روز سوم: کرد خیل (کارد خِل)

روز چهارم: آهنگر خیل

روز پنجم: کفشگر خیل (کَشِیر خِل)

روز ششم: خواج خیل

روز هفتم: وسگر خیل

روز هشتم: فرهاد خیل

روز نهم: امیر خیل (اَمِر خِل)

روز دهم: اِسوَل خیل

نويسنده: فاطمه اشرف نژاد