نوروز با چهارشنبه سوری گره خورده است

محمد بخشی کارشناس فرهنگ بومی مازرونی می گوید:چهارشنبه‌سوری، جشنی مخصوص است که در شب چهارشنبه آخرین ماه سال برپا می شود که در واقع پیش در آمدی برای جشن‌های نوروزی است.

 وی خاطرنشان می کند: با برگزاری این جشن، مردم به استقبال بهار می‌روند؛ طبق آیین باستانی ایرانی در این شب آتش بزرگی برپا می‌شود، که تا صبح زود و طلوع آفتاب، برافروخته می‌ماند و مردم از روی آتش می‌پرند و با گفتن” زردی من از تو سرخی تو از من”، زردی، بیماری و مشکلات خود را به دست آتش می‌سپارند و به جای آن سرخی، گرما و نیرو را از آتش هدیه می‌گیرند.

بخشی یادآور می شود: در این روز همه اهالی در مکانی جمع می شوند و شروع به جشن و شادی می کنند؛ بازی های بومی و محلی یکی از رسوم انجام شده در چهارشنبه سوری تبری مازرونی ها است.

*کوزه شکنی مراسمی به قدمت تاریخ

کارشناس فرهنگ بومی مازرونی می گوید: یکی از مراسم مخصوص چهارشنبه سوری این است که کوزه کهنه ای را برمی داشتند و در آن مقداری نمک و ذغال و سکه می انداختند و هر یک از افراد خانواده یک بار کوزه را دور سر می چرخاند و نفر آخری آن کوزه را از پشت بام، به کوچه می انداخت و می گفت: “درد و بلای ما بـِرَه توی کوزه و بـِرَه توی کوچه.”

 وی تصریح می کند:جشن شال اِنگِنی یا افکندن شال نیز از دیگر مراسمی است که در مناطق کوهستانی وجود داشت و در آن شالی را از دیوار یا روزنه خانه می‌انداختند و صاحب‌خانه بر حسب بخشندگی خود انعام و شیرینی به فرد می‌دهد.

*آجیل چهارشنبه سوری

بخشی یادآور می شود: رسمی که از قدیم در ایران متداول است، تهیه و خوردن آجیل چهارشنبه سوری است؛  این آجیل شور و شیرین، مانند آجیل مشگل گشاست؛ یعنی علاوه بر مواد اصلی بو داده شور و شیرین، مانند آجیل، برگه هلو و زردآلو ، قیسی ، کشمش سبز ، مویز ، باسلـُق ، پسته و بادام ، فندق بو نداده ، نقل ، شکر ، پنیر ، و مغز گردو هم اضافه می کنند؛ تهیه این آجیل را برای استجابت یک مراد نذر می کنند؛  خوردن این آجیل در شب چهارشنبه سوری، به اعتقاد مردم باعث شگون و خوش یمنی است.

*پخت آشی با ۴۰ گیاه و طعمی بی نظیر

کارشناس فرهنگ بومی مازرونی  معتقد است:یکی از قدیمی‌ترین و بارزترین رسوم مازندرانی‌ها برای چهارشنبه آخر سال پختن آش چهل گیاه است که از گیاهان خشک شده قدیمی و برخی گیاهان جدید پخت می‌شود، البته آش ترش نیز به نشانه نهادن بر سرما و انزجار از آن به دلیل اینکه ترشی نشان انزجار است نیز پخت می‌شود.

وی خاطرنشان می کند:به نظر می‌رسد جشن چهارشنبه سوری، جشن پایان زمستان و مراسم پیش از عید است و یک نقطه پایانی برای خانه‌تکانی و آماده شدن برای شب عیدبوده و به نوعی با این جشن به استقبال بهار و نوروز می‌روند.

بخشی ادامه می دهد:با غروب آفتاب و نیم تاریک شدن آسمان، زن و مرد و پیر و جوان گرد هم جمع می شوند و چوب هایی را روی هم چیده و آتش می زنند؛ در این هنگام از بزرگ تا کوچک هر کدام سه بار تا هفت بار از روی آتش افروخته می پرند، تا ضعف و زردی ناشی از بیماری و غم را از خود بزدایند و سلامت و سرخی را به هستی خود هدیه دهند؛ مردم در حال پریدن از روی آتش ترانه هایی می خوانند:

زردی من از تو ، سرخی تو از من

چهارشنبه سوری کمی پارسال دسوری کمی، امسال دسوری کمی

وی می گوید: در این روز مردم از  روی هفت آتش می پرند چون هفت را عدد خوش یمن می دانند و اعتقاد آن ها بر این است که زردی بدن ما یا همان بیماری به آتش رود و سرخی و گرمی آتش به ما برسد.

در کنار صحبت های او که مینشینی از حال و هوای زیبای شب سه شنبه که در تقویم تبری مازرونی ها چهار شنبه شو آورده شده آنقدر زیبا سخن می گوید که حواسمان به شروع مراسم نبود؛ صدای تبل و نوروز خوانی می پیچد.

از زن و مرد، بزرگ و کوچک در کوچه های محل صدای خنده و خوش حالی شروع نوروز را می شود دید؛ با بوی شکوفه و طمع آتش، چاشنی بهترین و خوشمزه ترین آش دنیا را می توان رقم زد.

مازرونی ها با اجرای آیین های قدیمی همیشه فرهنگ خود را حفظ کرده و به فرزندان خود می آموزند؛ با هم راهی شلوغی و هیاهوی مردم مازرون در بهترین شب سال و آخرین چهارشنبه سال خواهیم بود.

به گزارش پایگاه خبری چهاردانگه، به نقل از ایسنا مازندران، چهارشنبه ‌سوری که با نام‌ های جشن چهارشنبه پایان سال نیز شناخته می‌شود؛ یکی از جشن‌های ایرانیان باستان است که در شب واپسین چهارشنبه سال از غروب سه ‌شنبه برگزارشده و نخستین جشن از مجموعه جشن‌ها و مناسبت‌های نوروزی است.

گزارش از بهناز مقدس خبرنگار ایسنا مازندران