رنگ سبز عید فطر برای شالیکاران چهاردانگه

مازندران هست و کشاورزی‌اش، که زبان‌زد خاص و عام است، این استان به دلیل دارا بودن اقلیم خاص و آب و هوای مرطوب تولید‌کننده محصولات مهم کشاورزی چون برنج است.

کشت برنج از سنت‌های رایج مردم بومی این استان است، این  محصول از جمله تولیداتی است که باید در زمین‌های آبی یا همان زمین شالی کشت شود.

برنج بر روی سفره ایرانی‌ها به عنوان اصلی‌ترین غذا وجود دارد، و غیر قابل حذف است، این محصول طی فرآیندی سخت، پس از طی کردن مراحل خاص خود تولید شده و وارد بازار می‌شود.

در سال‌های اخیر کشاورزان مازندرانی برای کشت برنج  مشکلاتی چون کمبود آب، گرمای بی سابقه هوا و افزایش هزینه‌های تولید را داشتند، که امسال مشکل کم آبی کمتر شد و زمین‌هایی که سال گذشته به حال خود رها شده بود میزبان شالی‌های سرسبز شد.

همزمان با عیدفطر امسال و پایان ماه مبارک رمضان کشاورزان بخش چهاردانگه ساری  آخرین مراحل نشاکاری را انجام دادند.

به سراغ یک کشاورز در یکی از روستاهای بخش چهاردانگه ساری رفتیم که در روز عید فطر مشغول نشا بود، خانم غلامی در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس گفت: پنجاه ساله‌ام و از زمانی که بیاد دارم در این فصل نشاکاری می‌کردیم.

از دوران کودکی شاهد بودم که یک ماه قبل نشا‌،مادرم برنج را خیس کرده برای مدتی به حال خود رها می‌کرد تا جوانه بزند‌، سپس به زمین شالی که پر از آب بود می‌رفتیم در آنجا در گوشه‌ای از زمین قسمتی را با عنوان ( تیمجار) اختیار کرده و جوانه‌ها را بر روی آن قسمت می‌پاشیدیم، سپس دورتا دور همان مکان را حصار می‌کردیم.

پس از آن پدرم برای رشد بهتر جوانه‌های برنج ها بر رویشان کود می‌پاشید، پس از گذشت یک ماه جوانه‌ها بلند و سرسبز شده و زمین آماده نشا می‌شد، نشا به معنای کاشتن ریشه برنج در زمینی است که آب کافی داشته باشد.

نشاگران باید با یک دست گل‌ولای را کنار زده و با دست دیگر ریشه سبز برنج را در گل فرو ببرند بطوری که مطمئن باشند در جای خود ثابت شده و این کار را با فاصله نزدیک به هم به صورت مثلثی تکرار کنند تا اینکه کل زمین نشا شود، نشاگر دائما باید سرش را خم کرده و تا زیر زانو در آب و گل و لای فرو برود …

این کشاورز گفت؛ یادم هست پس از نشا مادرم ما را برای وجین کردن می‌برد، یعنی برداشتن علف‌ها و گیاهانی که دور نشا روییند و مانع از رشد کامل برنج شدند، که این کار هم چندان آسان نیست…

بعد از آن حدود دو ماه یعنی تقریبا اواخر تابستان برنج‌ها طلایی شده و آماده برداشت هستند در گذشته در این مرحله یعنی درو کردن ، با در دست گرفتن داس مخصوص ساقه رسیده برنج را دسته دسته از بیخ می‌بریدیم و در جایی روی هم انباشته می‌کردیم به زبان خودمان کوپا درست می‌کردیم تا اینکه برای آسیاب کردن آماده‌شان کنیم.

ولی چند سالی است دروگر مکانیزه برنج رسیده را درو کرده و به داخل کمپاین  می‌ریزید و ساقه و ریشه را دور انداخته برنج با غلاف دورش را جدا کرده و در کیسه می‌ریزد، سپس آن‌ها را یا خشک می‌کنیم یا به خشک کن می‌بریم بعد همان‌جا در شالی‌کوبی برنج خالص آماده می‌شود.

وی ادامه داد: امسال با توجه به برخورد ایام ماه رمضان با نشا کاری ما با دهان روزه در آفتاب گرم مشغول نشا بودیم، به این صورت که عده‌‌ای از زنان روستا به نوبت در زمین یکدیگر نشا کرده و اصطلاحا قرضی می‌گیریم، مردان هم در عملیات کندن تخم برنج از زمین، آماده‌سازی و رساندن به دست‌مان تلاش می‌کنند.

آخرین روزهای نشا را سپری می‌کنیم، از ۶ صبح به سرزمین آمده و تا غروب آفتاب کار می‌کنیم، برنج تولید شده را هم خودمان استفاده می‌کنیم و هم همان‌جا به شالی‌کوبی می‌فروشیم.

خانم غلامی در پایان اظهار کرد: این برنج طارم اصل است که هم بویی مطبوع و هم پخت آسانی دارد، و کاملا متفاوت با برنج‌های خارجی است، من تا زمانی که توان داشته باشم به کاشت برنج ادامه می‌دهم، تا هم در این زمینه خودکفا بوده و هم سهمی در تولید داشته باشم.

آری زنان سرزمین من پابه پای مردان تن به سخت‌ترین کارها می‌دهند، از دست‌های پینه‌بسته و صورت‌های چروک خورده‌شان می‌توان فهمید که تا چه اندازه تلاش‌گر و قوی هستند، شاید برخی از آن‌ها صورتشان را با سیلی سرخ نگه می‌دارند ولی میدان را خالی نمی‌کنند، آن‌ها در راه خودکفا بودن از تفریحات‌شان می‌گذرند..

شب را با تحمل درد و تاول در دست و پاهایشان به صبح می‌رسانند و دوباره صبح روز،بعد راهی میدان می‌شوند و این راه ادامه دارد….

گزارش از زری طاهری پرکوهی

خبرگزاری فارس