توزیع ناپایدار آب در دریای خزر

«داریوش یوسفی کبریا» در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص بهترین راهکار برای برطرف کردن آلودگی در دریای خزر اظهار کرد: یکی از بهترین راهکارها پایش رودخانه‌هاست و این که نباید اجازه داد تا آلودگی بیشتری از طریق رودخانه‌ها وارد دریا شود.

وی با اشاره به این مطلب که آلودگی شهرهای ساحلی عمدتاً به‌علت نداشتن اگو شهری و شبکه جمع‌آوری فاضلاب وارد دریا می‌شود، افزود: در این خصوص دولت راهکارهای خوبی را اندیشیده است  تا همه شهرهای ساحلی به سیستم اگو شهری مجهز شوند که حداقل از آن طریق بتوان از آلودگی دریا و رودخانه پیشگیری کرد.

مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر تصریح کرد: در20 سال گذشته تقریباً 130 سانتی‌متر از ارتفاع آب دریای خزر از دست رفته است که معادل حجم آب 17 دریاچه ارومیه در دوران پرآب ترین زمان خود بوده است و طبیعتاً تالاب‌ها را شدیداً درگیر کرده و به نوعی تحت‌الشعاع قرار داده است.

یوسفی کبریا با بیان این‌که هیدرولوژی یا نحوه توزیع آب در دریای خزر به نوعی ناپایدار است و بستگی به میزان بارش در حوزه آبریز ولگا دارد، گفت: این حوزه سطح و مساحت آن به اندازه کل مساحت کشور ما است،  بنابراین میزان بارندگی نقش اساسی در آن دارد.

مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر  تصریح کرد: بر اساس پدیده گرمایش جهانی که بوجود آمده و شرایط و تغییراقلیمی که وجود دارد احتمال کاهش تراز آب نیز تا حد زیادی وجود دارد.

وی یادآور شد: در تالاب‌ها و سواحل که آب از دست می‌دهد، غلظت آلودگی بالا می‌رود بنابراین باید تلاش کرد تا از شدت میزان آلودگی ورودی به دریا جلوگیری شود.

این مسئول با ابراز نگرانی از این‌که با کاهش تراز آب حجم زیادی از آب از دست می‌رود، تصریح کرد: کشور روسیه با دخل و تصرف‌هایی که در این 70 سال با سدسازی انجام داده است نقش بسزایی در کاهش تراز آب داشته است.

یوسفی‌کبریا مهم‌ترین منبع تأمین آب دریای خزر را رودخانه ولگا در روسیه است، دانست و گفت: بیشترین میزان آبدهی ولگا معمولاً در اردیبهشت، خرداد و تیر ماه دیده می‌شود و کمترین میزان آبدهی نیز در دی و بهمن ماه است.

مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر در خصوص آخرین مطالعات در حوزه این دریا اظهار کرد: این مرکز عمدتاً در هیدرولوژی دریا در حال مطالعه است، نوسانات و نیز بررسی اوضاع پیش روی و پس روی آب دریای خزر و وضعیت کیفی آب دریا در دستور کار این مرکز قرار دارد.

یوسفی افزود: هم‌اکنون بیشترین مطالعات به سمت فناوری‌های نوین مانند سنجش از دور است تا بتوان هم سواحل و هم بخش کم عمق دریایی را چه از نظر آلودگی و چه از نظرکمی رصد کرد.

مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر یادآور شد: با ترازسنج‌هایی که به طور یکنواخت در کل سواحل جنوبی نصب شده است با تهیه پایگاه داده و تبادل اطلاعات با کشورهای دیگر بطور دقیق در حال رصد کردن وضعیت نوسانات آب دریای خزر هستیم.

وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که کدام بخش از دریای خزر وضعیت بهتری دارد، گفت: از نظر دخل و تصرف بهترین منطقه میانکاله است، چون دخل و تصرف انسانی کمتری شده و هرچقدر به سمت غرب مازندران می‌رود، میزان دخل و تصرف‌ها بیشتر است.

مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر تصریح کرد: کمیته ساماندهی سواحل مسئول ساماندهی این دخل و تصرف‌هاست که در هر استانی معمولاً از طریق استانداری پیگیری می‌شود و در دریا نیز سازمان بنادر مسئول آن است.

یوسفی با اشاره به این‌که کشور ایران 42 درصد جمعیت ساحل‌نشین کل حوزه دریای خزر را  دارد، گفت: مازندران بیشترین جمعیت ساحل‌نشین را میان سه استان شمالی با سهم 40 درصد دارد و رزق و روزی و اقتصاد مازندرانی‌ها وابسته به دریاست.

وی یادآور شد: این موضوع طبیعتاً باید خیلی حائز اهمیت باشد که ساحل پویا و اقتصاد توسعه محور داشته باشند و این امر مستلزم آن است که خود آن‌ها دست به کار شوند، یعنی در جلوگیری از آلودگی آب دریا، دخل و تصرف در دریا و آزادسازی حریم دریا هم‌چنین ساماندهی سواحل پای کار باشند و نقش اساسی ایفا کنند.