معرفی دکتر اسماعیل سنگ، ایده پرداز تاسیس دانشگاه تهران

اختصاصی پایگاه خبری چهاردانگه ساری: دکتر اسماعیل سنگ فرزند معتصم الملک معروف به آقا بزرگ ادیب، سیاستمدار و نماینده مجلسین سنا و شورای ملی در سال 1268  ه ش در شهر ساری متولد شد.

وی  تحصیلات  مقدماتی را تا 17سالگی در ساری پایان برد و آن گاه جهت ادامه تحصیل رهسپار تهران شد و در مدرسه آلیانس فرانسه مشغول تحصیل شد. ویسپس برای ادامه تحصیل عازم سوییس شد و با راهنمایی علی اکبر داور به مدت 10 سال در رشته طب تحصیل نمود.

دکتر اسماعیل سنگ  بعد از بازگشت به ساری به مدت کوتاهی طبابت نمود و آن گاه به ریاست بهداری مازندران رسید و چندی نگذشت که سیاست را به طبابت ترجیح داد.

دکتر اسماعیل سنگ نخستین بار در سال ۱۳۰۵ در دوره ششم به نمایندگی از ساری و تنکابن  وارد مجلس شورای ملی شد. مجلس ششم نخستین دوره مجلس پس از روی کار آمدن رضاشاه بود. دکتر سنگ تا دوره سیزدهم نماینده ساری و تنکابن بود که این دوره، آخرین دوره مجلس در دوره رضاشاه بود.

با تشکیل مجلس سنای ایران در سال ۱۳۲۸ به عضویت نخستین دوره از این مجلس درآمد. نخستین دوره مجلس سنا از20 بهمن 1328 ه ش آغاز و تا 28 آبان 1332 ادامه داشت.

در سال ۱۳۰۵ دکتر سنگ همراه با علی اکبر داور( اهل روستای کنیم چهاردانگه) نماینده  لارطرحی به مجلس داد که همه نهادهای مرتبط با امور بهداشت و همچنین مدارس طب، قابلگی، دواسازی، دندانسازی و انستیتو پاستور زیر نظر اداره کل صحیه بروند و رئیس اداره کل صحیه، سمت معاون فنی وزارت داخله را با حق حضور در مجلس و هیئت وزیران داشته باشد. تا آن زمان، نهادهای مختلف عهده‌دار بهداشت پراکنده و هر کدام زیر نظر یک وزارتخانه بودند، مانند صحیه‌های زیر نظر بلدیه‌ها (شهرداری‌ها) و صحیه‌های نظمیه‌ها (شهربانی‌ها)

«فکر ایجاد دانشگاه تهران اولین بار در سال ۱۳۰۵ به طور رسمی مطرح شد. در اسفند ماه این سال، ضمن مذاکرات قبل از دستور مجلس شورای ملی «دکتر اسماعیل سنگ» نماینده شهر ساری، لزوم ایجاد دانشگاه را مطرح کرد و به «سید محمد تدین»، وزیر وقت معارف گفت: «بواسطه نداشتن اونیورسیته [یونیورسیته – دانشگاه] است که محصل به اروپا می‌رود و دست ما به طرف خارجی‌ها برای جلب مستخدمین خارجی دراز است.» تدین در پاسخ دکتر سنگ گفت: «راجع به اونیورسیته که می‌توانیم آن را دارالعلوم بگوییم کمال علاقه را دارم و مشغول تهیه لوازم مقدماتی آن هم هستم نظر من این است که در یک فضای وسیعی که شاید هشتاد تا صد هزار ذرع مربع وسعت داشته باشد بنایی ساخته شود که شعب علوم و فنون مختلف در آنجا تأسیس گردد.»

دکتر “اسماعیل سنگ” نماینده ساری و تنکابن در مجلس ششم شورای ملی  ایده پرداز ساخت دانشگاه تهران بود که نامش در هیاهوی زیاد طرفداران دکتر حسابی گم شد.

دکتر اسماعیل سنگ ذوق و استعداد نویسندگی و شاعری داشت. آثار ادبی ایشان در اغلب جراید و مجلات منتشر میشد. وی به زبان مازندانی و فارسی شعر می سرود.

منظومه طبری

اَشون تاسا که تِه جه دور بهیمه                انده برمه هاکُردمه کور بَهیمِه

چه شویی بیّه اَشون تا صواحی                 تِه وِسّه نیاره خدا الهی

خواستمه بَخوسِم خو نَیته مِه رِه                شاید خو دِلِه بدی بوم تِه رِه

مه دل خوانه ته ره خیلی بَوینِم                   ته تک ماچ هادم غنچه بچینم

شعر دیگر از دکتر اسماعیل سنگ

دلی دارم که سوزد تار و پودش                  جهان خوشبو کند همواره، دودش

دلی آشفته تر از موی دلبر                       دلی پر نور همچون روی دلبر

دلی آشفته و پر خون و پر غم                   دلی مایوس از امید مرهم

تو را بیند چه در کوه و چه صحرا                 چه در جو و چه در جنگل چه دریا

همه رازو نیازش با تو باشد                        همه سوز و گدازش با تو باشد

الهی این دل و این زاری دل                      الهی این  دل و بیماری دل

همی خواهد رهی یابد به کویت                کند پرواز و بشتابد به سویت

شعر زیر نیز تحت عنوان رنج پرستاری از وی است:

گرسنه،تشنه، در صحرا دویدن                     زبان اندر دهان خرد جویدن

فرو بردن  به پا، خوار مغیلان                         نهادن مارها اندر گریبان

به گیر دزد صحرایی فتادن                           به دست خود به دل خنجر نهادن

بود به تا شبی بیدار بودن                           به بالین سر بیمار بودن

دکتر اسماعیل سنگ در دوم مرداد 1361 ه ش در گذشت و در آرامگاه ملامجدالدین ساری به خاک سپرده شد.

پسرشدکتر پرویزسنگ(1304 – 1369) که متخصص رادیولوژی بود در دوره بیست و سوم مجلس شورای ملی به نمایندگی ازسوی مردم کردکوی و بندر گز به مجلس راه یافت.

منابع:

1- دانشوران ساری نوشته حسین اسلامی

2-شعرای گرگان و مازندران، علی زمانی شهمیرزادی

3- تاریخ ادبیات مازندران، نظام الدین نوری

4- شرح حال رجال سیاسی و نظامی مازندران در دوره معاصر، گلبرار رییس آتنی

نویسنده: حامد خلیلی ازنی