اوقات شرعی کیاسر
طبق تعریف؛ کم بینایان و نابینایان جزء معلولان حسی محسوب می شوند و مقوله اصلی دراین گروه از معلولان تفهیم چگونگی انجام حرکت های مختلف در قالب ورزش است که برای رسیدن به این هدف علاوه بر فراهم کردن امکانات و تجهیزات به مشارکت جدی عموم نیز نیاز دارد.
روانشناسان بالینی معتقدند اگر نیازهای معلولان کم بینا و نابینا در قالب ورزش و تحرکات بدنی رفع نشود، مشکلات حرکتی و روانی خاصی در آنها به وجود می‌آید که از جمله آن می‌توان به حرکات ناموزون و بدون ریتم عنوان کرد.
بر اساس آمارهای رسمی ،استان مازندران دارای ۴۵ هزار معلول جسمی و حرکتی است که از این تعداد حدود ۶ هزار نفر روشن دل یا نابینا هستند.
یک کارشناس ارشد روان شناسی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت که اگر نگاه در جامعه به اهمیت تحرک بدنی نابینایان جدی تر شود و این موضوع در تصمیم گیری ها نیز رواج پیدا کند، بدون شک انگیزه قشر روشندل به سمت و سویی هدایت خواهد شد که آنان دیگر معلولیت را محدودیت قلمداد نخواهند کرد، بلکه با درک موفقیت علاوه بر حضور در میدان های رسمی ورزشی در فعالیت های اجتماعی نیز، بیش از پیش انگیزه پیدا می کنند.
رستم علی نیاء که خود را پدر یک نابینا پسر معرفی کرده است، افزود: آموزش دادن یک سری حرکات اولیه مانند راه رفتن، دویدن، پرش و جهش به عنوان شرایط اولیه برای یادگیری مهارت های حرکتی و آشنایی آنها با حالات اولیه در فعالیت های ورزشی برای این افراد بسیار سودمند است.
وی با بیان این نکته که نابینایان از محیط های خود همواره می ترسند و نیاز به کمک و همراهی آحاد مردم دارند، اضافه کرد: این ترس سبب می شود تا وضعیت حرکتی عادی آنان دچار اشکال شود و درواقع حتی تحرک آنان به صفر برسد که این موضوع با خطرات جدی همراه است.
علی نیاء تقویت احساس شهروندی به دور از ترحم در همراهی با نابینایان در موقعیت های مختلف را مهم توصیف کرد و گفت: یعنی نابینایان را در جمع خودمان راه بدهیم و به نوعی عامل تحرک آنان در جامعه باشیم.
وی موقعیت و فضاهای ورزشی را بستری مهم برای مشارکت عمومی با نابینایان دانست و اظهار داشت: نابینایان در کنار افراد بینا می توانند بسیاری از ورزش ها را تجربه کنند و این نیاز به همراهی دارد.
حضور نابینایان در جامعه عین قهرمانی است
یکی از مربیان ورزشی نابینایان و کم بینایان از شهرستان بابل خانواده را حامی اصلی برای انجام فعالیت های بدنی دانست و گفت: از نظر من نابینایی که بتواند با عصای سفید به صورت مستقل در جامعه حضور پیدا کند و بریل بنویسد و بخواند ،قهرمان است و همه باید این زمینه را برای این قشر از معلولان فراهم کنیم.
سیمین دخت گرجی نژاد با اشاره به این نکته که اگر تحرکات نابینا از طریق یادگیری جهت یابی مورد بی توجهی قرار بگیرد، در واقع ترسش از محیط فروکش نکرده و در نتیجه با مشکلات بدنی حادی مواجه می شود، افزود: تمرین جهت یابی ها در نابینا یک اصل مهمی است که باید در محیط پیرامونی و در کنار مردم تمرین و مورد توجه قرار بگیرد.
وی توضیح داد:اگرچه طی سال های اخیر تا حدودی شرایط برای حضور نابینایان در جامعه فراهم شده است، اما هنوز این افراد با مشکلات زیادی مواجه هستند.
گرجی نژاد با بیان این که تا ۹۰ درصد نابینایان شهرستان بابل به لحاظ درآمدی از قشر متوسط و متوسط پائین جامعه هستند و حتی در ایاب و ذهاب با مشکل مالی مواجه اند،ادامه داد: به همین دلیل نیاز به حمایت جدی آحاد مردم به ویژه خیرین است تا حداقل حرکات بدنی در آنان انجام شود.
این مربی ورزش نابینایان حضور نابینایان در سالن ورزشی به ویژه انجام گلبال را یک امر ضروری دانست و تصریح کرد: هر نابینا پس از فراگیری جهت یابی برای این که بتواند جهت یابی خود را با تقویت شنیداری استحکام ببخشد، باید ورزش گلبال را تمرین کند.
گرجی نژاد که مسئول هیات نابینایان و کم بینایان بابل هم است، با اشاره به وجود ۲ سالن ورزشی آموزش و پرورش و اداره ورزش بابل که ۲ روز در هفته در اختیار حدود ۶۰ نفر از نابینایان قرار دارد، بیان داشت: شطرنج از دیگر ورزش های مورد نیاز نابینایان برای فراگیری تمرکز ضروری است.
این مسئول ورزش نابینایان گفت: البته با توجه به وضعیت مالی ضعیف خانواده های نابینا، هیات ورزش نابینا و اداره ورزش و جوانان هر شهرستان بخشی از هزینه ایاب ذهاب و لباس ورزشی آنان را تامین می کنند.
وی اظهار داشت: ورزش های گروهی نظیر دوچرخه سواری، قایق سواری، جودو با همکاری افرادی که دارای معلولیت نیستند، مهم و ضروری است و در واقع آگاه سازی معلولان نسبت به امکانات موجود برای مشارکت در فعالیت های مختلف ورزشی است.
این دوستدار و علاقمند به ورزش نابینایان مازندران در بخش دیگری به اهمیت مناسب سازی فضاهای عمومی اشاره کرد و گفت: همچنان این موضوع در شهرهای استان مورد بی توجهی قرار گرفته و شرایط برای حضور آنان با چالش مواجه است.
گرجی نژاد بیان داشت: بی توجهی به حق و حقوق شهروندی معلولان سبب شده است تا انزوای اجتماعی نابینایان دو چندان شود و همواره خانواده ها در فرستادن فرزندان خود به سطح شهر خود داری می کنند.
وجود ۶ رشته ورزشی فعال برای نابینایان و کم‌بینایان مازندران
طبق اعلام هیات ورزش‌های نابینایان و کم‌بینایان استان مازندران ۲۰۰ ورزشکار سازمان‌یافته در این هیات ورزشی عضو هستند که در مسابقات مختلف استانی و ملی مشارکت می کند.
دو و میدانی آقایان و بانوان، جودو آقایان، شطرنج آقایان و بانوان، گلبال آقایان و بانوان، وزنه‌برداری آقایان و شنا آقایان از ورزش های فعال در بین نابینایان مازندران است.
شهرستان های آمل، بابل، قائم‌شهر، ساری، بهشهر و سوادکوه نیز دارای هیأت ورزش‌های نابینایان و کم‌بینایان است.
طبق آمار پارسال تعداد هشت ورزشکار نابینا یا کم‌بینا در اردوهای تیم ملی گلبال، شنا و جودو در اردو تیم ملی دعوت شدند.
گلبال؛ مهمترین و هیجانی ترین ورزش نابینایان
در طبقه بندی ورزشی بین کم بینایان و نابینایان تفاوتی وجود ندارد و فعالیت ورزشی آنان با توجه به درجه بینایی و توانایی دید آنها انجام می‌گیرد.
ورزشکاران نابینا و کم بینای رشته های ورزشی گلبال، شطرنج، جودو، شنا، فوتبال پنج نفره، پاورلیفتینگ، کوهنوردی، دوچرخه سواری و دوومیدانی تحت نظر فدراسیون نابینایان و کم بینایان فعالیت می کنند و در چند سال گذشته پارالمپیک ریو ۲۰۱۶ و بازی های آسیایی ۲۰۱۸ جاکارتا یکی از درخشانترین دوره های حضور نابینایان در این تورنمنت بود.
گلبال به عنوان یکی از رشته های محبوب نابینایان و کم بینایان است. این رشته ورزشی در سال ۱۹۴۶ توسط هانتس لورنتسِن از اتریش و سپ رایندله از آلمان برای بازپروری سربازان نابینا طراحی شده در جنگ جهانی دوم طراحی شد و از سال ۱۹۷۶ در بازی‌های پارالمپیک تورنتو فعال شد.
در این بازی که دو نیمه ۱۰ دقیقه‌ای دارد، چشمان تمامی بازیکنان بسته است.
در هر تیم سه نفر در زمین حاضر می شوند که در نزدیکی دروازه خود مستقر شده و باید سعی کنند توپ را با دست به درون دروازه تیم مقابل روانه کنند.
گلبال همانند سایر رشته های ورزش نابینایان پس از انقلاب اسلامی و در سال ۵۷ فعالیت خود را در ایران آغاز کرد.
در واقع اولین رشته ورزشی که به طور رسمی برای فعالیت نابینایان و کم بینایان کشورمان برنامه‌ریزی و فعال شد، گلبال بود که در نهایت منجر به تشکیل تیم ملی در سال ۱۳۶۷ شد.
نابینا توپ را با قدرت روی زمین به سوی دروازه ای که نمی بینند، هل می دهد و صدای زنگی که در توپ است، مسیر توپ را نشان می دهد.
توپ های این ورزش هشت روزنه دارند و زنگوله هایی داخلشان تعبیه شده و مسابقه در سکوت کامل برگزار می شود تا بچه ها با دنبال کردن صدای توپ ها، به تیم مقابل و تحت قوانین خاص، گل بزنند و در صورت انجام هرگونه خطا مثل خطای هایبال، لانگبال و چشم بند، بازیکن خطاکار به تنهایی درون دروازه می ایستد تا تیم حریف پنالتی بزند.
طبق بررسی های صورت گرفته و اعلام هیات ورزش نابینایان مازندران ظرفیت های خوبی در بین نابینایان و کم بینایان وجود دارد که می توان زمینه توسعه و شکوفایی ورزش را نزد آنها بیشتر فراهم کرد اما باید به ورزش های این قشر و نیازهای آنان فارغ از ترحم های انسان دوستانه به دنبال استفاده از ظرفیت نابینایان و کم بینایان بود.
